Τα αποκαλυπτήρια της νέας βιοκλιματικής όψης του κεντρικού κτιρίου του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας πραγματοποιήθηκαν το βράδυ της Τετάρτης στο Πεντάγωνο.

Η νέα εικόνα του Πενταγώνου παρουσιάστηκε, παρουσία του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, τον οποίο υποδέχθηκε ο υπουργός Εθνικής Αμυνας, Νίκος Δένδιας, σηματοδοτώντας τη μεγαλύτερη ανακαίνιση του ιστορικού κτηρίου από το 1977. Το έργο της νέας πρόσοψης φέρει την υπογραφή τού διεθνούς φήμης γλύπτη και καθηγητή Κωνσταντίνου Βαρώτσου.

 «Στη νέα εικόνα του υπουργείου καθρεφτίζεται ο τολμηρός και φιλόδοξος μετασχηματισμός και ο αναγκαίος εκσυγχρονισμός των Ενόπλων Δυνάμεων» υπογράμμισε στο χαιρετισμό του ο πρωθυπουργός. Χαιρετισμούς απεύθυναν, επίσης, ο καθηγητής και γλύπτης Κώστας Βαρώτσος, ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της METLEN Energy & Metals, Ευάγγελος Μυτιληναίος, και ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Νίκος Δένδιας. 

Πρόκειται για ένα εντυπωσιακό έργο αναβάθμισης του κεντρικού κτιρίου του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας στη Λεωφόρο Μεσογείων, με τη νέα βιοκλιματική όψη να εντάσσεται σε ένα ευρύτερο έργο ανάπλασης του περιβάλλοντος χώρου.  Η προσθήκη του κελύφους προσδίδει μια σύγχρονη και κομψή αισθητική, μεταμορφώνοντας το αυστηρό οικοδόμημα της δεκαετίας του ’60 σε μια φωτεινή και ανανεωμένη κατασκευή.

Στην μεγάλη εκδήλωση παραβρέθηκαν μεταξύ άλλων, υπουργοί και υφυπουργοί της κυβέρνησης, βουλευτές, ευρωβουλευτές, εκπρόσωποι της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, των θρησκευτικών αρχών, πρέσβεις, πρόξενοι και Ακόλουθοι Άμυνας, καθώς και η στρατιωτική ηγεσία του υπουργείου Εθνικής Άμυνας.

Με κεντρικούς παρουσιαστές την Άντζελα Γκερέκου και τον Ακη Σακελλαρίου, η τελετή ξεκίνησε με μια καθηλωτική ερμηνεία του Ακάθιστου Υμνου από φωνές παιδικής χορωδίας, ενώ ακολούθως ο Μανώλης Μητσιάς ερμήνευσε Μάνο Χατζιδάκι.

Μεταξύ των αποσπασμάτων δε που απηγγέλθησαν ήταν και στίχοι του αείμνηστου Διονύση Σαββόπουλου και συγκεκριμένα από τα τραγούδια του «Ο γιος μου πάει στον στρατό ενώ εγώ δεν πήγα», αλλά και από τον «Μικρό Μονομάχο».

Τα αποκαλυπτήρια έγιναν παρουσία του προέδρου της Βουλής, Νικήτα Κακλαμάνη, του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, του αντιπροέδρου της ΝΔ Κωστή Χατζηδάκη, υπουργού Άμυνας Νίκου Δένδια, του υπουργού Υγείας Άδωνι Γεωργιάδη, του υπουργού Οικονομικών Κυριάκου Πιερρακάκη, της υπουργού Εσωτερικών, Νίκης Κεραμέως, του υπουργού Πολιτικής Προστασίας Γιάννη Κεφαλογιάννη, του υπουργού Αθλητισμού Γιάννη Βρούτση, του Ευρωβουλευτή της ΝΔ Βαγέλλη Μεϊμαράκη, των πρώην υπουργών Μιλτιάδη Βαρβιτσιώτη και Μάκη Βορίδη, του Πάνου Καμμένου, του Ευάγγελου Βενιζέλου, της Άντζελας Γκερέκου, του περιφερειάρχη Αττική Νίκου Χαρδαλιά, του δημάρχου Αθηναίων Χάρη Δούκα και πρώην δημάρχουν Αθηναίων Κώστα Μπακογιάννη, του επιχειρηματία Ευάγγελου Μυτιληναίου, του γλύπτη Κώστα Βαρώτσου.

