search
ΠΕΜΠΤΗ 28.03.2024 22:50
MENU CLOSE

ΒΙΒΛΙΟ: Εκδοχές πολέμου 2009-2022 – Η κανονικότητα των κρίσεων

Δημοσιεύτηκε στο ΠΟΝΤΙΚΙ

τεύχος 2242
10/8/2022
14.08.2022 06:00
vivlio venizelou new

Ο Βενιζέλος διαθέτει το σπάνιο προσόν να χαρίζει στην επικαιρότητα ιστορικό βάθος, να μετεξελίσσει το παρόν σε Ιστορία, να μιλά από το μέλλον για το σήμερα.

Διαθέτει την ευχή και την κατάρα των σπάνιων και χαρισματικών ανθρώπων που κατανοούν την προοπτική της πραγματικότητας και γνωρίζουν να την ερμηνεύουν με συναρπαστική έμπνευση και ακρίβεια.

Το νέο βιβλίο του Βενιζέλου «Εκδοχές Πολέμου 2009 – 2022» είναι μια πολιτική κατάθεση για την πιο ιδιαίτερη δεκαετία της Μεταπολίτευσης από έναν ιδιαίτερα χαρισματικό πολιτικό, διανοούμενο και πατριώτη!

Το δίχως άλλο, πρόκειται για ένα βιβλίο – προίκα της ελληνικής βιβλιογραφίας σχετικά με την επίμαχη «πολεμική» δεκαετία που ερευνά.

Υπήρχαν σημάδια γι’ αυτό που θα ακολουθούσε το 2009 με την πολλαπλασιαστική δύναμη μιας κρίσης που τίναξε στον αέρα το πολιτικό σύστημα της χώρας δημιουργώντας συνθήκες απόλυτου χάους, φέρνοντας στην επιφάνεια ακραίες πολιτικές δυνάμεις, που έθεσαν σε σοβαρό κίνδυνο την εθνική μας υπόσταση, υποβάλλοντας παράλληλα σε ακραία δοκιμασία τους θεσμούς και τις αντοχές του δημοκρατικού μας πολιτεύματος; Υπήρχαν εκείνες οι ενδείξεις που μπορούσε κανείς να λάβει σοβαρά υπόψιν του ώστε να καταφέρει αν όχι να την αποσοβήσει, τουλάχιστον να την περιορίσει, να γλυτώσει από κάποιες καταστροφικές συνέπειες η κοινωνία και η χώρα; Ακόμα και αν ισχυριστούμε ότι, ναι, υπήρξαν και ήταν σαφείς, κανείς δεν μπόρεσε να την αποτρέψει.

Αν είχε συμβεί κάτι τέτοιο, η λεγόμενη κρίση θα περιοριζόταν σε μεγάλο βαθμό στα χρόνια της πανδημίας και του πολέμου της Ουκρανίας. Τα πράγματα δεν συνέβησαν έτσι, έγιναν πιο πολύπλοκα, σχεδόν μυθιστορηματικά, πολύ επώδυνα για την πραγματικότητα. Στο έργο αυτό, οι πραγματικοί ήρωες ήταν… οι «κακοί». Και αυτό από ένα βίτσιο της Δημοκρατίας που συνυπάρχει με τον λαϊκισμό: δηλαδή, αυτόν που απαιτεί την αλήθεια αλλά αγοράζει το ψέμα.

Τα ερωτήματα αυτά λίγη πρακτική αξία έχουν πλέον, καθώς θυμίζουν το υπέροχο όσο και σαφές μήνυμα που αναρτάτο παλαιότερα σε εμφανή σημεία στα διάφορα ταμεία: «μετά την απομάκρυνση εκ του ταμείου ουδέν λάθος αναγνωρίζεται»…

Πλέον, το ερώτημα αυτό απασχολεί την ιστορία. Μια ιστορία που στη συγκεκριμένη περίπτωση βρίσκεται στο στάδιο της διαμόρφωσης καθώς τα γεγονότα αποτιμώνται υπό την επήρεια κομματικών εντυπώσεων και όχι τεκμηριωμένων επιστημονικών ιστορικών συμπερασμάτων.

