Το ιδιαίτερο βάρος που δίνουν πλέον όλο και περισσότεροι επικεφαλής των μεγάλων ελληνικών επιχειρήσεων και οργανισμών, τόσο στις στρατηγικές εταιρικής κοινωνικής υπευθυνότητας και βιώσιμης ανάπτυξης όσο και στους δείκτες εκπροσώπησης φύλων και διαφορετικότητας, αναδεικνύουν δύο πρόσφατες έρευνες της EY και της Manpower.

Το θεσμικό πλαίσιο στην Ελλάδα εμπλουτίζεται συνεχώς με νέες παραμέτρους

Κι αυτό γιατί πλέον όλο και περισσότερες ελληνικές επιχειρήσεις τίθενται στο μικροσκόπιο των διεθνών οίκων αξιολόγησης και ήδη ένα μέρος των εισηγμένων αξιολογείται από διεθνή ESG Ratings. Γενικότερα η βιώσιμη ανάπτυξη δείχνει πλέον να αποτελεί μονόδρομο για την επιχειρηματική κοινότητα, καθώς δεν επιβάλλεται μόνο από τα θεσμικά όργανα, αλλά και από τους ίδιους τους καταναλωτές.

Μια πρόσφατη έρευνα της PwC (Pricewaterhouse Coopers) διαπίστωσε ότι το 83% των καταναλωτών πιστεύει ότι οι εταιρείες πρέπει να συμμετέχουν ενεργά στη δημιουργία βέλτιστων πρακτικών ESG, ενώ το 86% των εργαζομένων προτιμά να εργάζεται για εταιρείες των οποίων οι πεποιθήσεις ευθυγραμμίζονται με τις δικές τους.

Σε αυτό το πλαίσιο προσπαθεί και η Ελλάδα να ακολουθήσει τις διεθνείς τάσεις και να ενσωματώνει ευρωπαϊκά πρότυπα, όπως αυτά ορίζονται από την ελληνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία.

Οι CEOs προσπαθούν να κατανοήσουν το νέο τοπίο που διαμόρφωσε η πανδημία

Όμως μέχρι στιγμής αποδεικνύεται ότι η ωριμότητα των εταιρειών όσον αφορά στη βιώσιμη ανάπτυξη, όπως αυτή εκφράζεται μέσα από την ύπαρξη και δημοσιοποίηση στόχων, βρίσκεται ακόμη σε χαμηλά επίπεδα. Για τον λόγο αυτόν, αλλά και δεδομένου ότι το θεσμικό πλαίσιο βρίσκεται κοντά στην ολοκλήρωσή του, δεν είναι ακόμη ξεκάθαρη η ιεράρχηση που κάνουν οι ελληνικές επιχειρήσεις ως προς τις πρακτικές ESG.

Στην Ελλάδα ηγούνται του ESG κυρίως μεγάλες εισηγμένες, και ιδιαίτερα εκπρόσωποι συγκεκριμένων κλάδων, όπως των τραπεζών, της ενέργειας και των τηλεπικοινωνιών. Οι επιχειρήσεις αυτές χρησιμοποιούν ήδη κάποια αξιόπιστα πρότυπα αξιολόγησης και λαμβάνουν αξιολογήσεις από έγκυρους φορείς αξιολόγησης (ESG Rating Αgencies), όπως οι CDP και ΜSCI.

Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς από την πλευρά της προσπαθεί να βάλει τάξη σε αυτό το τοπίο εξετάζοντας τον τρόπο με τον οποίο οι πάροχοι δεικτών ορίζουν το ESG, μια διαδικασία η οποία αποδεικνύεται περίπλοκη, καθώς πολλοί ήδη χρησιμοποιούν ή αναπτύσσουν δικά τους συστήματα βαθμολόγησης με διαφορετικά κριτήρια και στρατηγικές, οι οποίες πολλές φορές μάλιστα μπορεί να είναι και ασυνεπείς.