Ο κ. Μητσοτάκης φορούσε μάσκα, διότι διαγνώστηκε θετικός στον κορωνοϊό.

Η αναβάθμιση του Πενταγώνου παρουσιάστηκε παράλληλα σε σειρά στελεχών του στρατού ενώ ήδη έχουν δρομολογηθεί η ενεργειακή αναβάθμιση και η επέκταση της ενεργειακής πρόσοψης σε ολόκληρο το κεντρικό κτίριο, καθώς και η ανακαίνιση των εσωτερικών χώρων εργασίας, με στόχο τη βελτίωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος του Στρατοπέδου «Παπάγου» στην περιοχή.

Μητσοτάκης: Σε εξέλιξη το πιο φιλόδοξο πρόγραμμα εκσυγχρονισμού στην ιστορία των Ενόπλων Δυνάμεων

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης ανέφερε ότι «η ίδια η διαμόρφωση της εντυπωσιακής αυτής πρόσοψης φιλτράρει το φως του παρόντος, διατηρώντας τη διαύγεια του παρελθόντος, αντανακλά όμως παράλληλα το δυναμισμό του μέλλοντος».

«Υπενθυμίζει έτσι σε όλους ότι η υπεράσπιση της πατρίδας δεν αφορά μόνο στην ισχύ των όπλων της, αλλά και την ισχύ της κληρονομιάς και της ταυτότητά μας. Η νέα πρόσοψη συνομιλεί απευθείας με την Κιβωτό της Εθνικής Μνήμης, το εντυπωσιακό γλυπτό του Κωνσταντίνου Βαρώτσου που αφιερώνεται στους γνωστούς στρατιώτες που έπεσαν για την ελευθερία και την ειρήνη, την πρόοδο της χώρας και την εθνική αξιοπρέπεια», πρόσθεσε.

«Είναι αξίες που απαιτούν καθημερινή προστασία, ενώ συχνά τις θεωρούμε δεδομένες. Είναι άλλωστε τιμητικό καθήκον για το υπουργείο να φροντίζει κάθε τοπόσημο το οποίο συνδέεται με τους ήρωές μας με πρώτο το μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη, ένα μνημείο που θα αποκτήσει τη νέα μορφή που του αξίζει υπηρετώντας πρώτα την ενότητα και την κοινή διαδρομή του λαού μας».

«Η υπεράσπιση της κυριαρχίας μας είναι απόλυτη, αδιαπραγμάτευτη εθνική προτεραιότητα. Για αυτό και στην πατρίδα μας εξελίσσεται το πιο φιλόδοξο πρόγραμμα εκσυγχρονισμού των Ενόπλων Δυνάμεων στην ιστορία τους».

«Έχουμε να ολοκληρώσουμε όλη την όψη του κτηρίου αλλά και το εσωτερικό του έτσι ώστε να είναι σε ευθεία ευθυγράμμιση με αυτό που συμβολίζει η αλλαγή στο εξωτερικό του. Η υπεράσπιση της πατρίδας μας είναι απόλυτη και αδιαπραγμάτευση προτεραιότητα. Σε εξέλιξη το πιο φιλόδοξο πρόγραμμα εκσυγχονισμού των Ενόπλων Δυνάμεων στην ιστορία τους. Την επόμενη 12ετία οι δεσμευμένοι πόροι ξεπερνούν τα 28 δισ. Ευρώ. Έχουμε ήδη αποκτήσει αναβαθμισμένα μαχητικά Rafale, F16 Viper, σύντομα αεροσκάφη F-35. Μία αεροπορία που έχει πλέον στρατηγική αποτρεπτική υπεροχή. Το Πολεμικό Ναυτικό εκσυγχρονίζεται με τος φρεγάτες Belharra. Όλα αυτά ενώ προωθούμε πολλά μη επανδρωμένα μέσα. Οι Ένοπλες Δυνάμεις ενδυναμώνονται και εκσυγχρονίζονται όσο ποτέ».