Η αλήθεια μένει να διερευνηθεί κι αυτό απαιτεί μιαν επίπονη και κυρίως μακρόχρονη διαδικασία. Ωστόσο, συλλέγονται σιγά – σιγά τα τεκμήρια εκείνα που θα συμβάλουν στο να αποκτήσουμε μια συνολική αντίληψη των γεγονότων και να τα τοποθετήσουμε μέσα στο ιστορικό και όχι στο κομματικό συγκυριακό τους πλαίσιο.

Όπως όλοι γνωρίζουμε, η κρίση που ξεκίνησε το 2009 καλά κρατεί, έχοντας μεταλλαχτεί ώς τις μέρες μας από οικονομική σε παγκόσμια υγειονομική και προσφάτως σε πολεμική.

Ο κοινός παρονομαστής ήταν ότι η οικονομική όσο και η υγειονομική κρίση είχαν χαρακτηριστικά πολέμου με θύματα, απώλειες, ακρότητες και δοκιμασίες. Και εκεί που περιμέναμε την πολυπόθητη επιστροφή στην κανονικότητα, ήρθαν οι εξελίξεις ενός πολέμου κυριολεκτικού, με όπλα, με βομβαρδισμούς, με χιλιάδες νεκρούς…

Ενός πολέμου βάρβαρου, αρχαϊκού, ασύμβατου με την εποχή μας, που διεξάγεται τώρα στην Ευρώπη και σαφώς έχει παγκόσμιες επιπτώσεις που μας αφορούν και μας πλήττουν άμεσα. Αντί της επιστροφής στην κανονικότητα, λοιπόν, ερχόμαστε αντιμέτωποι με την πιο σκληρή εκδοχή του πολέμου, αυτού της φυσικής εξόντωσης. Όχι, η κανονικότητα δεν άργησε να έρθει. Απλώς δεν ήρθε καθόλου.

Το διάστημα 2009 – 2019 καλύπτει την πιο κρίσιμη δεκαετία της Μεταπολίτευσης. καθώς σε αυτή την περίοδο η χώρα και οι πολίτες της έζησαν μια πρωτοφανή περιπέτεια, που δυστυχώς είχε και δράκους και κακούς και, κυρίως, κυνικούς ψεύτες, κοινούς απατεώνες, επικίνδυνους ερασιτέχνες, τυχοδιώκτες πολιτικούς της συγκυρίας, που προσπάθησαν να αντιστρέψουν την πραγματικότητα, να φέρουν τα πάνω – κάτω, να κάνουν το άσπρο μαύρο.

Μπορεί τελικά να απέτυχαν, αλλά για ένα διάστημα τα κατάφεραν. Μέσα στην αναμπουμπούλα – όπου το ασήμαντο μεγεθυνόταν ασύμμετρα και το σημαντικό σμικρυνόταν επικίνδυνα – κάποιοι κλήθηκαν να αναλάβουν ιστορικές ευθύνες και να πράξουν το εθνικό τους καθήκον σε ένα περιβάλλον γενικής απαξίωσης και συντριβής κάθε λογικού ερείσματος. Αυτοί χειρίστηκαν το χάος στις πιο δυσμενείς συνθήκες.

Το 2009 – 2019 είναι μια κραυγαλέα «γνωστή» περίοδος, τόσο ώστε να παραμένει άγνωστη, σκοτεινή σε πολλά της σημεία και ανεξερεύνητη. Είναι όμως και μια περίοδος εθνικά κρίσιμη για να εξαχθούν συμπεράσματα.

Η Ελλάδα έζησε ακόμα μια «παρ’ ολίγον» τραγωδία, όπου κοντά στην απόλυτη καταστροφή κατάφερε να ξεφύγει από του χάρου τα δόντια στην κυριολεξία. Κι αυτό έπρεπε να εξηγηθεί, καθώς αποτελεί ένα ακόμα σημαντικό εθνικό μάθημα, που φέρνει στο φως τις αδυναμίες αλλά και τις τεράστιες αντοχές αυτού του τόπου.

