Το απαραίτητο «δυστυχώς» συνοδεύει πάντα ένα θάνατο κι έναν αποχαιρετισμό, στην περίπτωση όμως του Θανάση Ρεντζή έχει να κάνει και μ’ έναν κόσμο του σινεμά, ο οποίος αναχωρεί ανεπιστρεπτί, από την θεωρία και την πράξη: οι άνθρωποι των αισθητικών αναζητήσεων, οι σκαπανείς της πρωτοπορίας, αυτοί που πειραματίζονται, αναζητώντας τους δρόμους του αύριο.

Ελάχιστοι άνθρωποι του κινηματογράφου θα μπορούσαν να φορέσουν, πλέον, αυτά τα παράσημα στο πέτο τους. Κι όταν ο Θανάσης Ρεντζής όδευε τον δρόμο των αναζητήσεων, το έπραττε και ως σκηνοθέτης και ως κριτικός κινηματογράφου, αλλά και ως διευθυντής του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, στην περίοδο 1986-1988, ο πρώτος που αντιλήφθηκε την ανάγκη ανανέωσης του θεσμού.

Άλλο ένα «δυστυχώς» έρχεται να προστεθεί στο ότι η απόπειρά του να διεθνοποιήσει το Φεστιβάλ έπεσε πάνω στην αντίδραση του υπόλοιπου κινηματογραφικού κόσμου, ο οποίος τον καθαίρεσε, όταν προσπάθησε να μπολιάσει τον θεσμό με τις διεθνείς εξελίξεις. Είχε προηγηθεί η οργανωτική του δεινότητα στην τέλεση του «Αντιφεστιβάλ» στη Θεσσαλονίκη, το 1977, στα χρόνια κατά τα οποία το κράτος κώφευε στις ανάγκες υπαγωγής του Φεστιβάλ στο υπουργείο Πολιτισμού (ναι, ακούγεται παράξενο, υπαγόταν στο υπουργείο Βιομηχανίας) και στην ανάγκη διαμόρφωσης νέων συνθηκών για την εγχώρια έβδομη τέχνη. Το Αντιφεστιβάλ υπήρξε μια πρώτη νικηφόρα επανάσταση κι ο Ρεντζής ηγετική φυσιογνωμία της.

Σκηνοθέτης και κριτικός

Ο Θανάσης Ρεντζής, με επικοινωνία προσωπική και στενή με τον ιταλικό μοντερνισμό της δεκαετίας του ‘70, ήταν ο μόνος ίσως Έλληνας κινηματογραφιστής που δικαιούται τον τίτλο του πειραματιστή. Εικόνες οι οποίες συνθέτουν την αφήγηση μέσα από το περίεργο μπλεξιμό τους κι όχι από την απλή εξιστόρηση. Υπάκουε στο δόγμα «ο κινηματογράφος διαθέτει πολύ μεγαλύτερες δυνατότητες από το να αφηγείται απλές ιστοριούλες» και με αυτό πορεύτηκε. Άριστος γνώστης των εικαστικών και των τεχνικών της λογοτεχνίας, κατάφερε να τα ανακατέψει στη μαρμίτα των εικόνων και το αποτέλεσμα επηρέασε το σινεμά του παρακάτω, ακόμη και στις ακαδημαϊκές του μορφές. Ο «Ηλεκτρικός άγγελος», η «Βίο-γραφία» , οι «Σιωπηλές μηχανές» ήταν τα έργα του που ξεχώρισαν. Ξεχασμένα, ίσως, σήμερα, δεν συνάντησαν ποτέ τις αίθουσες, άλλα με το στίγμα τους σε πολλές επόμενες δημιουργίες. 

Το ίδιο έπραξε και ως κριτικός κινηματογράφου, με ανάλογα διακριτή παρουσία. Ιδρυτικό μέλος της Πανελλήνιας  Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου ( Π.Ε.Κ.Κ.), ως εκδότης του περιοδικού «Φιλμ» αγωνίστηκε να αποκτήσει η θεωρία το ειδικό βάρος, όπως το απαιτεί κάθε τέχνη σε εξέλιξη. Δύσκολα τα κείμενά του, απαιτητική η έκδοσή του, επιδραστικά ωστόσο, σε ό,τι τον καιρό εκείνο διαμορφωνόταν ως κινηματογραφικός λόγος. Πυκνή σκέψη, ευγενική παρουσία πάντα, με το χαρακτηριστικό μουστάκι του να το χαϊδεύει υπομειδιώντας, κάθε που ήθελε να αναπτύξει μια καινούρια ιδέα. 

Όσοι γνωρίζουν τις πηγές του κινηματογράφου στη χώρα μας, τον αποχαιρετούν, με την ελπίδα ότι το πεδίο της έβδομης τέχνης θα συνεχίσει να αρδεύεται από παρουσίες όπως αυτή του Θανάση Ρεντζή και του μοναδικού παραδείγματός του.

Διαβάστε επίσης:

Κριτική ταινίας: «Ο Λόγος» – Στη σκιά ενός αριστουργήματος

«Μητέρα Αράχνη»: Εκεί όπου η υφαντική τέχνη συναντά τη μουσική και τη λογοτεχνία

Σαν σήμερα γεννήθηκε ο Μάνος Κατράκης: Το βίντεο – αφιέρωμα της Φίνος Φιλμ