Το θεσμικό πλαίσιο

Το θεσμικό πλαίσιο για τα κριτήρια ESG στην Ελλάδα εμπλουτίζεται συνεχώς με νέες παραμέτρους, ακολουθώντας τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Ο Κανονισμός 2019/2088 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις γνωστοποιήσεις περί βιώσιμης χρηματοδότησης (SFDR – Sustainable Finance Disclosure Regulation) τέθηκε σε ισχύ τον Μάρτιο του 2021 και αποτελεί μια πολύ σημαντική τομή της Ευρωπαϊκής Ένωσης με σκοπό τον περαιτέρω μετασχηματισμό των αγορών και τη συμπερίληψη κριτηρίων βιώσιμης ανάπτυξης σε χρηματοπιστωτικά προϊόντα.

Προχωρώντας ένα βήμα παραπέρα, από την 1η Ιανουαρίου του 2022 έχει καταστεί στην Ελλάδα υποχρεωτική η γνωστοποίηση πληροφοριών ESG για τις μεγάλες εισηγμένες, ενώ φέτος, όπως εκτιμά η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, θα είναι έτοιμο και το θεσμικό πλαίσιο για τη μη χρηματοοικονομική πληροφόρηση των υπόλοιπων εισηγμένων αλλά και των μεγαλύτερων μη εισηγμένων.

Έτσι από το 2023-2024 και οι μη εισηγμένες εταιρείες θα καλούνται να δημοσιεύσουν πληροφορίες για ESG, κάτι που δημιουργεί νέες προκλήσεις προσαρμογής, ενώ οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις καλούνται να επωμιστούν το κόστος μετάβασης, ένα ουσιαστικά εμπροσθοβαρές κόστος, το οποίο πρέπει να σχεδιαστεί και να υλοποιηθεί σωστά για να μπορέσουν οι εταιρείες να το ισοσκελίσουν και να δημιουργήσουν πρόσθετη αξία.

Σημειώνεται ότι ήδη από το καλοκαίρι του 2021 η ελληνική αγορά απέκτησε τον Δείκτη Athex ΕSG, ο οποίος παρακολουθεί τη χρηματιστηριακή απόδοση των εισηγμένων που υιοθετούν και προβάλλουν πρακτικές σε θέματα ESG, ενώ στη διεθνή αγορά υπάρχουν πολλοί δείκτες, όπως ο S&P Dow Jones, ο οποίος προσφέρει επί του παρόντος 39 δείκτες που σχετίζονται με ESG, διαθέτοντας ταυτόχρονα και το δικό του σύστημα βαθμολόγησης.

Οι Έλληνες CEOs προσαρμόζονται

Σε ό,τι αφορά τους διευθύνοντες συμβούλους των ελληνικών επιχειρήσεων, σύμφωνα με πρόσφατη παγκόσμια έρευνας της ΕΥ, CEO Outlook 2022, που κατέγραψε, μεταξύ άλλων, και τις απόψεις Ελλήνων CEOs από 12 κλάδους της οικονομίας, προσαρμόζουν το στρατηγικό επενδυτικό τους πρόγραμμα για να αντιμετωπίσουν τον αντίκτυπο της πανδημίας της Covid-19, καθώς και τις συνεχιζόμενες γεωπολιτικές και κοινωνικοοικονομικές προκλήσεις.

Στο περιβάλλον αυτό βασικές τους προτεραιότητες αναδεικνύονται κυρίως οι στρατηγικές ESG και ο ψηφιακός μετασχηματισμός.

Τα ανώτατα διευθυντικά στελέχη στην Ελλάδα προσπαθούν να κατανοήσουν το νέο κοινωνικοοικονομικό τοπίο, που άλλαξε θεμελιωδώς μετά την πανδημία, και να προσαρμοστούν σε αυτό. Περισσότεροι από τους μισούς (54%) Έλληνες διευθύνοντες συμβούλους που συμμετείχαν στην έρευνα της EY αναφέρουν ότι η πανδημία της Covid-19 προκάλεσε βραχυπρόθεσμη αναστάτωση στον κλάδο τους, ενώ μια ισχυρή μειοψηφία εκτιμά ότι προκάλεσε θεμελιώδεις αλλαγές προς το καλύτερο (16%) ή προς το χειρότερο (12%). Τέλος, 12% των ερωτηθέντων θεωρούν ότι οι αλλαγές απλώς επιτάχυναν τις υφιστάμενες τάσεις στον κλάδο τους.