Και πράγματι η Ελλάδα μπήκε σε μια περιδίνηση πρωτοφανή, τουλάχιστον για τα μεταπολιτευτικά δεδομένα, που την οδήγησε στο χείλος του γκρεμού.

Αλλά ο μέσος Έλληνας πολίτης σήμερα, δεκατρία χρόνια μετά, έχει συνείδηση του τι πραγματικά συνέβη, πόσο κινδύνεψε, ποιοι τον έβγαλαν από τη δύσκολη θέση, ποιοι πλήρωσαν ακριβά τα σπασμένα θυσιάζοντας το προσωπικό υπέρ του γενικού συμφέροντος, δηλαδή του εθνικού, του πατριωτικού; Έβγαλε συμπεράσματα, έμαθε, κατάλαβε τι συνέβη, πόσο αστόχαστα ενήργησε, πώς σώθηκε και από ποιους; Ο μέσος πολίτης τράβηξε μια γραμμή να κάνει τον λογαριασμό; Η κοινωνία το έπραξε; Το πολιτικό σύστημα;

Είναι προφανές ότι ευκολότερα διαμαρτυρόμαστε παρά σκεπτόμαστε. Είναι εμφανές ότι δεν ζητούμε την αλήθεια αλλά να βρούμε στο όνομά της αποδιοπομπαίους τράγους για να επωμιστούν τα λάθη. Είναι γεγονός ότι πάνω στη βράση του σίδερου είναι δύσκολο να μην καείς.

Στο βιβλίο που μόλις κυκλοφόρησε, ο Ευάγγελος Βενιζέλος, σε μια συζήτηση με τον δημοσιογράφο Γιώργο Κουβαρά, επιχειρεί έναν συνολικό απολογισμό μιας «πολεμικής δεκαετίας» στην όποια ο ίδιος βρέθηκε από διάφορες θέσεις, μόνος, μπροστά σε γεγονότα των οποίων η αντιμετώπιση απαιτούσε αντιδημοφιλείς λύσεις και μεγάλο πολιτικό κόστος.

Ο Βενιζέλος, με τη στοχαστικότητα αλλά και την αναλυτική δεινότητα που τον διακρίνει, μέσα από μια λυτρωτική απόσταση από τα γεγονότα και κυρίως απελευθερωμένος από κομματικές δεσμεύσεις, μιλά αναλυτικά για εκείνη την αξέχαστη δεκαετία που λίγο έλειψε να μας οδηγήσει στο περιθώριο της Ιστορίας.

Η αφήγηση των γεγονότων μέσα από τις στοχευμένες και μεθοδολογικά επεξεργασμένες ερωτήσεις του Κουβαρά, ξετυλίγει το δράμα μιας ιστορίας που παίχτηκε με τους δυσκολότερους όρους της ανθρώπινης αντοχής πρωτίστως, την ώρα που η χώρα αιμορραγούσε και στην πλατεία Συντάγματος βυσσοδομούσε λυσσαλέα ο ανορθολογικός εξτρεμισμός.

Απέναντι σ’ αυτόν τον κυκεώνα κάποιοι στάθηκαν όρθιοι και άντεξαν την αφόρητη πίεση του κατευθυνόμενου λαϊκίστικου τυφώνα μιας κοινωνίας εθισμένης στις «καλύτερες μέρες», μιας κοινωνίας κακομαθημένης – ναι! – από το πολιτικό σύστημα, από την πλειοδοσία παροχών.

Ο Βενιζέλος περιγράφει αναλυτικά, διεισδυτικά και θαρραλέα τα γεγονότα που καθόρισαν την επίμαχη δεκαετία με την εμπειρία και τη γνώση ενός ανθρώπου που χειρίστηκε ένα μεγάλο κομμάτι της κρίσης δίνοντας μάχες για τη σωτηρία της χώρας και που όσο τα κατάφερνε, τόσο έβλεπε να χάνεται το έδαφος κάτω από τα πόδια του.

