Τα γεγονότα είναι λίγο – πολύ γνωστά: μια τράπεζα, που χαρακτηρίζεται «πολύ μεγάλη για να καταρρεύσει», οδηγείται – κατόπιν συνοικεσίου – εις γάμου κοινωνία με μια πολύ μεγαλύτερη τράπεζα και μάλιστα με προίκα που πρόσφερε αφειδώς το κράτος.

Η Credit Suisse ήταν η δεύτερη μεγαλύτερη τράπεζα της Ελβετίας, με ιστορία 167 χρόνων, σε μια χώρα που είναι υπερήφανη για τη σοκολάτα, τα ρολόγια και το τραπεζικό της σύστημα. Ως εκ τούτου θεωρούμε ότι δεν θα μπορούσε ένα τέτοιο χρηματοπιστωτικό σύστημα να μην δουλεύει… ρολόι. Κι όμως, πίσω από τη βιτρίνα κρύβεται αρκετή βρομιά, την οποία το κράτος φρόντισε να κρύψει κάτω από το χαλί δίνοντας δημόσιο χρήμα στην τράπεζα και στέλνοντας στον Καιάδα χιλιάδες μικροεπενδυτές.

«Διάσωση» με δημόσιο χρήμα

Το deal για την εξαγορά της Credit Suisse έγινε με το πιστόλι στον κρόταφο, σύμφωνα με τους «Financial Times». Η UBS την αγόρασε στο 40% της αξίας της, με τους μετόχους να παίρνουν 0,76 ελβετικά φράγκα σε μετοχές της UBS έναντι μετοχών αξίας 1,86 φράγκων της Credit.

Το μεγάλο σκάνδαλο όμως ήταν η εκμηδένιση της αξίας των ομολόγων «πρόσθετης πρώτης βαθμίδας» της Credit, ύψους 17 δισ. δολαρίων. Αν κάποιοι είχαν το πιστόλι στον κρόταφο, ήταν οι κάτοχοι των ομολόγων αυτών. Αλλά και οι Ελβετοί φορολογούμενοι, αφού το Δημόσιο έδωσε πιστωτική γραμμή ύψους 100 δισεκατομμυρίων στην UBS και η κεντρική τράπεζα της χώρας εγγυήσεις ύψους 9 δισ.!

Η κατάρρευση υποτίθεται ότι αιφνιδίασε τους πάντες. Στην πραγματικότητα όμως δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία: μόλις πριν από λίγους μήνες η Credit Suisse είχε καταδικαστεί για ξέπλυμα, αλλά είχε δημιουργήσει μια τόσο λαμπερή βιτρίνα, που δεν θα μπορούσαν να την αφήσουν να σπάσει. Γι’ αυτό το ελβετικό κράτος έδωσε εγγυήσεις και πιστωτική γραμμή σώζοντας μια τράπεζα που έκανε ξέπλυμα βρόμικου χρήματος. Δηλαδή το ελβετικό Δημόσιο την «ξέπλυνε», βάζοντάς την στην ομπρέλα προστασίας της UBS, με κρατική προίκα.

Ήταν κεραυνός εν αιθρία οι μπελάδες της Credit Suisse; Όχι! Ιδού γιατί:

2023: η κατάρρευση

Η Credit Suisse, που άρχισε να λειτουργεί το 1856, όταν ο Άλφρεντ Έστσερ ίδρυσε τη Schweizerische Kreditanstalt (SKA), είδε την αξία της μετοχής της να καταρρέει όταν η Εθνική Τράπεζα της Σαουδικής Αραβίας, ο κύριος μέτοχος με το 9,8% του μετοχικού κεφαλαίου, ανακοίνωσε ότι δεν θα βάλει ούτε ένα σεντ στην ελβετική τράπεζα. Είχε προηγηθεί η απόφαση για αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου στο πλαίσιο μεγάλης ανασυγκρότησης της τράπεζας.

Ιούλιος 2022: φύγε εσύ, έλα εσύ

Η Credit Suisse πάλευε να ορθοποδήσει όταν τον περασμένο Ιούλιο εκπαραθυρώθηκε ο CEO Τόμαας Γκότσταϊν, που αντικαταστάθηκε από τον Ούρλιχ Κέρνερ. Τα δύο χρόνια του Γκότσταϊν στο τιμόνι της τράπεζας σημαδεύτηκαν από σκάνδαλα και αμφιλεγόμενες επιλογές.

