Του Βασίλη Γιαννακόπουλου*

Η Χεζμπολάχ, το «Κόμμα του Θεού», είναι ισλαμικό σιιτικό κίνημα που ιδρύθηκε μετά την ισραηλινή κατάληψη του Λιβάνου το 1982, από μια ομάδα Λιβανέζων σιιτών, και έχει πραγματοποιήσει πολυάριθμες επιθέσεις κατά ισραηλινών και δυτικών στόχων. Λειτουργεί ως εταίρος του Ιράν επιτρέποντας στην Τεχεράνη να προβάλλει την ισχύ της και να απειλεί τα αμερικανο-εβραϊκά συμφέροντα και τους συμμάχους τους σε ολόκληρη τη Μέση Ανατολή.

Η Χεζμπολάχ συμμετέχει στις εκλογές του Λιβάνου από το 1992. Αντλεί σημαντική λαϊκή υποστήριξη ένεκα του κοινωνικού της έργου, καθώς χρηματοδοτεί ένα τεράστιο δίκτυο σχολείων, νοσοκομείων, προγραμμάτων για τη νεολαία και άλλων κοινωνικών υπηρεσιών. Πρώτη φορά εισήλθε στο Υπουργικό Συμβούλιο του Λιβάνου το 2005 και έκτοτε διατηρεί μία έως τρεις έδρες. Είναι μέλος του πολιτικού συνασπισμού της «8ης Μαρτίου», ο οποίος περιλαμβάνει επίσης το χριστιανικό Ελεύθερο Πατριωτικό Κίνημα (Free Patriotic Movement Christian) και το σιιτικό Κίνημα Αμάλ (Amal Movement).

Η αποστολή της

Μέχρι το 2000 η επίσημη αποστολή της Χεζμπολάχ ήταν η εκδίωξη του ισραηλινού στρατού από τον νότιο Λίβανο μέσω μιας σειράς επιθέσεων σε ισραηλινούς στρατιωτικούς και πολιτικούς στόχους. Μετά την αποχώρηση του ισραηλινού στρατού, η Χεζμπολάχ επιδιώκει να απομακρύνει την ισραηλινή παρουσία από τις φάρμες Σεμπάα και άλλες αμφισβητούμενες περιοχές στα σύνορα Λιβάνου – Συρίας – Ισραήλ. Επιπρόσθετα εξυπηρετεί τους στόχους του Ιράν στον Λίβανο, τη Συρία και την ανατολική Μεσόγειο. Σύμφωνα με εκθέσεις του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για την τρομοκρατία το 2021, το Ιράν παρέχει στη Χεζμπολάχ χρηματοδότηση και στρατιωτική εκπαίδευση, καθώς επίσης πολιτική, διπλωματική, οικονομική και οργανωτική υποστήριξη.

Πέραν αυτών, η Χεζμπολάχ συντηρεί ένα παγκόσμιο εγκληματικό – οικονομικό δίκτυο στην Ευρώπη, την Αφρική και τη Λατινική Αμερική. Μια έκθεση της Europol του 2022 ανέφερε ότι το δίκτυο, που χτίστηκε από τη Χεζμπολάχ στην Ε.Ε., είναι ύποπτο για μεταφορά και διακίνηση ναρκωτικών, για λαθρεμπόριο όπλων και ξέπλυμα χρήματος σε επαγγελματικό επίπεδο. Άλλες εκθέσεις του 2022 υπογραμμίζουν την εξειδίκευση της εν λόγω σιιτικής οργάνωσης στη διακίνηση διεγερτικών τύπου αμφεταμίνης, που διατίθενται στο εμπόριο με την ονομασία Captagon.

Η δύναμή της

Στις 18 Οκτωβρίου 2021 ο επικεφαλής της Χεζμπολάχ Χασάν Νασράλα δήλωσε ότι το υποστηριζόμενο από το Ιράν κίνημά του είχε στη διάθεσή του 100.000 εκπαιδευμένους και οπλισμένους μαχητές. Μάλλον πρόκειται για υπερβολή, ακόμη κι αν εννοούσε και τους εφέδρους.

Διάφορες εκτιμήσεις συγκλίνουν ότι η πραγματική δύναμη της πολιτοφυλακής κυμαίνεται μεταξύ 15.000 και 20.000 ανδρών. Σε αυτή τη δύναμη μπορούν να προστεθούν έως και 30.000 άνδρες με χαμηλό επίπεδο εκπαίδευσης και εμπειρίας. Το 2022, το Military Balance του Διεθνούς Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών υπολόγιζε ότι το ενεργό προσωπικό της Χεζμπολάχ ανέρχεται έως και σε 20.000 μαχητές.

Το οπλοστάσιο

Η πολιτοφυλακή της Χεζμπολάχ είναι εξοπλισμένη με φορητά όπλα, όπως αυτόματα τουφέκια, όλμους, ρουκετοβόλα (RPGs) και ρουκέτες Katyusha, τις οποίες κατά καιρούς έχει εκτοξεύσει στο βόρειο Ισραήλ. Οι μαχητές της εμφανίζονται στην τηλεόραση να διεξάγουν στρατιωτικές παρελάσεις στη Βηρυτό, οι οποίες συχνά περιλαμβάνουν άρματα μάχης και τεθωρακισμένα οχήματα μεταφοράς προσωπικού (ΤΟΜΠ), που πιθανόν έχουν κλαπεί από τον λιβανικό στρατό ή έχουν αγοραστεί από Παλαιστίνιους αντάρτες ή άλλες πηγές.

