Η κατάθλιψη είναι, στις μέρες μας, μια από τις πιο συχνές ψυχικές διαταραχές παγκοσμίως.

Πρόκειται για μια κοινή και σοβαρή ιατρική ασθένεια που προκαλεί αλλαγές ως προς τον τρόπο που το άτομο αισθάνεται, σκέφτεται και εν τέλει ενεργεί με αποτέλεσμα σταδιακά να υποβαθμίζεται σημαντικά η ποιότητα ζωής του πάσχοντα, ενώ δεν είναι σπάνιες οι περιπτώσεις που η ασθένεια μπορεί να γίνει απειλητική για τη ζωή.

Η επιδημιολογία της διαταραχής είναι αρκετά μεγάλη και αρκετές έρευνες δίνουν ποσοστά μεταξύ του 10-20%, ενώ σημαντικό είναι και το ποσοστό των ανθρώπων που πάσχουν από κατάθλιψη χωρίς, ωστόσο, να το γνωρίζουν.

Η έννοια της κατάθλιψης συχνά μπερδεύει, καθώς συγχέεται με τη θλίψη ή την έντονη λύπη. Ωστόσο, η κατάθλιψη αποτελεί μια διαταραχή σαφώς πιο σύνθετη η οποία είναι σημαντικό να διαγνωσθεί, ώστε να αντιμετωπιστεί εγκαίρως.

Ποια είναι τα κύρια συμπτώματα; Μπορεί να έχω κατάθλιψη και να μην το γνωρίζω; Πότε η ψυχική αυτή διαταραχή μπορεί να γίνει απειλητική για τη ζωή; Πώς αντιμετωπίζεται η κατάθλιψη; Υπάρχει πάντα θεραπεία;

Η κυρία Αντιγόνη Γινοπούλου, ψυχολόγος – παιδοψυχολόγος απαντά στο topontiki.gr και τη δημοσιογράφο Εύα Μπουργάνη.

Ποια τα συμπτώματα της κατάθλιψης; Μπορεί να αντιληφθεί ο πάσχων το πρόβλημα ή το περιβάλλον του είναι αυτό που θα πρέπει να προσέξει τα «σημάδια»

Η κατάθλιψη έχει μια σειρά από συμπτώματα όπως κακή διάθεση χωρίς να υπάρχει σημαντικός λόγος, σημαντική μείωση του ενδιαφέροντος για τις καθημερινές δραστηριότητες, απώλεια δυνάμεων και ενεργητικότητας  με αποτέλεσμα καθημερινό αίσθημα κόπωσης, αδυναμία συγκέντρωσης και λήψης αποφάσεων. Ο άνθρωπος που πάσχει από κατάθλιψη νιώθει ανησυχία και απαισιοδοξία για το μέλλον κάνει σκέψεις θανάτου και έχει αισθήματα αναξιότητας. Επίσης, νιώθει ενοχή έχει χαμηλή αυτοεκτίμηση, διαταραχές της όρεξης, στις περισσότερες περιπτώσεις έχουμε μεγάλη απώλεια κιλών σε μικρό χρονικό διάστημα. Οι διαταραχές του ύπνου είναι ένα συχνό φαινόμενο, δεν μπορούν να κοιμηθούν καθόλου ή έχουν ακανόνιστο ύπνο με αποτέλεσμα να ξυπνάνε τη νύχτα και να μη μπορούν να ξανακοιμηθούν.

Ο καταθλιπτικός επειδή βρίσκεται μέσα στο πρόβλημα δεν ειναι εύκολο να αντιληφθεί το πρόβλημα που αντιμετωπίζει ενώ το οικογενειακό περιβάλλον είναι πιο εύκολο να τα αντιληφθεί. Το ζητούμενο είναι η σωστή προσέγγιση ώστε ο καταθλιπτικός να θελήσει να ξεφύγει από τον εφιάλτη που ζει.