Ιούνιος 2022: κόκα και ξέπλυμα

Ίσως το πιο ισχυρό πλήγμα στην αξιοπιστία τής (κατά τα άλλα) απαστράπτουσας τράπεζας ήταν αυτό που δέχτηκε τον Ιούνιο του 2022, όταν καταδικάστηκε επειδή δεν είχε λάβει μέτρα για να αποτρέψει το ξέπλυμα βρόμικου χρήματος από βουλγαρική μαφιόζικη οργάνωση που διακινούσε κοκαΐνη. Στην ίδια δίκη κρίθηκε ένοχος ένας πρώην εργαζόμενος στην τράπεζα για ξέπλυμα βρόμικου χρήματος.

Στη δίκη ακούστηκαν απίστευτα πράγματα για πληρωμένους φονιάδες και μετρητά σε βαλίτσες που κατέληγαν στα ταμεία της τράπεζας. Το δικαστήριο έκρινε ότι η Credit Suisse είχε ευθύνη για το ξέπλυμα επειδή δεν εφάρμοσε τους νόμους για την αποτροπή της ροής βρόμικου χρήματος στο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Επιβλήθηκε πρόστιμο στην τράπεζα ύψους 2 εκατομμυρίων ελβετικών φράγκων και κατασχέθηκαν καταθέσεις 12 εκατομμυρίων φράγκων που διατηρούσε η βουλγαρική μαφία.

Μάρτιος 2022: η δίκη των Βερμούδων

Δικαστήριο στις Βερμούδες είχε αποφανθεί, τον Μάρτιο του 2022, ότι ο πρώην πρωθυπουργός της Γεωργίας Μπιντζίνα Ιβανισβίλι και η οικογένειά του υπέστησαν απώλειες άνω του μισού δισεκατομμυρίου δολαρίων εξαιτίας απάτης που διαπράχθηκε από τον ασφαλιστικό σύμβουλο και προσωπικό τραπεζίτη της Credit Suisse Πασκάλ Λεσκοντρόν.

Ο τραπεζίτης καταδικάστηκε το 2018 επειδή είχε πλαστογραφήσει τις υπογραφές πρώην πελατών της τράπεζας, μεταξύ των οποίων και ο πρώην πρωθυπουργός της Γεωργίας, και για διάστημα οκτώ χρόνων έκανε επισφαλείς τοποθετήσεις με συνέπεια να χαθούν δεκάδες εκατομμύρια ελβετικά φράγκα που είχαν επενδυθεί σε ασφαλιστικά συμβόλαια.

Φεβρουάριος 2022: τα μυστικά στο φως

Τον Φεβρουάριο του 2022 η τράπεζα είδε να διαρρέουν καλά κρυμμένα μυστικά της, που αποκαλύφθηκαν ύστερα από έρευνα της ερευνητικής δημοσιογραφικής ομάδας «Organized Crime and Corruption Reporting Project» (OCCRP): η τράπεζα είχε ανοίξει λογαριασμούς σε εγκληματίες, δικτάτορες και άλλους… κυρίους, συγκεντρώνοντας ποσά άνω των 8 δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Ιανουάριος 2022: η παραίτηση του προέδρου

Το 2022 μπήκε… δύσκολα, καθώς ο Αντόνιο – Όρτα Οσόριο παραιτήθηκε από τη θέση του προέδρου της Credit Suisse, επειδή παραβίασε τους όρους της καραντίνας λόγω της πανδημίας, για να παρακολουθήσει ποδοσφαιρικούς αγώνες και τένις στο Λονδίνο.

Οκτώβριος 2021: το σκάνδαλο με τα ψαράδικα

Η Credit Suisse τον Οκτώβριο του 2021 δήλωσε ένοχη για εξαπάτηση επενδυτών σε σχέση με ένα δάνειο ύψους 850 εκατομμυρίων δολαρίων που έδωσε στη Μοζαμβίκη, το οποίο υποτίθεται ότι θα ήταν κεφάλαιο για τον εκσυγχρονισμό του αλιευτικού στόλου, που ειδικεύεται στο ψάρεμα του τόνου.

