Πώς μπορεί άραγε κανείς να μεταφέρει στο θέατρο το μνημειώδες έργο του Νίκου Καζαντζάκη «Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά»;

Ένα έργο γραμμένο με πάθος που, μέσα από την προσωπικότητα αυτού του ακατέργαστου αλλά φιλοσοφημένου και κυρίως ελεύθερου ανθρώπου, ιστορεί τα μυστικά της ζωής. Γιατί ο Αλέξης Ζορμπάς, αιώνια έφηβος, τραχύς, δουλευταράς, προσγειωμένος στην πραγματικότητα, αλλά και μεγαλόκαρδος, ασυμβίβαστος, λάτρης των απολαύσεων και του έρωτα, ρουφούσε με απληστία ό,τι του προσέφερε η ζωή.

Επανέρχομαι, λοιπόν, στο ερώτημα: πώς μπορεί κανείς να διεισδύσει στον κόσμο του ομώνυμου ήρωα χωρίς να υποκύψει σε σχηματικές λύσεις και εύκολες αναπαραστάσεις;

Δυστυχώς η δραματουργική επεξεργασία του Γεράσιμου Ευαγγελάτου και του Γιάννη Κακλέα, αλλά και η σκηνοθετική ματιά του τελευταίου, υπάκουσαν στους κανόνες ενός επιφανειακού εμπορικού θεάματος. Και έχοντας αυτό ως στόχο κατάφεραν να δημιουργήσουν μία θεαματική παράσταση που βασίστηκε σε καλά οργανωμένες πολυπρόσωπες σκηνές, στη θαυμάσια μουσική του Μίκη Θεοδωράκη και σε εξαιρετικές χορευτικές επιδόσεις που οργάνωσε η Αγγελική Τρομπούκη.

Από την άλλη, όμως, προδόθηκε η ελεύθερη ψυχή του Ζορμπά, που συμπυκνώνει ως σύμβολο τον ίδιο του τον γενέθλιο τόπο. Και όχι μόνο επειδή υπήρχαν πολλές δραματουργικές αυθαιρεσίες, ενώ η σκηνοθεσία δεν κατάφερε να αποδώσει τη φιλοσοφική διάσταση του έργου. Αλλά διότι ώθησε τον καλό ηθοποιό Γιάννη Στάνκογλου σε μια θορυβώδη ερμηνεία, που τον «ανάγκασε» να αλλοιώσει τη φωνή του προκειμένου να πλάσει τον λαϊκό, τραχύ χαρακτήρα του ήρωά του.

Αντίστοιχα θύματα της δραματουργίας ήταν τόσο η υποβαθμισμένη χήρα της Ηλιάνας Μαυρομάτη όσο και ο συνεσταλμένος συγγραφέας του Αιμίλιου Σταματάκη, που στερήθηκαν βαρύτητας και βάθους.

Αντίθετα έξοχη ήταν η ‘Ολια Λαζαρίδου ως Μαντάμ Ορτάνς, αναδεικνύοντας με πηγαίο αίσθημα την εύθραυστη προσωπικότητα μιας πρώην ερωτεύσιμης γυναίκας που αναζητά τη δικαίωση στο τέλος της ζωής της.

Οι υπόλοιποι ηθοποιοί ανταποκρίθηκαν με σθένος στις επιταγές της σκηνοθεσίας.

Τέλος, απόρησα με τα πλούσια αλλά ψεύτικα σκηνικά του τόσο καλού σκηνογράφου Μανόλη Παντελιδάκη.

Διαβάστε επίσης:

Χανς Μάγκνους Εντσενσμπέργκερ: Πέθανε ο συγγραφέας του βιβλίου «Το σύντομο καλοκαίρι της αναρχίας»

Τα ιστορικά σινεμά της Αθήνας σε απειλή: Ανοιχτή επιστολή στον πρωθυπουργό για τη σωτηρία των «Άστορ» και «Ιντεάλ»

«Βόμβα» Ταραντίνο – «Κρεμάει τα παπούτσια του»