Σε μια σημαντική μεταστροφή η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, αναγνώρισε ότι η αγορά ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ «δεν λειτουργεί πλέον» και πρέπει να προσαρμοστεί στη «νέα πραγματικότητα των κυρίαρχων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας».

Απαντώντας σε ερωτήσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου την Τρίτη (8 Ιουνίου), η φον ντερ Λάιεν παραδέχτηκε ότι τα τρέχοντα μέτρα για την αντιμετώπιση των αυξανόμενων τιμών της ενέργειας απέτυχαν να αντιμετωπίσουν διαρθρωτικά ζητήματα στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ.

«Πράγματι οι τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος – οι τιμές της ενέργειας – εκτινάσσονται στα ύψη. Και κάνουμε πολλά για αυτό», είπε η φον ντερ Λάιεν, επικαλούμενη την «εργαλειοθήκη» που παρουσίασε η Επιτροπή το φθινόπωρο του περασμένου έτους, η οποία επιτρέπει στις χώρες της ΕΕ να φορολογούν τα απροσδόκητα κέρδη των ενεργειακών επιχειρήσεων και να επιδοτούν τους λογαριασμούς ενέργειας για το μεγαλύτερο μέρος σε ευάλωτα νοικοκυριά και μικρές επιχειρήσεις.

«Αλλά αναγνωρίζουμε επίσης ότι αυτή είναι μια βραχυπρόθεσμη ανακούφιση που δεν θα αλλάξει τη δομή της αγοράς», πρόσθεσε, λέγοντας ότι οι αγορές ηλεκτρικής ενέργειας «σχεδιάστηκαν με τρόπο που ήταν απαραίτητος πριν από είκοσι χρόνια», όταν το μερίδιο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας ήταν χαμηλός.

«Σήμερα, η αγορά είναι εντελώς διαφορετική. Είναι οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας που είναι οι πιο οικονομικές και οι φθηνότερες», εξήγησε.

Οι τιμές του φυσικού αερίου έχουν εκτοξευθεί σε υψηλά επίπεδα ρεκόρ από το φθινόπωρο, λόγω των περιορισμένων προμηθειών από τη Ρωσία και της οικονομικής ανάκαμψης από την κρίση του COVID-19 – μια κατάσταση που επιδεινώνεται τώρα από τον πόλεμο στην Ουκρανία, σύμφωνα με δημοσίευμα του EURACTIV.

Αυτό έχει ωθήσει την τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας, η οποία καθοδηγείται από την «οριακή» παραγωγική ικανότητα που διατίθεται από σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής φυσικού αερίου που μπορούν να ενεργοποιηθούν σε σύντομο χρονικό διάστημα για την κάλυψη της ζήτησης αιχμής.

Η Γαλλία και η Ισπανία ηγήθηκαν εκκλήσεων για μεταρρύθμιση του τρέχοντος συστήματος οριακής τιμολόγησης, με τη Μαδρίτη να ζητά «διαρθρωτικές λύσεις» σε ευρωπαϊκό επίπεδο για την αποσύνδεση των αγορών φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας. Υποστηρίχθηκαν από τους ηγέτες της Ιταλίας, της Πορτογαλίας και της Ελλάδας, οι οποίοι προέτρεψαν την εκτελεστική εξουσία της ΕΕ να αντιμετωπίσει τη «μεταδοτική επίδραση» των υψηλών τιμών του φυσικού αερίου στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας.

Στροφή 180 μοιρών στις Βρυξέλλες

Μέχρι τώρα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αντιστεκόταν σε αυτές τις εκκλήσεις, επισημαίνοντας μια συνεχιζόμενη αναθεώρηση των αγορών χονδρικής ηλεκτρικής ενέργειας από τις ρυθμιστικές αρχές ενέργειας της ΕΕ. Η έκθεσή τους, που υποβλήθηκε στις 29 Απριλίου, κατέληγε στο συμπέρασμα ότι οι αγορές λειτουργούσαν όπως έπρεπε και ότι «ο τρέχον σχεδιασμός της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας δεν ευθύνεται για την παρούσα κρίση».

Αλλά την Τρίτη, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν φάνηκε να έρχεται σε αντίθεση με αυτά τα συμπεράσματα.

«Αυτό το σύστημα της αγοράς δεν λειτουργεί πλέον. Πρέπει να το μεταρρυθμίσουμε. Πρέπει να το προσαρμόσουμε στη νέα πραγματικότητα των κυρίαρχων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας», είπε ο Πρόεδρος της Επιτροπής στα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Στρασβούργο.