Από αυτό το δάνειο τα 200 εκατομμύρια πήγαν σε μίζες που τις έβαλαν στις τσέπες τους στελέχη της Credit Suisse και κυβερνητικοί αξιωματούχοι στη Μοζαμβίκη. Η τράπεζα ήξερε πως τα χρήματα δεν ανταποκρίνονταν στην αξία των αλιευτικών σκαφών που αγοράστηκαν, αλλά δεν ενημέρωσε τους επενδυτές – ως όφειλε – όταν έγινε επαναδιαπραγμάτευση του δανείου το 2016.

Μάρτιος 2021: ο «Αρχηγός» που κατέρρευσε

Η Credit Suisse έχασε κεφάλαια ύψους 5,5 δισ. δολαρίων όταν η εταιρεία διαχείρισης κεφαλαίων Archegos Capital Management χρεοκόπησε τον Μάρτιο του 2021. Τον ίδιο μήνα η Credit Suisse υποχρεώθηκε να παγώσει χρηματοδοτική γραμμή ύψους 10 δισεκατομμυρίων δολαρίων, όταν η βρετανική επενδυτική εταιρεία Greensill Capital κατέρρευσε χάνοντας τις ασφαλιστικές καλύψεις που είχε έναντι των πιστωτικών διευκολύνσεων που έδινε σε εταιρείες.

Μάρτιος 2020: ένα σκάνδαλο με κατασκόπους…

Φυσιολογικά η εταιρική κατασκοπεία υποτίθεται ότι έχει στόχο την εξυπηρέτηση των εταιρικών συμφερόντων. Όμως τον Μάρτιο του 2020 αποκαλύφθηκε ότι η τράπεζα, στο διάστημα 2016-2019, είχε αναθέσει σε ιδιώτες ντετέκτιβ να παρακολουθούν τον πρώην επικεφαλής της διαχείρισης κεφαλαίων Ικμπάλ Καν, ο οποίος είχε μεταπηδήσει από την Credit Suisse στην αντίπαλη UBS (δηλαδή την τράπεζα που εξαγόρασε την καταρρέουσα Credit).

2009: παραβίαση κυρώσεων των ΗΠΑ

Στην Credit επιβλήθηκε πρόστιμο ύψους 536 εκατομμυρίων δολαρίων, το 2009, για παραβίαση των κυρώσεων που επέβαλαν οι ΗΠΑ κατά του Ιράν και άλλων χωρών, μεταξύ των οποίων η Λιβύη, το Σουδάν και η Κούβα, το διάστημα 1995-2007. Ήταν το μεγαλύτερο πρόστιμο που έχει επιβληθεί στην Ιστορία για παραβίαση κυρώσεων των ΗΠΑ.

2009: η τενίστρια και ο παλαιστής

Το διάστημα 2004-2008 η Βουλγάρα πρώην τενίστρια Έλενα Μαμπούλοβα – Μπέργκομι ήταν υπάλληλος της τράπεζας και διαπιστώθηκε από το ανώτατο δικαστήριο της Ελβετίας ότι εκμεταλλευόταν τη θέση της για να κάνει ξέπλυμα χρήματος. Στα ταμεία της τράπεζας μπήκαν αρκετά εκατομμύρια ευρώ, παρ’ ότι η τράπεζα θα έπρεπε να είχε πάρει μέτρα για να το σταματήσει.

Οι εισαγγελείς διαπίστωσαν ότι η πρώην τενίστρια και ο Βούλγαρος πρώην παλαιστής Έβελιν Μπάνεφ είχαν δημιουργήσει ένα δίκτυο που παραλάμβανε σακούλες γεμάτες χρήματα, που προέρχονταν από ανθρώπους του περιβάλλοντος του Μπάνεφ. Ο πρώην παλαιστής ήταν άνθρωπος – κλειδί σε ένα ευρωπαϊκό δίκτυο που διακινούσε κοκαΐνη. Η διοίκηση της Credit Suisse είχε ενημερωθεί από το 2005 από στέλεχος της τράπεζας ότι το όνομα του Μπάνεφ εμπλεκόταν σε δύο δολοφονίες, αλλά η τράπεζα συνέχισε να κάνει δουλειές μαζί του. Υπολογίζεται ότι από το κύκλωμα του Μπάνεφ έγινε ξέπλυμα συνολικού ποσού 158 εκατομμυρίων δολαρίων μέσω της Credit.

2004: ξέπλυμα για την ιαπωνική μαφία

Τον Ιούνιο 2004 τραπεζίτης της Credit συνελήφθη για ξέπλυμα 42,2 εκατομμυρίων δολαρίων που συνδέονταν με τη μεγαλύτερη μαφία της Ιαπωνίας, τη Γιακούζα.

