Τehom, δηλαδή Άβυσσος

Μικαέλα Θεοφίλου ΜΙΚΑΕΛΑ ΘΕΟΦΙΛΟΥ

12.02.2024 13:35

Τehom, δηλαδή Άβυσσος

12.02.2024 13:35

Μια έκθεση φωτογραφίας της Ρενέ Ρεβάχ που κάνει βουτιά στο σκοτάδι της ιστορικής συλλογικής μνήμης του Ολοκαυτώματος, στο Μουσείο Μπενάκη, στην Περαιώς.

Tehom είναι μια βιβλική εβραϊκή λέξη που σημαίνει το αρχέγονο βάθος. Ή αλλιώς Άβυσσος. Αυτή η σκοτεινή άβυσσος που κρύβει τις αποτρόπαιες πράξεις της ιστορίας του Ολοκαυτώματος». Αυτός είναι και ο τίτλος της έκθεσης που ξεκινάει στα μέσα του μήνα στο Μουσείο Μπενάκη, στο Κτίριο της Οδού Πειραιώς όπου φωτογραφίες, βίντεο και κείμενα πλαισιώνουν εικαστικά την αφήγηση της επώδυνης διαδρομής της απώλειας των μελών της οικογένειας της Ελληνοεβραίας φωτογράφου Ρενέ Ρεβάχ από τη Θεσσαλονίκη στο Άουσβιτς. Μοναδικός επιζών ήταν ο παππούς της Αλβέρτος Ρεβάχ ο οποίος είχε διαφύγει στην Αθήνα και μέχρι το τέλος του πολέμου τους περίμενε προετοιμάζοντας την επιστροφή τους.

Η Ρενέ Ρεβάχ τον συναντά τη στιγμή της συντριβής του όταν μαθαίνει πως η οικογένειά του είχε αφανιστεί και υπόσχεται μέσα από το έργο της Tehom να τον οδηγήσει στον τόπο του εγκλήματος, που ο ίδιος μέχρι το θάνατό του δεν βρήκε το κουράγιο να επισκεφτεί.

Θα ακολουθήσουν δύο διαδοχικά ταξίδια της Ρεβάχ στα στρατόπεδα Μπίρκεναου και στο Άουσβιτς Σε κάθε βήμα της διαδρομής της, απευθύνεται νοερά στον παππού της, του στέλνει φωτογραφίες και μοιράζεται μαζί του τις σκέψεις και τα συναισθήματά της.

Η αφήγησή της, εκπορεύεται από μια ενδιάμεση μνήμη, ένα απόσταγμα εικόνων, που διαμορφώθηκε από τις αφηγήσεις της οικογένειάς της και τις μαρτυρίες αυτών που επέστρεψαν ζωντανοί. Ως μετα-μάρτυρας η ίδια, επεξεργάζεται το παρελθόν και μετουσιώνει το κληρονομημένο τραύμα σε μια εξαγνιστική πορεία που οδηγεί στη συγχώρεση, στην άβυσσο της λίμνης που ήταν το κενοτάφιο των ανθρώπων που δολοφονήθηκαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης.

Σ’ αυτή την εξαγνιστική πορεία η φωτογράφος έχει συνοδοιπόρο της ένα ύφασμα που βρήκε σε ένα μπαούλο γεμάτο οικογενειακά κειμήλια. Έτσι ξεκίνησε αυτήν την επώδυνη όσο και λυτρωτική διαδρομή της οικογένειας μ’ ένα φωτογραφικό οδοιπορικό στο Άουσβιτς-Μπίρκεναου καταλήγοντας να παρακολουθεί σχεδόν τελετουργικά το ύφασμα αυτό να βυθίζεται στη λίμνη, μια βύθιση που οδηγεί στη συγχώρεση και στην προσπάθεια να επουλωθούν το τραύματα.