Καθώς η Ίμπιζα και η Μαγιόρκα λένε «όχι» στους τουρίστες που πηγαίνουν για να πάρουν μέρος στα περίφημα πάρτι, γίνεται ολοένα και πιο σαφές ότι αλλάζουν οι προσδοκίες που υπάρχουν για τους επισκέπτες των πιο δημοφιλών περιοχών του κόσμου. Το μήνυμα που γράφουν τα πανό στα Κανάρια Νησιά είναι ξεκάθαρο: «Τουρίστες, σεβαστείτε τη γη μου». 

Πλησιάζει η κορύφωση της φετινής τουριστικής περιόδου και μαζί κλιμακώνονται και οι πρωτοβουλίες των ντόπιων στους δημοφιλείς προορισμούς, που διαμαρτύρονται για τις συνέπειες του υπερ-τουρισμού. Τέτοιες πρωτοβουλίες εκδηλώνονται με διάφορους τρόπους στη Βαρκελώνη, την Αθήνα, τη Μάλαγα και σε άλλες πόλεις της Ευρώπης που σφύζουν από τουρίστες, γράφει το BBC. 

Η αναζήτηση ενός νέου είδους τουρίστα

Όπως έδειξαν και οι πρωτοβουλίες των κατοίκων των Κανάριων Νησιών, οι ντόπιοι θέλουν πλέον ένα άλλο είδος τουρίστα για τα μέρη τους: θέλουν αυτόν που θα σέβεται την τοπική κουλτούρα και την φύση, που δεν θα ενδιαφέρεται μόνο για τη φτηνή μπύρα στην παραλία και θα φεύγει αφήνοντας πίσω μπουκάλια και αποτσίγαρα. 

Κι αυτό το αίτημα διατυπώνεται με πολλούς τρόπους, με στόχο να περιοριστεί η προσέλκυση τουριστών σε αυτές τις ομάδες που θα ξοδεύουν χρήματα στην τοπική αγορά, θα ενισχύουν την τοπική οικονομία και θα συμπεριφέρονται με σεβασμό. Ουδείς πλέον δείχνει να ενδιαφέρεται για τους τουρίστες που δείχνουν ασέβεια στις τοπικές παραδόσεις και επηρεάζουν αρνητικά την καθημερινότητα και τον τρόπο ζωής των κατοίκων των δημοφιλών περιοχών. 

Η Καρίνα Ρεν, καθηγήτρια στο πανεπιστήμιο του Aalborg, που έχει εξειδίκευση σε θέματα της τουριστικής βιομηχανίας λέει στο BBC ότι πάντα υπήρχαν «κακοί τουρίστες», αλλά το φαινόμενο γίνεται ολοένα και πιο έντονο τα τελευταία χρόνια. «Οπουδήποτε κι αν ταξιδεύουμε, θα υπάρχει πολιτισμική αντιπαράθεση, με ανταλλαγή ιδεών, αλλά και συγκρούσεις. Τώρα όμως συμβαίνει κάτι διαφορετικό: ο θόρυβος. Οι τουρίστες συμπεριφέρονται χειρότερα και έτσι είναι οι περισσότεροι», λέει η Καρίνα Ρεν. 

Μέτρα αποτροπής των «κακών τουριστών»

Στη Βαρκελώνη οι τοπικές αρχές πήραν ασυνήθιστα μέτρα, όπως η αφαίρεση της διαδρομής ενός λεωφορείου από το Google Maps, ώστε να μην το χρησιμοποιούν οι τουρίστες στριμώχνοντας τους ντόπιους που το έχουν ως μέσο καθημερινής μετακίνησης.

Στις Βαλεαρίδες Νήσους, γνωστές για την έντονη νυχτερινή ζωή, επιβλήθηκαν περιορισμοί στην χρήση αλκοόλ για να αποκατασταθεί η τάξη στους δρόμους. 

Στην Βενετία, επιβλήθηκε τέλος στους ημερήσιους επισκέπτες για να ανακοπεί η ροή ανθρώπων που επισκέπτονται την πόλη για λίγες ώρες και επιβαρύνουν την καθημερινή ζωή των ντόπιων.