Καταλύτης αξίας τα ζητήματα ESG

Στο νέο αυτό τοπίο οι CEOs θεωρούν ότι οι επενδύσεις στη βιωσιμότητα βρίσκονται στο επίκεντρο αναδεικνύοντας τη σχετική σημασία που αποδίδει η πλειονότητα στα ζητήματα ESG ως καταλύτη αξίας κατά τα επόμενα χρόνια.

Εκτιμούν ότι η στρατηγική τους για τη βιώσιμη ανάπτυξη θα τους εξασφαλίσει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα (22%), θα συμβάλει στον μετασχηματισμό και άλλων επιχειρήσεων και των πελατών τους (22%), ενώ, για άλλους, αποτελεί απάντηση στις πιέσεις του κράτους, των ρυθμιστικών αρχών και της κοινωνίας (22%).

Ωστόσο, ενώ το 75% των διευθυνόντων συμβούλων στην Ελλάδα δηλώνουν ότι οι επενδυτές τους υποστηρίζουν θερμά τα καλά διατυπωμένα επενδυτικά σχέδια, το 65% δηλώνουν ότι αντιμετώπισαν αντίσταση σχετικά με τη στρατηγική μετάβασης προς τη βιώσιμη ανάπτυξη, αναφέροντας το κόστος και τις πιθανές μακροπρόθεσμες αποδόσεις ως βασικές ανησυχίες για τους επενδυτές.

Δείκτες εκπροσώπησης φύλων και διαφορετικότητας

Με αφορμή την πρόσφατη Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας που αφιερώνεται σε ολόκληρο τον μήνα Μάιο, τα Ηνωμένα Έθνη, με το μήνυμα #BreaktheBias, μας καλούν να «σπάσουμε» τα στερεότυπα και τις προκαταλήψεις. Ποιες είναι, όμως, οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες στην εργασία τους και τι κάνουν οι εργοδότες για να τις στηρίξουν; Ποιος είναι ο ρόλος της διαφορετικότητας και τι πρόοδο σημειώνουν οι εταιρείες προς αυτή την κατεύθυνση;

Η τελευταία έρευνα της ManpowerGroup εξετάζει τους δείκτες που καταγράφουν οι ελληνικές εταιρείες αναφορικά με την ισότητα των φύλων και την εκπροσώπηση της διαφορετικότητας καθώς και τι αναζητούν οι γυναίκες στην εργασία τους. Στόχος της έρευνας είναι να βοηθήσει τους εργοδότες να κατανοήσουν τις σημερινές τάσεις και προκλήσεις προκειμένου να είναι σε θέση να τις υποστηρίξουν.

Οι περισσότερες ελληνικές εταιρείες μετρούν την ισότητα των φύλων. Ωστόσο, πολύ λίγες εξετάζουν τη μεγάλη εικόνα – γυναίκες στην ηγεσία, γυναίκες σε διαφορετικούς ρόλους, ισότητα αμοιβών και άλλα.​

Συγκεκριμένα, σε δείγμα 515 Ελλήνων εργοδοτών, το 89% των εταιρειών μετράει ως δείκτη την ισότητα των φύλων. ​Ωστόσο, μόνο το 19% των εταιρειών μετράει τον αριθμό των γυναικών που λαμβάνουν ανώτερους ηγετικούς ρόλους ή διευθυντικές θέσεις,​ ενώ μόνο μία στις πέντε εταιρείες μετρά τον αριθμό των γυναικών από διαφορετικά περιβάλλοντα σε ηγετικές θέσεις. Το 11% δεν μετρά καθόλου δείκτες εκπροσώπησης φύλου ούτε έχει θέσει στόχους.