Με δυο λόγια, την περίοδο που αγωνιζόταν επιτυχώς για τη σωτηρία της χώρας (υπάρχουν πλέον αδιάψευστα τεκμήρια για αυτό), ταυτόχρονα μεταβαλλόταν στο πιο μισητό πρόσωπο της χώρας… Το φαινόμενο αυτό δεν είναι πρωτοφανές: ο Ελευθέριος Βενιζέλος πυροβολήθηκε λίγο μετά την τρομερή επιτυχία της υπογραφής της Συνθήκης των Σεβρών, ο Τσώρτσιλ, ο αδιαμφισβήτητος ηγέτης του Δευτέρου Παγκόσμιου Πολέμου, δεν ψηφίστηκε από τους συμπατριώτες του. Τηρουμένων των αναλογιών, πολλοί ακόμα πολιτικοί πλήρωσαν μεγάλο τίμημα στον Μινώταυρο του λαϊκισμού για τις υπηρεσίες που προσέφεραν στο έθνος.

Κάποια στιγμή, ο Βενιζέλος δεν μπορούσε να κυκλοφορήσει στον δρόμο την ώρα που διαπραγματευόταν μυστικά την έξοδο ή μη της χώρας μας από την Ευρωζώνη, μιαν έξοδο που θα λάμβανε διαστάσεις ολοκληρωτικής καταστροφής. Ο Βενιζέλος έγινε ο σάκος του μποξ όταν πέτυχε το μεγαλύτερο κούρεμα και αναδιάρθρωση χρέους που έγινε στην παγκόσμια ιστορία, χάρη στο οποίο σήμερα υπάρχουμε ως χώρα και στεκόμαστε ισχυροί απέναντι στις νέες προκλήσεις των καιρών.

Ήδη το βιβλίο έχει γίνει ανάρπαστο, καθώς ο αναγνώστης έχει την ευκαιρία να μάθει τα καθέκαστα από πρώτο χέρι.

Ίσως είναι από τις σπάνιες φορές που ένας πολιτικός λαμβάνει αποστάσεις από τον εαυτό του και μιλά για τη δυσκολότερη περίοδο της Μεταπολίτευσης δίχως πάθος, εμπάθεια, μεροληψία, αλλά με σύνεση και αίσθημα ευθύνης απέναντι στα γεγονότα και τους άλλους συμπρωταγωνιστές αυτού του δράματος.

Κλείνοντας θέλουμε να επισημάνουμε ότι παρά τον καθαρά ιστορικοπολιτικό χαρακτήρα αυτής της αφήγησης, πίσω από τις γραμμές διακρίνει κανείς την ανθρώπινη, υπαρξιακή, αξιακή αγωνία του αφηγητή που δέχτηκε το μεγάλο βάρος μιας πολεμικών διαστάσεων κρίσης, υπό το ασφυκτικό δίλημμα να θυσιάσει το ατομικό έναντι του εθνικού συμφέροντος.

Ευάγγελος Βενιζέλος

Εκδοχές πολέμου 2009 – 2022

Μια συζήτηση με τον Γιώργο Κουβαρά για το παρασκήνιο της οικονομικής κρίσης και όσα ακολούθησαν

Εκδόσεις: Πατάκη

Σελ.: 448

Διαβάστε επίσης

Βιβλίο: Αυτοβιογραφία

Βιβλίο: Στα χρόνια του Κόκκινου Κόμη

Βιβλίο: Σοσιαλιστικά κόμματα και κοινωνική πολιτική

google_news_icon

Ακολουθήστε το topontiki.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν.

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΔΗΜΟΦΙΛΗ

Το topontiki.gr σέβεται όλες τις απόψεις, αλλά διατηρεί το δικαίωμά του να μην αναρτά υβριστικά σχόλια και διαφημίσεις. Οι χρήστες που παραβιάζουν τους κανόνες συμπεριφοράς θα αποκλείονται. Τα σχόλια απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των αναγνωστών.

ΠΕΜΠΤΗ 28.03.2024 22:49