«Αυτό είναι το καθήκον που έχει αναλάβει τώρα η Επιτροπή. Αυτό δεν είναι ασήμαντο, πρόκειται για μια τεράστια μεταρρύθμιση. Θα πάρει χρόνο, πρέπει να το σκεφτούμε καλά. Αλλά πρέπει να προχωρήσουμε για να προσαρμόσουμε την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας στις σύγχρονες συνθήκες».

Σε επαφή με την EURACTIV, εκπρόσωποι της Επιτροπής δεν μπόρεσαν να δώσουν λεπτομέρειες σχετικά με το χρονοδιάγραμμα της μεταρρύθμισης ή εάν θα παρουσιαστεί κατά τη διάρκεια της θητείας της τρέχουσας Επιτροπής, η οποία λήγει μετά τις ευρωπαϊκές εκλογές του 2024.

«Η Επιτροπή θα ξεκινήσει μια διαδικασία εκτίμησης επιπτώσεων και θα συνεργαστεί ευρέως με τους ενδιαφερόμενους φορείς και τις εθνικές ρυθμιστικές αρχές», δήλωσε ο Tim McPhie, εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη δράση για το κλίμα και την ενέργεια, σε σχόλια που εστάλησαν μέσω email στην EURACTIV.

Επισήμανε επίσης μια ανακοίνωση της Επιτροπής που δημοσιεύθηκε στις 18 Μαΐου, η οποία περιγράφει πιθανές επιλογές μεταρρύθμισης της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας χωρίς να διευκρινίσει το χρονοδιάγραμμα.

Η θέση της Γερμανίας αλλάζει

Εκτός από τον ευρωπαϊκό νότο, οι άλλες χώρες της ΕΕ δεν είναι πεπεισμένες για την ανάγκη μεταρρύθμισης των κανόνων της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Τον Οκτώβριο, ένας συνασπισμός εννέα κρατών μελών της ΕΕ προέτρεψε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να απόσχει από μακροπρόθεσμα μέτρα για τον περιορισμό των αυξανόμενων τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας.

Αλλά η θέση της Γερμανίας από τότε άρχισε να αλλάζει.

«Οσχεδιασμός της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας με τη δωρεάν τιμολόγηση θα πρέπει να διατηρηθεί κατ’ αρχήν», δήλωσε στο EURACTIV το γερμανικό υπουργείο Οικονομίας και Κλίματος.

«Παρόλα αυτά, πρέπει να διασφαλιστεί ταυτόχρονα ότι το σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας είναι προστατευσμένο για το μέλλον και ταιριάζει με τους φιλόδοξους κλιματικούς στόχους των επόμενων ετών και δεκαετιών», πρόσθεσε.

Η νέα γερμανική κυβέρνηση, η οποία ανέλαβε καθήκοντα τον Δεκέμβριο, εγκαινίασε μια πλατφόρμα συμμετόχων «σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας ουδέτερου για το κλίμα» για να το διερευνήσει αυτή τη δυνατότητα. Η πλατφόρμα, η οποία συγκεντρώνει ειδικούς από τον χώρο της επιστήμης, των επιχειρήσεων και της κοινωνίας των πολιτών, αυτή τη στιγμή εκπονεί «συγκεκριμένες προτάσεις για το σχεδιασμό της αγοράς», ανέφερε το υπουργείο.

Στο επίκεντρο των συζητήσεων είναι «το πώς μπορεί ή πρέπει να τονωθεί η ασφαλής χωρητικότητα για να αντισταθμιστεί η κυμαινόμενη τροφοδοσία των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας» και πώς να συνδυαστούν οι αγορές φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας με νέους τομείς κατανάλωσης όπως οι μεταφορές, τα κτίρια και η βιομηχανία, ανέφερε το υπουργείο.

Οι αναδυόμενες τεχνολογίες όπως οι αντλίες θερμότητας, η αποθήκευση ηλιακών φωτοβολταϊκών, η ηλεκτροκίνηση και οι συσκευές ηλεκτρόλυσης πρέπει όλες να είναι σε θέση να αντιδρούν στα σήματα της αγοράς και του δικτύου για να διασφαλίσουν τη σταθερότητα του συστήματος στο μέλλον, εξήγησε το υπουργείο.

Διαβάστε επίσης:

Υπό την προεδρία του Κυριάκου Μητσοτάκη η σύνοδος SEECP

«Σοκαρισμένος» ο Τζόνσον από τις θανατικές καταδίκες δύο Βρετανών – Μόσχα: «Υστερική» η αντίδραση της Βρετανίας

Στρατηγός Κωσταράκος προς Τσελίκ: «Αν έρθετε βράδυ, θα σας φάνε τα μαύρα ψάρια και το αλμυρό νερό»