Μπορεί τα συμπτώματα της κατάθλιψης να είναι ήπια με αποτέλεσμα η νόσος να μη γίνεται αντιληπτή ούτε από τον πάσχοντα ούτε από τους γύρω του; Μπορεί δηλαδή να “υποβόσκει” για χρόνια μια τέτοια κατάσταση επηρεάζοντας την ποιότητα ζωής κάποιου; Τις σχέσεις του; Τις αποφάσεις του;

Πολλές φορές η κατάθλιψη εξελισσεται σταδιακά και δεν την αντιλαμβάνεται ούτε το άτομο που πάσχει από κατάθλιψη αλλά ούτε και το περιβάλλον του. Ειδικά όταν τα συμπτωματα είναι ήπια το περιβάλλον θεωρεί ότι η αλλαγή στην συμπεριφορά και στη διάθεση οφείλεται σε κάποια γεγονότα ή στην ιδιοτροπία του χαρακτήρα. Επειδή η κατάθλιψη είναι μια κατάσταση που κουβαλάει κάποιος σε μόνιμη βάση επηρεάζει την ζωή του, την εργασία, τις αποφάσεις και τις σχέσεις με όσους συναναστρέφεται. Η κατάθλιψη όσο δεν αντιμετωπίζεται τόσο δυσκολεύει τη ζωή.

Μπορεί η κατάθλιψη να γίνει απειλητική για τη ζωή του πάσχοντα; Μπορεί ο πάσχων να κάνει κακό σε άλλον;

Ο καταθλιπτικός είναι αποσχολημένος με τα προβλήματα, αισθάνεται θλίψη, ακεφιά, απόγνωση και δεν έχει την δύναμη να ασχοληθεί με κάποιον άλλον, επομένως οι πιθανότητες να κάνει κακό σε κάποιον είναι μηδαμηνές.

Η κατάθλιψη έχει διαβαθμίσεις και χρειάζεται κάποιον χρόνο ώστε να εξελιχθεί, μπορεί να γίνει απειλητική για την ζωή του πάσχοντα λόγω σωματικών προβλημάτων που θα εμφανιστούν όπως μείωση της όρεξης, αυπνία, διατροφικές διαταραχές, διαταραχή του ανοσοποιητικού συστήματος, σωματική κούραση χωρίς εξήγηση κ.α.

Πώς θεραπεύεται η κατάθλιψη; Θεραπεύεται πάντα;

Η κατάθλιψη ανάλογα με την διαβάθμιση της θεραπεύεται με ψυχοθεραπεία, φαρμακευτική αγωγή ή συνδυασμός και των δύο.

Συνήθως η θεραπεία της κατάθλιψης είναι μακροχρόνια και δεν θεραπεύεται πάντα. Υπάρχουν γεγονότα που μπορούν να πυροδοτήσουν την κατάθλιψη (ανάλογα τα πρόβλήματα που αντιμετωπίζει ο κάθε ασθενής ) με αποτέλεσμα να έχουμε πισωγύρισμα στο ήδη καλό αποτέλεσμα.

Η κατάθλιψη αποτελεί μια ψυχική νόσο. Μπορεί η ύπαρξή της να είναι αιτία και για παθολογικές ασθένειες; Ποιες;

Η κατάθλιψη μπορεί να πυροδοτήσει σωματικά προβλήματα και σωματικές ασθένειες όπως πονοκέφαλοι, αυπνίες, προβλήματα βάρους, κόπωση. Επίσης, η κατάθλιψη σε συνδυσμό με άλλα προβλήματα συμβάλλουν στη δημιουργία νευρολογικών διαταραχών, ενδοκρινολογικών διαταραχών , θυροειδοπάθειες, σκλήρυνση κατά πλάκας κ.α.

Η παχυσαρκία συνδέεται με την κατάθλιψη; Για παράδειγμα, ένα παχύσαρκο άτομο εχει αυξημένες πιθανότητες να παρουσιάσει καταθλιπτικές διαταραχές και αντιστρόφως, ένα καταθλιπτικό άτομο είναι πιο πιθανό να παρουσιάσει διατροφικές διαταραχές;

Έρευνες έχουν δείξει ότι η κατάθλιψη και η παχυσαρκία συνδέονται και βρίσκονται σε έναν φαύλο κύκλο. Τα καταθλιπτικά άτομα θα προτιμήσουν τροφές πλούσια σε ζάχαρη και λιπαρά τα οποία θα κατευνάσουν άμεσα τα αρνητικά τους συναισθήματα και θα βελτιώσουν θεαματικά την διάθεση τους. Πολύ γρήγορα όμως η ανακούφιση που ένιωσαν αρχικά θα εξαφανιστεί και θα παραχωρήσει τη θέση στην αρνητική διάθεση η οποία θα αναζητήσει ξανά τα ίδια τρόφιμα για να ανακουφιστεί με αποτέλεσμα την αύξηση του βάρους χωρίς όμως να έχει λυθεί ουσιαστικά το πρόβλημα της κατάθλιψης.