Στο Μπάλι πρόσφατα ανακοινώθηκε τουριστικός φόρος μετά από μια σειρά περιστατικών στα οποία ενεπλάκησαν επισκέπτες που δεν έδειχναν κανέναν σεβασμό στα θρησκευτικά μνημεία. 

Ποιος επωφελείται από τον υπερτουρισμό;

Το Παγκόσμιο Συμβούλιο Ταξιδιών και Τουρισμού εκτιμά ότι η φετινή χρονιά θα ξεπεράσει κάθε προηγούμενο ως προς τις μετακινήσεις τουριστών. Μόνο η Ισπανία, που πέρυσι υποδέχτηκε τον αριθμό ρεκόρ των 85,1 εκατομμυρίων ξένων, εκτιμάται ότι φέτος θα γίνεται κοσμοσυρροή. Ωστόσο η έκρηξη της τουριστικής βιομηχανίας δεν είναι επωφελής για όλους. 

Δεν αρκεί να λέμε ότι θέλουμε να υποδεχόμαστε τουρίστες που θα συμπεριφέρονται σωστά, θα είναι ήρεμοι και θα ξοδεύουν περισσότερα χρήματα, αλλά και που πηγαίνουν αυτά τα λεφτά, λέει ο Σεμπάστιαν Ζενκέρ, ειδικός στο θέμα του υπερτουρισμού και διευθυντής του Master για τον Βιώσιμο Τουρισμό και τη Διοίκηση Μονάδων Φιλοξενίας, στην Οικονομική Σχολή της Κοπεγχάγης.  «Η συζήτηση δεν είναι πραγματικά για το σωστό είδος του τουρίστα, αλλά για να διασφαλίσουμε ότι οι ντόπιοι επωφελούνται από τον τουρισμό», λέει ο Ζενκέρ. 

 «Αν κοιτάξουμε τι γίνεται στα Κανάρια Νησιά- διάβασα ότι το ένα τρίτο του πληθυσμού βρίσκεται στο όριο της φτώχειας. Ο τουρισμός αποφέρει μεγάλο εισόδημα σε αυτά τα νησιά, αλλά για ποιους; Αυτή τη στιγμή ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού δεν επωφελείται», τονίζει ο Σεμπάστιαν Ζενκέρ. 

«Αν οι ντόπιοι μπορούν να βελτιώσουν το επίπεδο διαβίωσης από τον τουρισμό, αν δουν τη δημιουργία υποδομών από τον τουρισμό, ίσως μπορεί να υπάρξει καλύτερη συνύπαρξη για τους ντόπιους και τους τουρίστες», προσθέτει ο Ζενκέρ. 

Η πρόκληση της διαχείρισης της τουριστικής βιομηχανίας

Η ιδέα του «σωστού είδους τουρίστα» είναι ένα θέμα που συζητιέται πολύ στο μάρκετινγκ της τουριστικής βιομηχανίας. 

Γι αυτό βλέπουμε την εκστρατεία που κάνει ο οργανισμός τουρισμού της Νέας Ζηλανδίας για να προσελκύσει υψηλής ποιότητας επισκέπτες, που θα δείχνουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το φυσικό περιβάλλον.

Στην Ισλανδία,  ο οργανισμός τουρισμού στοχεύει στους ανεξάρτητους εξερευνητές, που θέλουν να γνωρίσουν τις ιδιαίτερος ομορφιές της χώρας. Και το Άμστερνταμ ανανεώνει το ενδιαφέρον του για τους ξένους που θέλουν να κάνουν πολιτιστικό τουρισμό. 

Αλλά έτσι πυροδοτείται μια νέα συζήτηση στους θεωρητικούς της τουριστικής βιομηχανίας. Η Άντγιε Μάρτινς, εκπαιδεύτρια του Παγκόσμιου Συμβουλίου Βιώσιμου Τουρισμού και υποψήφια διδάκτωρ στο Πανεπιστήμιο του Κουίνσλαντ, λέει ότι το ζήτημα είναι η καλύτερη διαχείριση της βιομηχανίας και όχι η αναζήτηση ενός καλύτερου τύπου τουρίστα. 