Δένδιας: Η νέα βιοκλιματική όψη εκφράζει τη νέα εικόνα των Ενόπλων Δυνάμεων

Ο Νίκος Δένδιας έκανε λόγο για ένα «αναγεννημένο υπουργείο Άμυνας» όπου «κάθε κτήριο συμβολίζει μια αρχιτεκτονική και μια εποχή και το κτήριο του υπουργείου Άμυνας από τη δεκαετία του 50′ δεν διεκδικούσε δάφνες αρχιτεκτονικού σχεδιασμού».

Πρόσθεσε ότι «είναι ένα τα πολλά κτήρια που προφανώς στάθηκαν αμετάβλητα στον χρόνο, εγκλωβισμένα σε μια ιδιότυπη ελληνικότητα του χθες που συμβιβάζονταν με μια ξεπερασμένη κανονικότητα. Η εξέλιξη ενός κτηρίου συνιστά αλλαγή και πρόοδο και η νέα βιοκλιματική όψη του υπουργείου Άμυνας εκφράζει τη νέα εικόνα των Ενόπλων Δυνάμεων».

«Η νέα εικόνα του υπουργείου δε συνιστά απλώς αισθητική παρέμβαση, αλλά συνιστά τον συμβολισμό της προσαρμογής στις νέες συνθήκες και τις νέες απαιτήσεις, συνιστά εξέλιξη και αναβάθμιση, καθώς και αλλαγή νοοτροπίας και φιλοσοφίας του θεσμού των Ενόπλων Δυνάμεων».

Ο κ. Δένδιας σχολίασε στη συνέχεια ότι «όλα αυτά φάνταζαν αδιανόητα, όπως έμοιαζε αδιανόητο πριν από δύο χρόνια ότι η χώρα θα κατασκεύαζε τα δικά της drones και αντί drones συστήματα και ότι θα υλοποιούσε προγράμματα καινοτόμων προϊόντων για τις Ένοπλες Δυνάμεις της όπως αυτά που γέμισαν με περηφάνεια τον ελληνικό λαό στις παρελάσεις της 28ης Οκτωβρίου στη Θεσσαλονίκη. Και αυτά είναι μόνο η αρχή».

«Οι αλλαγές πρέπει να εκφράζουν την ατζέντα του φιλόδοξου εκσυγχρονισμού που απαιτούν οι καιροί. Το κτήριο στην ουσία συνδέει με μοναδικό τρόπο το παρελθόν με το μέλλον μας», συμπλήρωσε.

«Σύντομα διαγωνισμός για την ανάδειξη του Μνημείου του Αγνώστου Στρατιώτη και του ρόλου του ως σημείο εθνικής ενότητας και κοινής ιστορικής αναφοράς. Αναφοράς μνήμης και σεβασμού στον Άγνωστο Νεκρό της Ελλάδας», συμπλήρωσε.

Βαρώτσος: Εγκαινιάζουμε ένα θαύμα

Ο αρχιτέκτονας του έργου, ο Κώστας Βαρώτσος, στην ομιλία του έκανε λόγο για ένα έργο στο οποίο ήθελε να δημιουργήσει ένα «φωτεινό» κτίριο, ανοιχτό προς τη κοινωνία.

