Ολοένα και πιο συχνός γίνεται τα τελευταία χρόνια ο σακχαρώδης διαβήτης με την καθιστική ζωή, την κακή διατροφή, την παχυσαρκία αλλά και το οικογενειακό ιστορικό να αποτελούν -σύμφωνα με μελέτες- τους κυριότερους παράγοντες που αυξάνουν τις πιθανότητες εκδήλωσης της πάθησης.

Αν και σε αντίθεση με τον διαβήτη τύπου Ι, ο τύπος ΙΙ μπορεί να μην απαιτεί ενέσεις ινσουλίνης, ωστόσο, ο πάσχων θα πρέπει να προσαρμοστεί σε μια νέα πραγματικότητα με ουσιαστικές αλλαγές τόσο στη διατροφή όσο και τις καθημερινές του συνήθειες, ενώ πιθανότατα θα πρέπει να λαμβάνει φαρμακευτική αγωγή.

Η ψυχολογική υποστήριξη, λοιπόν, του ασθενή με διαβήτη κρίνεται εξαιρετικά ωφέλιμη -αν όχι απαραίτητη- έτσι ώστε να μπορεί να επιτευχθεί εκ μέρους του η σωστή διαχείριση του ενδεχόμενου άγχους που τον διακατέχει και η όσο το δυνατόν πιο σύντομη συμμόρφωση σε έναν εντελώς καινούριο τρόπο ζωής.

Άλλωστε, σύμφωνα με σχετικές έρευνες, η ψυχολογία, η προσωπικότητα αλλά και οι συναισθηματικές αντιδράσεις του πάσχοντα με διαβήτη μπορούν να επηρεάσουν σε μεγάλο βαθμό όχι μόνο τη γενικότερη υγεία του αλλά και την εξέλιξη της νόσου.

Πώς μπορεί ο ασθενής με διαβήτη να έχει μια «κανονική» ζωή

Η παρατεταμένη υπεργλυκαιμία ή τα επεισόδια υπογλυκαιμίας αποτελούν δυο από τα σημαντικότερα προβλήματα που ο ασθενής με διαβήτη θα πρέπει να αποφύγει, έτσι ώστε να έχει μια «κανονική» ζωή.

Για να γίνει, βέβαια, αυτό είναι απαραίτητο από τη μεριά του πάσχοντα να συμμορφωθεί σε συγκεκριμένους κανόνες συμπεριφοράς, κάτι που θεωρείται αρκετά δύσκολο καθώς αλλάζει σε μεγάλο βαθμό η καθημερινότητά του.

Οι αλλαγές αυτές αφορούν τόσο στη βελτίωση της διατροφής, όσο την αύξηση της αερόβιας άσκησης, τη μείωση του καπνίσματος αλλά και την ικανότητα να διαχειρίζεται επαρκώς το άγχος ή την κατάθλιψη. Αξίζει, μάλιστα, να σημειωθεί ότι οι αλλαγές αυτές θα είναι μόνιμες και όχι προσωρινές, καθώς η πάθηση είναι χρόνια. Δεν είναι λίγες, δε, οι περιπτώσεις που οι ασθενείς δυσκολεύονται ιδιαίτερα να υιοθετήσουν τις νέες αυτές συνήθειες στην καθημερινότητά τους.

«Σ’ αυτή την περίπτωση κρίνεται αναγκαία η βοήθεια από έναν ειδικό, γιατί, πολύ απλά, πολλές από αυτές τις συμπεριφορές είναι συνήθειες ετών που δίνουν στους ανθρώπους απόλαυση. Συνεπώς απαιτούνται ειδικές τεχνικές ώστε να μπορέσει κάποιος να αλλάξει τις συμπεριφορές αυτές χωρίς να αισθάνεται μειονεκτικά, ψυχολογική δυσφορία ή αίσθημα διαφορετικότητας», επισημαίνει η Άννα Χατζηδημητρίου, ΒΑ, MSc Ψυχολόγος Υγείας, Ειδικευμένη στην Ψυχο-ογκολογία και στον Χρόνιο Πόνο, St Thomas & Guy’s Hospital, UK, Διευθύντρια Τμήματος Ψυχολογίας Ιατρικού Κέντρου Αθηνών, Ιδρύτρια Κέντρου Ψυχολογίας και Προαγωγής της Υγείας «Live Well – Be Well» και προσθέτει:

«Ειδικά το άγχος έχει συσχετιστεί με αυξημένο κίνδυνο για διαβήτη τύπου ΙΙ. Όταν υπάρχει άγχος, το σώμα σας δίνει σήμα στο νευρικό του σύστημα και στην υπόφυση για να παράγει επινεφρίνη και κορτιζόλη, γνωστές ως “ορμόνες του στρες“.

Όταν απελευθερώνονται κορτιζόλη και επινεφρίνη, το συκώτι παράγει περισσότερη γλυκόζη, ένα σάκχαρο στο αίμα. Για άτομα που είναι ήδη διαβητικά ή διατρέχουν κίνδυνο για διαβήτη, το επιπλέον σάκχαρο στο αίμα μπορεί να είναι επικίνδυνο για την υγεία τους. Μελέτες δείχνουν ότι εάν μάθετε πως να διαχειρίζεστε το στρες, μπορείτε να ελέγξετε καλύτερα τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα σας. Έτσι, η ρύθμιση των επιπέδων του στρες είναι ένα σημαντικό συστατικό της θεραπείας του διαβήτη».

Πώς βοηθούν οι ψυχολόγοι τους ασθενείς με διαβήτη

Οι ψυχολόγοι βοηθούν τον πάσχοντα να αλλάξει τη συμπεριφορά του έτσι ώστε να μπορέσει να βελτιώσει σταδιακά τόσο τις διατροφικές του συνήθειες και τα επίπεδα δραστηριότητας όσο και τη συνολική του προοπτική.

Πολύ σημαντική είναι, επίσης, η βοήθεια του ψυχολόγου ως προς τις στρατηγικές που μαθαίνει στους ασθενείς διασφαλίζοντας ότι:

• ελέγχουν τακτικά τη γλυκόζη του αίματος
• λαμβάνουν τη φαμακευτική τους αγωγή
• φέρνουν επιτυχώς εις πέρας και άλλες δραστηριότητες αυτοδιαχείρισης του διαβήτη

Στις περιπτώσεις που οι ασθενείς αρνούνται να αποδεχτούν τη διάγνωση και εν συνεχεία να συμμορφωθούν στις εν λόγω αλλαγές, η συμβολή του ψυχολόγου είναι καθοριστικής σημασίας.

Πρόκειται, κυρίως, για τα άτομα που παρά τη διάγνωση αισθάνονται σωματικά υγιή χωρίς να εκδηλώνουν συμπτώματα της νόσου, επισημαίνουν οι ερευνητές.

Οι συναισθηματικές αντιδράσεις που παρατηρούνται στους εν λόγω ασθενείς είναι η δυσπιστία, η ενοχή, το άγχος και η άρνηση να αποδεχτουν τη νέα πραγματικότητα.

Κατάθλιψη και διαβήτης

Η κατάθλιψη είναι ένα από τα ενδεχόμενα προβλήματα με τα οποία μπορεί να έρθει αντιμέτωπο ένα άτομο που διαγιγνώσκεται με διαβήτη. Σύμφωνα με σχετικές μελέτες, οι ασθενείς με διαβήτη έχουν διπλάσιες πιθανότητες να πάθουν κατάθλιψη σε σχέση με τα άτομα που δεν πάσχουν από τη νόσο. Η αντιμετώπιση της κατάστασης από ειδικό σε αυτές τις περιπτώσεις θεωρείται επιβεβλημένη.