Ο κίνδυνος να γίνει ο τουρισμός χόμπι για πλούσιους 

«Όταν οι ντόπιοι κατηγορούν τους τουρίστες για κακή συμπεριφορά, αυτό δεν αφορά τους τουρίστες. Είναι απόδειξη ότι η τουριστική διαχείριση είναι αποτυχημένη», λέει στο BBC η Άντγιε Μάρτινς, τονίζοντας ότι αν η πίεση που ασκείται έχει στόχο να μειωθεί ο αριθμός των τουριστών, αυτό μπορεί να σημαίνει ότι οι αγορές θα επιλέγουν τους πιο εύρωστους επισκέπτες. Όμως αυτή η προσέγγιση στη Νέα Ζηλανδία, το 2020, απέτυχε, διότι διαπιστώθηκε ότι οι πιο πλούσιοι επισκέπτες δεν είναι αναγκαστικά και εκείνοι που συνεισφέρουν περισσότερο στην ντόπια οικονομία. Στην πραγματικότητα μπορεί να συμβαίνει το αντίθετο και η ελίτ των τουριστών να σνομπάρουν επιδεικτικά το περιβάλλον και τη ντόπια κουλτούρα. 

«Αντιλαμβάνομαι τα ταξίδια σαν δύναμη για το καλό. Δεν θέλω να είναι εφικτά μόνο για τους πλούσιους, αλλά γι αυτούς που επιδιώκουν εμπειρίες με πιο ανοιχτή προσέγγιση. Αλλά πρέπει να το κάνουν με πιο υπεύθυνο τρόπο για να μην καταστρέφουμε τον πλανήτη», τονίζει η Μάρτινς. 

 Όμως ο Σεμπάστιαν Ζενκέρ ανησυχεί ότι στα προσεχή χρόνια θα δούμε πιο αυστηρές παρεμβάσεις, με κάποιους προορισμούς να προειδοποιούν ευθέως ότι δεν επιθυμούν συγκεκριμένους τύπους ανθρώπων.

Αυτό έγινε ήδη στο Άμστερνταμ, με την εκστρατεία που έγινε πέρυσι υπό το σύνθημα «Stay Away» και είχε στόχο την αποτροπή επισκέψεων νεαρών Βρετανών, που έβλεπαν την πόλη σαν μια ελευθεριάζουσα ζώνη για πάρτι και έξαλλη νυχτερινή ζωή. 

Αλλά πλέον είναι σαφές ότι γίνονται διεργασίες για αλλαγές στον τρόπο διαχείρισης της τουριστικής βιομηχανίας. Για την Μάρτινς, αυτό είναι απολύτως απαραίτητο. «Αν δεν διαχειριζόμαστε σωστά τις επιπτώσεις του τουρισμού, τότε σκοτώνουμε στην πραγματικότητα τον προορισμό. Χρειάζεται να είναι βιώσιμη η βιομηχανία γιατί αν δεν το κάνουμε αυτό, τότε δεν θα έχουμε στο τέλος προϊόν για να πουλήσουμε», τονίζει. «Πρέπει να ταξιδεύουμε με προσοχή και να είμαστε βέβαιοι ότι οι προορισμοί θα επιβιώσουν. Γιατί στο τέλος, για εκείνους που ζουν σε αυτούς τους προορισμούς, αυτό είναι το σπίτι τους», επισημαίνει η Μάρτινς. 

Διαβάστε επίσης:

Έκρηξη σε εργοστάσιο πυρίτιδας στην Κολομβία: Μια νεκρή, πάνω από 30 τραυματίες (videos)

Ουκρανία: Χτυπούσε άγνωστες γυναίκες στη μέση του δρόμου και δεν αντιδρούσε κανείς – Σοκαριστικό video

Μεξικό: Πέντε νεκροί, 50 τραυματίες από κατάρρευση εξέδρας σε προεκλογική συγκέντρωση (video)