Λόγω της σύνδεσης της κατάθλιψης με την παχυσαρκία, το ένα τροφοδοτεί το άλλο και γι’αυτό τα καταθλιπτικά άτομα έχουν αυξημένες πιθανότητες να αναπτύξουν παχυσαρκία όπως και τα παχύσαρκα άτομα να γίνουν καταθλιπτικά.

Επιλόχειος κατάθλιψη: Μπορεί να εκδηλωθεί και πριν τον τοκετό; Ποια τα συμπτώματα; Είναι απαραίτητη η θεραπεία ή μπορεί η νέα μητέρα να την ξεπεράσει μόνη; Πόσο σημαντική είναι η συμβολή από το οικογενειακό περιβάλλον.

Η επιλόχειος κατάθλιψη εκδηλώνεται μετά τον τοκετό και τα συμπτώματα που εμφανίζονται είναι : κόπωση, ευερεθιστότητα , αυπνία, άγχος, απώλεια της όρεξης, ενοχές, η μητέρα νιώθει ανίκανη να ανταπεξέλξει στις υποχρεώσεις του μωρού.

Η επιλόχειος κατάθλιψη όπως και η κατάθλιψη έχει διαβαθμίσεις, στην ήπια μορφή και όταν διαρκεί λίγες εβδομάδες αρκεί ένα υποστηρικτικό οικογενειακό και φιλικό περιβάλλον. Στην περίπτωση που η επιλόχειος κατάθλιψη διαρκεί για μήνεις και δυσκολεύει την καθημερινότητα και τα συναισθήματα της μητέρας θα πρέπει να ζητήσει βοήθεια από ψυχολόγο και ίσως και από ψυχίατρο.

Στατιστικά, υπάρχει ηλικιακή ομάδα που είναι πιο επιρρεπής στην εκδήλωση κατάθλιψης;

Σύμφωνα με έρευνες πιο επιρρεπείς στην κατάθλιψη είναι οι άνω των 65 και περισσότερο οι γυναίκες. Σε πολλές περιπτώσεις η κατάθλιψη συνδυάζεται και με σωματική νόσο γεγονός που κάνει την θεραπεία αλλά και την πορεία της κατάθλιψης ακόμα πιο δύσκολή.

Παιδική κατάθλιψη: Τι μπορεί να κάνει ένα παιδί καταθλιπτικό; Ποια τα πρώτα συμπτώματα; Πώς αντιμετωπίζεται

Η παιδική κατάθλιψη υπάρχει και στην εμφάνιση της παίζουν ρόλο γενετικοί παράγοντες, οικογενειακοί και κοινωνικοί.

Οι παράγοντες που παίζουν ρόλο στην εμφάνιση κατάθλιψης σε ένα παιδί μπορεί να είναι οι επικριτικοί γονείς, η απόρριψη στο σχολείο από συμμαθητές και φίλους, η επικριτική δασκάλα, η απώλεια ενός κοντινού προσώπου. Αργότερα στην εφηβεία μια ερωτική απογοήτευση ή η αποτυχία στο σχολείο.

Τα συμπτώματα που εμφανίζει το παιδί είναι: άρνηση να πάει σχολείο, αδιαφορεί για δραστηριότητες που του προκαλούσαν ενδιαφέρον, έχει αλλάξει η συμπεριφορά του, ξεσπάει σε κλάματα χωρίς λόγο, είναι νευρικό, ξεσπάει με ασήμαντες αφορμές.

Για να αντιμετωπιστεί η παιδική κατάθλιψη χρειάζεται αρχικά παρατηριτικότητα από την οικογένεια ώστε να εντωπιστούν οι αλλαγές του παιδιού. Στη συνέχεια οι γονείς μαζί με το παιδί να απευθυνθούν σε ειδικό ώστε να γίνει αξιολόγηση του περισταρικού και να έχουν στη συνέχεια την ανάλογη βοήθεια που μπορεί να αφορά μόνο το παιδί ή και την οικογένεια.

Διαβάστε επίσης:

Καρκίνωμα NUT: Τι είναι και πώς «χτυπά» το σπάνιο είδος καρκίνου που οδήγησε στον θάνατο τον Αλέξανδρο Νικολαΐδη

Αλτσχάιμερ: Τα «αθώα» συμπτώματα που εκδηλώνονται σχεδόν μια δεκαετία πριν τη διάγνωση

Έρχεται το εμβόλιο κατά του καρκίνου -Moderna και Merck αναπτύσσουν εμβόλιο για το μελάνωμα