«Εγκαινιάζουμε ένα θαύμα. Στη ζωή γίνονται μικρά και μεγάλα θαύματα. Ζούμε ένα θαύμα με πολλαπλές σημασίες. Το πρώτο είναι ότι εγώ βρίσκομαι εδώ και κάνω ένα γλυπτό και βρίσκομαι να κάνω μια πολιτισμική πρόταση από το υπ. Εθνικής Αμυνας. Οταν με κάλεσε ο υπουργός είχα μια ανησυχία για το τι θα συναντήσω. Ηταν μια νέα εμπειρία.

Με μεγάλη μου έκπληξη έγινε το θαύμα. Βρέθηκα αντιμέτωπος με όλους τους ανθρώπους του ΓΕΣ που αγκάλιασαν και ήθελαν αυτή τη προσπάθεια. Ηθελαν να κάνουν μια πολιτισμική πρόταση για την Ελλάδα από ένα θεσμό του ελληνικού κράτους. Αυτό πρέπει να κάνουν. Να εκφράζουν την Ελλάδα. Εκανα πρώτα ένα μνημείο. Μου έδωσαν στα χέρια 121.000 ονόματα πεσόντων που έπεσαν για να είμαστε εμείς εδώ. Δεν ήθελα να τα βάλω σε έναν τάφο ηθελα να αιωρούνται προς το φως. Ηθελα να σας λέει το πόσο σημαντική είναι η ειρήνη. Τη σημασία της μόνο ο στρατός μπορεί να την εκφράσει γιατί ξέρει τι σημαίνει πόλεμος.

Απέναντι από το μνημείο υπάρχει το μέλλον. Με τη συνεργάτιδά μου θέλαμε να ανοίξουμε ένα παράθυρο για το μέλλον που πατάει σε μια ιστορική και πολιτισμική βάση. Εμείς οι Ελληνες δυσκολευόμαστε να εξελιχθούμε. Η διάσταση της εξελιχθηκότητας είναι μέσα από κρίσεις και τραγωδίες. Το κτίριο αυτό αναφέρεται και πατάει πάνω σε μια αρχαιολογική ιστορία και δημιουργεί μεγάλες κολώνες που αφήνουν το φως και τη ενέργεια να περνούν γύρω τους. Είναι ένα φωτεινό κτίριο, ανοιχτό στη κοινωνία. Θέλει να δώσει μια θετική ενέργεια στη κοινωνία. Θέλω να καταλήξω με ένα μεγάλο ευχαριστώ για όλους όσοι δούλεψαν γι αυτά τα δύο έργα. Τον Β. Μυτιληναίο που με την ευαισθησια του στήριξε αυτό το πρότζεκτ. Τον υπουργό κ. Δένδια που πήρε το ρίσκο να καλέσει εμένα γι αυτά τα έργα. Η συνεργασία μου δεν ταιριάζει με καμια που είχα με όλα τα μουσεία και τους θεσμούς. Ιδιαίτερο ευχαριστώ στη Χρυσάνθη Ασπρουπούλου, την συνεργάτιδα μου που μου στάθηκε και όταν είχα ένα πρόβλημα υγείας και με αντικατέστησε με μεγάλο πάθος και επιμέλεια».

Η νέα βιοκλιματική όψη

Το νέο έργο, ανέφεραν πηγές του υπουργείου, αναμένεται να αποτελέσει σημείο αναφοράς για την ευρύτερη περιοχή της πρωτεύουσας, καθώς είναι ορατό σε όσους κινούνται επί της Λεωφόρου Μεσογείων.

Η νότια όψη του κτιρίου, σημειώνουν οι ίδιες πηγές, έχει συνολικό μήκος μεγαλύτερο από 340 μέτρα και καλύφθηκε εξωτερικά στο σύνολό της με λευκές περσίδες αλουμινίου.

Συγκεκριμένα, υπάρχουν 730 κάθετες σειρές περσίδων, όπου η κάθε μία έχει ύψος 30,5 μέτρα

Οι περσίδες αυτές δεν έχουν ίσες αποστάσεις μεταξύ τους, αλλά πυκνώνουν και αραιώνουν ακολουθώντας ένα σταθερό ρυθμό, που διακόπτεται στα σημεία των εισόδων των Γενικών Επιτελείων, όπου κάθε μία έχει τον δικό της θυρεό (Γενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας, Στρατού, Ναυτικού και Αεροπορίας).

