Είναι γνωστό ότι οι δημοσκοπήσεις έχουν γίνει πολλές φορές αντικείμενο αντιπαραθέσεων, ακόμη και θεωριών συνωμοσίας.

Είναι επίσης γνωστό ότι πλην ελαχίστων εξαιρέσεων – κάποιες εκ των οποίων απολύτως δικαιολογημένες – οι δημοσκοπήσεις δεν αποτυγχάνουν σε βαθμό που να δικαιολογείται η απόρριψή τους ως εργαλείου διάγνωσης των πολιτικών τάσεων.

Είναι, τέλος, γνωστό ότι τις δημοσκοπήσεις τις αγαπούν όσοι καταγράφονται θετικά σε αυτές και τις μισούν όσοι δεν βλέπουν τις προσδοκίες τους να δικαιώνονται.

Όλα τα παραπάνω ωστόσο δεν σημαίνουν ότι οι δημοσκοπήσεις λένε όλη την αλήθεια. Όχι επειδή κατ’ ανάγκην λένε εσκεμμένα ψέματα, αλλά επειδή συχνά είναι ανίκανες να αποτυπώσουν την πολιτική πραγματικότητα.

Για παράδειγμα εδώ και καιρό βλέπουμε έρευνες που εμφανίζουν κάτι μεταξύ 15% και 20% στους αναποφάσιστους. Δίπλα σε αυτόν τον τεράστιο αριθμό βλέπουμε μια πρόθεση ψήφου σε «άλλο κόμμα» που μπορεί και να φτάνει ή να ξεπερνάει το 10%.

Ποιο είναι αυτό το «άλλο κόμμα» – τα «άλλα κόμματα», για να είμαστε ακριβείς; Κανένα συγκεκριμένο, αφού κάθε κόμμα που καταγράφει ποσοστό 1% και πάνω αναφέρεται στα αποτελέσματα των δημοσκοπήσεων. Άρα εδώ έχουμε μια απάντηση τόσο αόριστη και ασαφή ώστε τελικά να αθροίζεται με τους αναποφάσιστους, το «Δεν ξέρω / Δεν απαντώ» κ.λπ.

Παραδείγματος χάριν, στην πρόσφατη δημοσκόπηση της Interview είδαμε αναποφάσιστους στο 17,2% και το «άλλο κόμμα» στο 10%. Σύνολο 27%.

Για να μην σας κουράζουμε με αριθμούς, αυτό το σύνολο σε πολύ μεγάλο αριθμό δημοσκοπήσεων ξεπερνά το 20% και φτάνει ή ξεπερνάει το 25%. Και δεν υπολογίζουμε το «Άκυρο / λευκό» ούτε το «Δεν θα ψηφίσω».

Αλήθεια, τι είδους συμπεράσματα μπορεί κάποιος να βγάλει από τέτοιες μετρήσεις; Ίσως το ότι προηγείται η Ν.Δ., ακολουθεί από απόσταση το ΠΑΣΟΚ, καταρρέει ο ΣΥΡΙΖΑ, ανεβοκατεβαίνει η Πλεύση Ελευθερίας κ.λπ.

Ευκρινή εικόνα όμως για το πολύ κρίσιμο μετεκλογικό σκηνικό, και μάλιστα σε μια χώρα που μπορεί να απειληθεί με ακυβερνησία, δεν μπορούμε να έχουμε. Λογικό, διότι:

● Οι εκλογές είναι πολύ μακριά.

● Πάρα πολλοί πολίτες έχουν πιο σοβαρές σκοτούρες από το να σκέφτονται την ψήφο τους τόσο νωρίς.

● Όσο δεν υπάρχει μια σαφής υποψηφιότητα διαδοχής της Ν.Δ. στην εξουσία, τόσο οι αναποφάσιστοι πολίτες θα παραμένουν αναποφάσιστοι ή, απλώς, απρόθυμοι να κάνουν και να δηλώσουν την επιλογή τους.

Με απλά λόγια οι δημοσκοπήσεις δεν μπορούν να δώσουν απαντήσεις στα πολιτικά ερωτήματα της εποχής, αφού οι εκτιμήσεις ψήφου που παράγουν είναι τουλάχιστον προβληματικές.

Σαν να μην αρκούσε αυτή η αδυναμία τους, κάποιες εταιρείες βάζουν στους εαυτούς τους ακόμη μεγαλύτερες δυσκολίες όταν αποπειρώνται να μετρήσουν (εμμέσως) κόμματα που δεν υπάρχουν και δεν είναι βέβαιο πως θα δημιουργηθούν.

Κερδίζουν βεβαίως δημοσιότητα, δημιουργούν «ειδήσεις», αλλά η σύγχυση που παράγεται από τέτοιες μετρήσεις σκεπάζει τα πάντα – και, κυρίως, βάζει σε κίνδυνο την αξιοπιστία τους.

Με απλά λόγια, πρέπει να παρακολουθούμε τις έρευνες, αλλά να τις διαβάζουμε με προσοχή και να μην βγάζουμε εύκολα συμπεράσματα. Πολύ νερό θα κυλήσει στο αυλάκι μέχρι να πάμε στην κάλπη και μέχρι τότε μπορούν να συμβούν τα πάντα…