Ιούλιος 1999: το πάρτι της καταστροφής

Τον Ιούλιο του 1999 ανακλήθηκε η άδεια λειτουργίας της τράπεζας στο Τόκιο μετά την αποκάλυψη ότι στελέχη της Credit Suisse είχαν κάνει ένα πάρτι… καταστροφής. Για όσους ξέρουν τις τραπεζικές συνήθειες, αυτά τα πάρτι γίνονται για να καταστραφούν έγγραφα που θα μπορούσαν να προκαλέσουν προβλήματα στην τράπεζα για οποιονδήποτε λόγο.

Οι ιαπωνικές αρχές επέβαλαν πρόστιμο στην Credit Suisse επειδή διαπίστωσαν ότι καταστράφηκαν έγγραφα που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως στοιχεία έρευνας που γινόταν για να εξακριβωθεί κατά πόσο η ελβετική τράπεζα παρείχε υποστήριξη σε εταιρείες για να καλυφθούν σημαντικές απώλειες.

Μάρτιος 1986: το ζεύγος Μάρκος και άλλοι δικτάτορες

Το 1995 η Credit Suisse ήταν μεταξύ των ελβετικών τραπεζών που υποχρεώθηκαν να επιστρέψουν μισό δισεκατομμύριο δολάρια που είχαν συσσωρεύσει σε προσωπικούς λογαριασμούς ο δικτάτορας των Φιλιππίνων Φερντινάντο Μάρκος και η γυναίκα του Ιμέλντα. Τα χρήματα αυτά «είχαν κλαπεί από το εθνικό θησαυροφυλάκιο» των Φιλιππίνων, όπως έγραφαν τότε τα διεθνή πρακτορεία ειδήσεων. Όπως διαπιστώθηκε, η ελβετική τράπεζα είχε ανοίξει λογαριασμούς για το ζεύγος Μάρκος με ψεύτικα ονόματα: «Γουίλιαμ Σόντερς» και «Τζέιν Ράιαν»…

Η περίπτωση Μάρκος δεν ήταν η μόνη που η Credit Suisse είχε πάρε – δώσε με δικτάτορες. Ανάλογη είναι και η περίπτωση του Νιγηριανού δικτάτορα Σάνι Αμπάτσα, ο οποίος πιστεύεται ότι έκλεψε από τα κρατικά ταμεία 5 δισεκατομμύρια δολάρια σε διάστημα έξι χρόνων. Η Credit παρείχε τις υπηρεσίες της στους γιους του Αμπάτσα, οι οποίοι άνοιξαν λογαριασμούς με καταθέσεις 214 εκατομμυρίων δολαρίων.

Πελάτες – μπουμπούκια

Η αξιότιμη ελβετική τράπεζα εκτιμάται ότι είχε πάνω από 30 χιλιάδες πελάτες σε όλο τον κόσμο που εμπλέκονταν σε καταγγελίες για βασανιστήρια, λαθρεμπόριο ναρκωτικών, ξέπλυμα χρήματος, διαφθορά και άλλα σοβαρά εγκλήματα. Μεταξύ αυτών ένας έμπορος λευκής σαρκός στις Φιλιππίνες, ένας χρηματιστής στο Χονγκ Κονγκ που καταδικάστηκε για δωροδοκία, ένας δισεκατομμυριούχος που έβαλε πληρωμένους φονιάδες να εκτελέσουν τη Λιβανέζα ποπ-σταρ φίλη του και διεφθαρμένοι πολιτικοί στη Βενεζουέλα, την Αίγυπτο και την Ουκρανία.

Μεταξύ των πελατών της ελβετικής τράπεζας ήταν ο Πάβλο Λαζαρένκο, που θήτευσε για έναν χρόνο στο αξίωμα του πρωθυπουργού της Ουκρανίας το διάστημα 1997-1998. Έναν μήνα αφότου υποχρεώθηκε σε παραίτηση, ο Λαζαρένκο άνοιξε τον πρώτο από τους δύο λογαριασμούς στην Credit με καταθέσεις 8 εκατομμυρίων ελβετικών φράγκων. Σύμφωνα με τη Διεθνή Διαφάνεια ο Λαζαρένκο πρόλαβε να αρπάξει 200 εκατομμύρια δολάρια ενώ ήταν πρωθυπουργός, απειλώντας διάφορους επιχειρηματίες ότι θα τους κατέστρεφε αν δεν του έδιναν το 50% των κερδών τους. Σήμερα ζει κάπου στην Καλιφόρνια, μακριά από τον πόλεμο και τους πονοκεφάλους με τις δικαστικές αρχές.