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι κλάδοι που είναι πιο πιθανό να μετρήσουν ή να θέσουν στόχους είναι: Οικονομικών, Μη Κερδοσκοπικοί Οργανισμοί, Εμπόριο, ενώ οι κλάδοι που είναι λιγότερο πιθανό να μετρήσουν ή να θέσουν στόχους είναι: η Βιομηχανία / Παραγωγή, το Δημόσιο και ο Τουρισμός.​ Περισσότεροι από το 90% των οργανισμών που θέτουν στόχους δηλώνουν ότι, κατά κάποιον τρόπο, είναι υπόλογοι για τους στόχους αυτούς: είτε μέσω αναφοράς στο διοικητικό συμβούλιο (25%), είτε στους εργαζόμενους (24%), είτε στους μετόχους (24%).

Επαναπροσδιορισμός της εργασίας

Η παγκόσμια έρευνά «Τι αναζητούν οι γυναίκες από την εργασία», η οποία διεξήχθη σε 5.043 εργαζομένους σε πέντε χώρες (ΗΠΑ, Ηνωμένο Βασίλειο, Αυστραλία, Γαλλία και Ιταλία) αποκαλύπτει ότι τόσο οι γυναίκες όσο και οι άνδρες αναζητούν ευελιξία, δίκαιες αμοιβές και περισσότερη αυτονομία. Επιπλέον, πολλοί εργαζόμενοι φαίνεται πως εστιάζουν στις αξίες, την ύπαρξη ηγετών που διακρίνονται από ενσυναίσθηση και στην κουλτούρα εμπιστοσύνης.

Η δυνατότητα επιλογής ευέλικτων ωραρίων έναρξης/λήξης της εργασίας, η ύπαρξη ενός υβριδικού μοντέλου εργασίας, οι άδειες μετ’ αποδοχών και η υποστήριξη της ψυχικής υγείας αποτελούν σημαντικούς παράγοντες για τις εργαζόμενες. Όσον αφορά στην ευελιξία, το 65% των εργαζομένων θα προτιμούσε μια συμπιεσμένη τετραήμερη εβδομάδα για να εργάζεται. Το 19% θα προτιμούσε να επιλέξει από τις επτά ημέρες – και να ολοκληρώσει την εργασία του τις ημέρες/ώρες που του ταιριάζουν, ενώ μία στις πέντε γυναίκες θα ήθελε να εργαστεί τέσσερις ημέρες, σε σύγκριση με το ποσοστό 16% των ανδρών.

Πώς μπορούν οι εργοδότες να στηρίξουν τις γυναίκες

Οι εργοδότες οφείλουν να στηρίξουν τις γυναίκες τόσο σε προσωπικό όσο και σε επαγγελματικό επίπεδο. Πιο συγκεκριμένα, οι οργανισμοί πρέπει να βοηθήσουν τις γυναίκες να αναπτύξουν τόσο τεχνικές όσο και κοινωνικές δεξιότητες, να αναλάβουν ηγετικούς ρόλους και να διαμορφώσουν μία κουλτούρα εμπιστοσύνης και συμπερίληψης.

Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στην εξισορρόπηση των εργασιακών και προσωπικών υποχρεώσεων, στην ύπαρξη υποστηρικτικών ομάδων και ευκαιριών ανάπτυξης.

Η πανδημία αποκάλυψε ότι υπάρχει περιθώριο προόδου για την προώθηση της ισότητας των φύλων στην εργασία, κάτι που επιβεβαιώνεται και από τα ευρήματα. Συγκεκριμένα, αξίζει να αναφερθεί ότι το 14% των εργοδοτών παγκοσμίως δεν καταγράφουν καθόλου δείκτες εκπροσώπησης φύλου, ούτε έχουν θέσει ανάλογους μελλοντικούς στόχους. Παρόλο που οι ανισότητες προϋπήρχαν της πανδημίας, οι εργαζόμενοι φαίνεται να θέτουν πλέον τα όριά τους με μεγαλύτερη αποφασιστικότητα.

Διαβάστε επίσης:

ΣΥΡΙΖΑ: Μετά τα εσωκομματικά επιστρέφει στο «σκληρό ροκ»

ΚΚΕ για τις τουρκικές προκλήσεις: Κατέρρευσαν ευρωατλαντικά παραμύθια και κλίμα εφησυχασμού

Καβγάδες για το… μέγεθος: Οι αναλογίες κομματικής και εθνικής κάλπης για τα τρία μεγαλύτερα κόμματα