Οι έρευνες δείχνουν, μάλιστα, ότι όταν αντιμετωπίζεται η κατάθλιψη από εξειδικευμένους ψυχολόγους τόσο τα επίπεδα της διάθεσης όσο και τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα βελτιώνονται.

Κατάθλιψη: Συμπτώματα – Αντιμετώπιση

Η κούραση και το αίσθημα αναξιότητας που αποτελούν δυο από τα πιο γνωστά συμπτώματα της κατάθλιψης είναι πιθανό να οδηγήσουν τον ασθενή σε αδυναμία ή άρνηση να ακολουθήσει τη θεραπεία του για τον διαβήτη, επισημαίνουν οι ειδικοί, με αποτέλεσμα να υποκύψει σε ανθυγιεινές συμπεριφορές όπως η υπερκατανάλωση τροφής, κάπνισμα, μη λήψη της φαρμακευτικής του αγωγής κλπ.

Σε συνεργασία με τον ψυχολόγο, ο ασθενής θα μπορέσει να εντοπίσει και να αναγνωρίσει αυτά που ήδη κάνει σωστά, ενώ θα του υποδειχθούν οι συμπεριφορές που μπορεί να βελτιώσει, ώστε να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τον διαβήτη.

Συγκεκριμένα, οι στόχοι της ψυχολογικής υποστήριξης είναι:

• Η αξιολόγηση διατροφικών ή ψυχολογικών παραγόντων που συμβάλλουν στην εξέλιξη του διαβήτη
• Η εκπαίδευση και η πλήρης ενημέρωση του πάσχοντος για τα αίτια αλλά και την αντιμετώπιση της νόσου
• Η υποστήριξη του θεραπευόµενου, ψυχολογικά, ώστε να ακολουθήσει την αγωγή και να αλλάξει τη συμπεριφορά του αναφορικά με τη διατροφή, το κάπνισμα, την άσκηση και γενικότερα τον τρόπο ζωής του
• Η εξατομικευμένη αντιμετώπιση των ψυχολογικών αντιδράσεων που μπορεί να έφερε ο διαβήτης στη ζωή του θεραπευόμενου: ψυχολογική αντιμετώπιση στην άρνηση, στην παθητικότητα γι’ αλλαγή, στην κατάθλιψη, στο άγχος, στη χαμηλή αυτοπεποίθηση, στην παχυσαρκία, στις διατροφικές διαταραχές αλλά και στα οικογενειακά και σεξουαλικά προβλήματα

Οι σοβαρές επιπλοκές που μπορεί να αποβούν μοιραίες

Ο διαβήτης αποτελεί μια σοβαρή νόσο της οποίας η αντιμετώπιση θα πρέπει να γίνει σωστά και εγκαίρως, καθώς σε περίπτωση επιπλοκών, η κατάσταση μπορεί να γίνει ακόμη και μη αναστρέψιμη.

«Ο διαβήτης είναι μια ύπουλη νόσος που μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές και απειλητικά για τη ζωή προβλήματα υγείας, εάν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα και σωστά. Μεταξύ αυτών των προβλημάτων είναι η τύφλωση, η καρδιακή προσβολή, τα εγκεφαλικά επεισόδια, η νεφρική ανεπάρκεια και οι ακρωτηριασμοί. Σημαντικό λοιπόν είναι η πρόληψη, η έγκαιρη διάγνωση, η σωστή και σφαιρική αντιμετώπιση του με την υποστήριξη των ειδικών» επισημαίνει η κ. Χατζηδημητρίου.

Διαβάστε επίσης:

Τοξικό εργασιακό περιβάλλον: Υπάρχει διέξοδος και ποια είναι αυτή;

Ο κόκκινος χυμός που… αγαπά την καρδιά σου!

Η αντιοξειδωτική ρίζα που μειώνει το σάκχαρο και ενισχύει το ανοσοποιητικό