Την ίδια εποχή η Credit Suisse έκανε δουλειές με τους γιους του Χόσνι Μουμπάρακ, Αλάα και Γκαμάλ. Το 2010, έναν χρόνο πριν από την εξέγερση στην Αίγυπτο που ανέτρεψε τον Μουμπάρακ, ένας λογαριασμός του Αλάα είχε 232 εκατομμύρια ελβετικά φράγκα.

Το τραπεζικό απόρρητο ως φύλλο συκής

Ανώνυμη πηγή που μίλησε στη γερμανική εφημερίδα «Süddeutsche Zeitung» ανέφερε ότι «το πρόσχημα της προστασίας του τραπεζικού απορρήτου είναι ένα φύλλο συκής που καλύπτει τον ντροπιαστικό ρόλο των ελβετικών τραπεζών ως συνεργατών σε περιπτώσεις φοροδιαφυγής».

Το ελβετικό τραπεζικό σύστημα έχει χτίσει την εικόνα του αξιόπιστου ήδη από το 1713, όταν το Μεγάλο Συμβούλιο της Γενεύης απαγόρευσε στους τραπεζίτες να αποκαλύπτουν λεπτομέρειες για τα περιουσιακά στοιχεία των Ευρωπαίων αριστοκρατών, που ήταν οι πελάτες τους. Η Ελβετία έγινε φορολογικός παράδεισος για την παγκόσμια ελίτ και οι τραπεζίτες απέκτησαν τη φήμη τους επειδή εξασφάλιζαν «την απόλυτη σιωπή» στους πελάτες.

Το 1934 συντάχθηκε το ελβετικό τραπεζικό δίκαιο, που επέβαλε ως νόμο το τραπεζικό απόρρητο, ποινικοποίησε την αποκάλυψη στοιχείων για τους πελάτες σε ξένες αρχές και οι τράπεζες έγιναν ακόμα πιο ελκυστικές – ακόμα και για πελάτες που κάτι είχαν να κρύψουν. Ο νόμος παραμένει σε ισχύ μέχρι σήμερα, και μάλιστα το Δίκτυο Φορολογικής Δικαιοσύνης εκτιμά ότι χώρες σε όλο τον κόσμο έχουν συνολικές απώλειες εσόδων από φόρους κάθε χρόνο περίπου 21 δισ. δολαρίων εξαιτίας της Ελβετίας. Πολλές από αυτές τις χώρες που καταγράφουν απώλειες κατατάσσονται στις πιο φτωχές του κόσμου, όπου όμως η ελίτ καταφέρνει να βγάζει ανενόχλητη τον πλούτο της σε ελβετικούς λογαριασμούς.

Τις τελευταίες τρεις δεκαετίες επιβλήθηκαν στην Credit Suisse πρόστιμα ή υποχρεώθηκε σε εξωδικαστικές ρυθμίσεις, που της κόστισαν πάνω από 4 δισ. δολάρια.

Ο Τζεφ Νέιμαν, Αμερικανός δικηγόρος, ο οποίος εκπροσωπεί πρώην στελέχη της τράπεζας που μίλησαν στις αρχές ή σε δημοσιογράφους, λέει ότι «η τράπεζα ψεύδεται αποδίδοντας όλα τα προβλήματα σε κάποιους τραπεζίτες», για να προσθέσει: «Πόσους απατεώνες τραπεζίτες χρειαζόμαστε πριν φτάσουμε σε μία τράπεζα – απατεώνα;».

Διαβάστε επίσης:

Γαλλία: Το «γάντι» στον Μακρόν πετούν τα εργατικά συνδικάτα – «Αν θέλει τα πράγματα να ανατιναχτούν, θα ανατιναχτούν!» (Videos)

Ανατριχίλα στον Ισημερινό – Βρήκαν τρία κομμένα, ανθρώπινα κεφάλια!

Πόλεμος στην Ουκρανία: «Παραθυράκι» Μπλίνκεν για διαπραγμάτευση των συνόρων με την Μόσχα