Στο κέντρο του κτιρίου, δεσπόζει η σκάλα της κεντρικής εισόδου, η οποία έχει μήκος περίπου 75 μέτρα, είναι ελλειπτικού σχήματος και αποτελείται από 20 συνολικά σκαλιά, ένα μεγάλο πλατύσκαλο και δύο ράμπες πρόσβασης.

Ειδικότερα, το έργο της βιοκλιματικής όψης συνδυάστηκε αφενός με το έργο του Κώστα Βαρώτσου, την «Κιβωτό Εθνικής Μνήμης», που εγκαινιάστηκε στις 26 Μαρτίου 2025 από τον υπουργό Εθνικής Άμυνας Νίκο Δένδια και αφετέρου με την προσθήκη δύο ελαιώνων εκατέρωθεν του μνημείου.

Υπενθυμίζεται ότι η «Κιβωτός Εθνικής Μνήμης» είναι μία συλλογή από γυάλινες κολόνες που τοποθετούνται σε μία καμπύλη.

Ξεκινούν από ύψος ενός περίπου μέτρου και φτάνουν έως και τα έξι μέτρα, ενώ φέρουν πάνω τους χαραγμένα τα ονόματα των 121.692 πεσόντων των Εθνικών Αγώνων της Ελλάδας.

Τα ονόματα «αιωρούνται στον χώρο», ενώ και ο βραδινός φωτισμός των γυαλιών τους προσδίδει ιδιαίτερες χρωματικές ανταύγειες.  

Οι δύο ελαιώνες που πλαισιώνουν το έργο, έχουν τους ιδιαίτερα συμβολικούς αριθμούς των 25 και 28 ελαιόδεντρων, συμβολίζοντας τις εθνικές επετείους της 25ης Μαρτίου 1821 και της 28η Οκτωβρίου 1940, αντίστοιχα.

Επιπλέον, στον περιβάλλοντα χώρο, στο νότιο τμήμα του στρατοπέδου «Παπάγου» απομακρύνθηκαν υπόστεγα στάθμευσης οχημάτων και εγκαταστάθηκαν εκατοντάδες νέα δέντρα, δημιουργώντας χώρους πρασίνου.

Η μοναδική αυτή προσέγγιση της όψης έγινε από τον γλύπτη και καθηγητή Κώστα Βαρώτσο, που με την συνεργάτιδά του, αρχιτέκτονα Χρυσάνθη Ασπρουλοπούλου, σχεδίασαν όχι απλά την επένδυση του κτιρίου για προστασία από τον ήλιο, αλλά έναν τρόπο κάλυψης τόσο των απαραίτητων απαιτήσεων ασφαλείας όσο και της λειτουργικότητας του κτιρίου για τους εργαζόμενους σε αυτό.

Η χρηματοδότηση του έργου αποτελεί δωρεά της εταιρείας METLEN Energy & Metals.  

Ήδη, επισημαίνουν πηγές του υπουργείου Εθνικής Άμυνας, έχει σχεδιαστεί η επέκταση της βιοκλιματικής όψης για την ενεργειακή αναβάθμιση και στο υπόλοιπο κτίριο, καθώς και στο εσωτερικό του (είσοδοι, διάδρομοι, κοινόχρηστοι χώροι και γραφεία), με στόχο την περαιτέρω αύξηση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος του στρατοπέδου «Παπάγου» στην περιοχή.

Νωρίτερα συγκέντρωση διαμαρτυρίας πραγματοποίησαν στην πλατεία Ενόπλων Δυνάμεων, απέναντι από το υπουργείο Εθνικής Άμυνας, Ομοσπονδίες και Ενώσεις εν ενεργεία και εν αποστρατεία στελεχών, αντιδρώντας στο πολυνομοσχέδιο του υπουργείου.