Το 2020 οι αμερικανικές εκθέσεις για την τρομοκρατία (Country Reports on Terrorism) υπολόγιζαν ότι η Χεζμπολάχ μπορεί να κατέχει έως και 150.000 ρουκέτες και βαλλιστικά βλήματα εδάφους – εδάφους. Επίσης, οι ισραηλινές υπηρεσίες πληροφοριών έχουν τονίσει τις προσπάθειες της Χεζμπολάχ να κατασκευάσει κατευθυνόμενα βαλλιστικά βλήματα ακριβείας εντός του Λιβάνου.

Παρούσα κατάσταση

Σήμερα το Ισραήλ προβληματίζεται ιδιαίτερα τόσο για τη σημαντική επιχειρησιακή δυνατότητα της Χεζμπολάχ όσο και για την αυξανόμενη επιρροή που της ασκεί η Τεχεράνη. Τη θεωρεί απειλή για την ασφάλεια και την περιφερειακή του ηγεμονία. Ως εκ τούτου διεξάγει συχνά αεροπορικές επιδρομές στη Συρία και τον Λίβανο, κυρίως για να εξουδετερώσει τη στρατιωτική υποστήριξη που λαμβάνει από το Ιράν.

Το Τελ Αβίβ γνωρίζει ότι, σε μια μελλοντική σύγκρουση, η Χεζμπολάχ διαθέτει την επιχειρησιακή δυνατότητα να προκαλέσει πολύ μεγαλύτερη ζημιά στο Ισραήλ σε σχέση με το 2006 (Δεύτερος Ισραηλινο-Λιβανικός Πόλεμος). Στην παρούσα φάση η σιιτική οργάνωση είναι πολύ ισχυρότερη και περισσότερο εξοπλισμένη και εκπαιδευμένη, καθότι έχει αποκτήσει σημαντική εμπειρία στα συριακά θέατρα επιχειρήσεων κατά των τζιχαντιστών αντιπάλων του Άσαντ.

Να προσθέσουμε ότι η απειλή κατά του Ισραήλ ίσως είναι μεγαλύτερη της αναμενόμενης, εξαιτίας της πολύ πιθανής εμπλοκής και άλλων φιλο-ιρανικών σιιτικών πολιτοφυλακών, που είναι ανεπτυγμένες στη Συρία και το Ιράκ, μετατρέποντας κατ’ αυτόν τον τρόπο την τοπική σύγκρουση σε περιφερειακή.

Σύμφωνα με πληροφορίες της «Wall Street Journal» από ανώτερα στελέχη της Χαμάς και της Χεζμπολάχ, κατά τη διάρκεια μιας συνάντησης στη Βηρυτό τη Δευτέρα 2 Οκτωβρίου 2023, Ιρανοί αξιωματούχοι ασφαλείας συμμετείχαν στην επιχειρησιακή σχεδίαση και έδωσαν το «πράσινο φως» στη Χαμάς για την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου κατά του Ισραήλ.

Προς το παρόν η Χεζμπολάχ φαίνεται να διεξάγει επιχειρήσεις μικρής κλίμακας με φορητά όπλα, περιορισμένο αριθμό βολών πυροβολικού και ρουκετών μικρού βεληνεκούς, καθώς και πτήσεις drones στα βόρεια σύνορα του Ισραήλ για συλλογή πληροφοριών. Ωστόσο διαθέτει την επιχειρησιακή δυνατότητα να δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα στην ισραηλινή αεράμυνα, συμπεριλαμβανομένου του Iron Dome, λόγω του τεράστιου αριθμού ρουκετών και βαλλιστικών βλημάτων που διαθέτει το οπλοστάσιό της.

Στις 23 Οκτωβρίου, στην 50ή επέτειο της πολύνεκρης επίθεσης αυτοκτονίας της Χεζμπολάχ κατά των Αμερικανών πεζοναυτών στη Βηρυτό, ο Νασράλα συναντήθηκε με ανώτερους ηγέτες της Χαμάς και του Ισλαμικού Τζιχάντ. Σύμφωνα με ανακοίνωση της Χεζμπολάχ, συμφωνήθηκαν τα επόμενα βήματα με την υποστήριξη της Τεχεράνης. Ωστόσο δεν διευκρινίστηκε ποια βήματα είχαν συμφωνήσει να αναλάβουν οι τρεις εξτρεμιστικές οργανώσεις. Όλα συνηγορούν στην εκτίμηση ότι η Τεχεράνη και η Χεζμπολάχ δεν έχουν αποφασίσει να εμπλακούν στη σύγκρουση Ισραήλ – Χαμάς, καθότι το διακύβευμα κρίνεται απαγορευτικό.

Οι ηγέτες της Χεζμπολάχ αφενός γνωρίζουν ότι, σε αντίθεση με τη Χαμάς, η σιιτική οργάνωση δεν απολαμβάνει την ευρεία υποστήριξη του αραβικού κόσμου, αφετέρου φαίνεται να παίρνουν σοβαρά τις προειδοποιήσεις των Αμερικανών, ειδικά μετά την προσέγγιση και του δεύτερου αμερικανικού αεροπλανοφόρου στην περιοχή.

* Ο Βασίλης Γιαννακόπουλος είναι γεωστρατηγικός αναλυτής ([email protected])

Διαβάστε επίσης:

Η Ιορδανία ανακαλεί «αμέσως» τον πρεσβευτή της στο Ισραήλ

Γάζα: Μια πρώτη ομάδα ξένων και Παλαιστινίων διπλής υπηκοότητας πέρασε τον σταθμό της Ράφα

Πόλεμος στη Γάζα- Ο Μπλίνκεν και πάλι στο Ισραήλ, που συνεχίζει τους βομβαρδισμούς καταυλισμών παρά την κατακραυγή