«Καταπέλτη» για την Κυβέρνηση σχετικά με την Ελευθερία του Τύπου στην Ελλάδα και το Κράτος Δικαίου αποτελεί η σημερινή (8/5) έκθεση του Παρατηρητηρίου Ανθρώπινων Δικαιωμάτων (Human Rights Watch).

«Οι εκτεταμένοι και σκόπιμοι περιορισμοί της δημοσιογραφίας στην Ελλάδα δημιουργούν ένα περιβάλλον στο οποίο καταστέλλονται τα ρεπορτάζ που ασκούν κριτική και η αυτολογοκρισία αποτελεί κανόνα,» δήλωσε ο Χιού Γουίλιαμσον (Hugh Williamson), διευθυντής Ευρώπης και Κεντρικής Ασίας της Παγκόσμιας οργάνωσης. «Η ΕΕ πρέπει να αναγνωρίσει ότι αυτό αποτελεί σοβαρή απειλή για τις δημοκρατικές αξίες και το κράτος δικαίου και να πιέσει την Αθήνα να αλλάξει πορεία», τόνισε.

Η έρευνα βασίζεται σε συνεντεύξεις από 26 δημοσιογράφους από διάφορα μέσα ενημέρωσης, καθώς και από ακαδημαϊκούς, νομικούς και εμπειρογνώμονες των μέσων ενημέρωσης.

Το Παρατηρητήριο μίλησε με δημοσιογράφους οι οποίοι εργάζονται σε έντυπα και ψηφιακά Μέσα Ενημέρωσης, τηλεόραση και ραδιόφωνο, σε δημόσια, ιδιωτικά και ανεξάρτητα μέσα, με ξένους ανταποκριτές καθώς και με ελεύθερους επαγγελματίες.

Λίγοι δημοσιογράφοι ήταν πρόθυμοι να μιλήσουν «επωνύμως», φοβούμενοι αντίποινα.

Η πλειονότητα (22) των δημοσιογράφων που συμμετείχαν στην έρευνα περιέγραψαν ένα «όλο και πιο εχθρικό περιβάλλον εργασίας», ενώ έξι ανέφεραν συγκεκριμένες περιπτώσεις παρενόχλησης από υψηλόβαθμους κυβερνητικούς αξιωματούχους οι οποίες σχετίζονταν με το δημοσιογραφικό τους έργο.

Το HRW στο πλαίσιο της έρευνας του για την Ελευθεροτυπία στην Ελλάδα δεν αρκέστηκε στις προσωπικές συνεντεύξεις αλλά ανέλυσε εκθέσεις και άλλα έγγραφα και απευθύνθηκε σε φορείς οι οποίοι ενδιαφέρονται για θέματα Ελευθερίας των ΜΜΕ, ζητώντας τη γνώμη τους.

«Σκέφτομαι πλέον να εγκαταλείψω τη χώρα. Πραγματικά. Απλά δεν βλέπω τον λόγο να υποβάλλω τον εαυτό μου σε τόσο πολύ άγχος. Τα ρεπορτάζ έχουν σημασία, αλλά το επίπεδο της βίας φαίνεται να έχει επιδεινωθεί», δήλωσε ανεξάρτητη αλλοδαπή ανταποκρίτρια και Ελληνίδα συνάδελφος της με 25 και πλέον χρόνια εμπειρίας σε μεγάλο ελληνικό ιδιωτικό τηλεοπτικό σταθμό πρόσθεσε: «Ό,τι λες στην τηλεόραση ελέγχεται σε τέτοιο βαθμό που δεν έχεις καμία ελευθερία. Ο έλεγχος γίνεται από τους υψηλά ιστάμενους… Τα πάντα ελέγχονται. Τι θα πεις, πώς θα το πεις».

Στην έκθεση εξετάζονται περιπτώσεις όπου το κράτος επιδίωξε να ελέγξει τα ΜΜΕ προκειμένου να περιορίσει τον έλεγχο και την άσκηση κριτικής στις ενέργειές του, μεταξύ άλλων παρακινώντας την αυτολογοκρισία, αποδυναμώνοντας τον ρόλο των ΜΜΕ στη λογοδοσία της εκτελεστικής εξουσίας και υπονομεύοντας τα δικαιώματα που άπτονται της ελευθερίας έκφρασης και ενημέρωσης για όλους στην Ελλάδα, συμπεριλαμβανομένων όσων εργάζονται στα ΜΜΕ.

Υπάρχει επίσης εκτενής αναφορά στις στρατηγικές αγωγές (SLAPPs) με την έκθεση να μιλά για «ανησυχητική ευκολία με την οποία «στο Ελληνικό Δίκαιο οι ισχυροί παράγοντες δύνανται να εργαλειοποιούν το νομικό σύστημα και να στρέφονται κατά επικριτικών δημοσιογράφων μέσω καταχρηστικών αγωγών, των αποκαλούμενων SLAPP (Strategic Lawsuits Against Public Participation), οι οποίες αποσκοπούν στην οικονομική εξάντληση και τον εκφοβισμό των ανεξάρτητων μέσων». 

Η παγκόσμια οργάνωση εξάλλου, απευθύνθηκε – όπως τονίζεται στην αναφορά – στην ελληνική κυβέρνηση ώστε να απαντήσει στις ανησυχίες οι οποίες περιγράφονται στη έκθεση και εκείνη «υπερασπίστηκε την υφιστάμενη κατάσταση και τις ενέργειές της ειδικότερα. Η κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι οι καταγγελίες περί παρενόχλησης δημοσιογράφων είναι υπερβολικές και ανυπόστατες και ότι η παρακολούθηση διεξάγεται πάντα νόμιμα και με σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα. Υποστηρίζουν ότι οι υφιστάμενοι νόμοι παρέχουν επαρκή προστασία από καταχρηστικές αγωγές και απορρίπτουν τις εν λόγω αγωγές χαρακτηρίζοντάς τις ως εξαιρέσεις. Διαβεβαιώνουν τη δέσμευσή τους στις αρχές της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης και του κράτους δικαίου, προβάλλοντας ως απόδειξη την αποποινικοποίηση ορισμένων τύπων δυσφήμισης και υποβαθμίζοντας την ανασταλτική επίδραση της διατήρησης ποινικών κυρώσεων σε άλλα είδη δυσφήμισης. Όσον αφορά τα δημόσια μέσα ενημέρωσης και την κρατική διαφήμιση, υποστηρίζουν ότι όλα είναι δίκαια, διαφανή και χωρίς αθέμιτη επιρροή».

Η έκθεση του HRW αναπτύσσεται σε 117 σελίδες και είναι προσβάσιμη εδώ.

Σε σχέση με την προηγούμενη έκθεση του HRW, ο βαθμός ανησυχίας από ό,τι φαίνεται δεν έχει διαφοροποιηθεί.

Διαβάστε επίσης:

«Τρίτωσε» τις πρωτιές τηλεθέασης ο Alpha (7/5)

Στο δημοσιογραφικό δυναμικό του Mega o πρώην διευθυντής ειδήσεων του ΣΚΑΪ

ΣΚΑΪ: Συνεχίζει στην πρωινή ενημέρωση του σταθμού ο Δημήτρης Οικονόμου