Η Αγία Σοφία, τμήμα της παγκόσμιας αρχιτεκτονικής κληρονομιάς, έργο που επέζησε σε πολλές και αντίξοες περιόδους, ανήκει στις κορυφαίες δημιουργίες της Βυζαντινής Ναοδομίας. Έχει πρωτοποριακό σχεδιασμό και υπήρξε σύμβολο της πόλης, τόσο κατά τη βυζαντινή όσο και κατά την οθωμανική περίοδο.

Το «εργαλείο ισχύος»

Η Αγία Σοφία έχει απειληθεί ώς τώρα με υποβάθμιση, λόγω της ιστορίας της: Από την ανέγερσή της το 537 επί βασιλείας του Ιουστινιανού – με αρχιτέκτονες τους Ανθέμιο και Ισίδωρο – μέχρι το 1204, την κατοχή από τους «Σταυροφόρους», έως την αλλαγή της χρήσης επί Κεμάλ Ατατούρκ το 1935, που γίνεται Μουσείο, και την περίοδο που «ολοκληρώνεται» με τον Ερντογάν, καταργούμενης της μουσειακής χρήσης, το 2020.

Αποτέλεσε ένα αξιοζήλευτο μνημείο ιστορίας, κάτι περισσότερο από σύμβολο των απανταχού Χριστιανών, και ταυτόχρονα είναι ένα θαυμαστό αρχιτεκτόνημα εξαιρετικών διαστάσεων για την εποχή του και κάθε εποχή.

Είναι δεύτερο σε μέγεθος μετά τον ναό του Αγίου Πέτρου, έχει διαστάσεις 78,16 x 71,82 μέτρα και ύψος 54 μέτρων, αποτελεί δε κατασκευαστικό επίτευγμα για την εποχή της δημιουργίας του. Το καθεστώς Ερντογάν διάλεξε την «ήπια» λύση της αλλαγής της χρήσης του αντί της ανατίναξης που προτίμησαν οι Ταλιμπάν για τα αγάλματα του Βούδα – αλλά οπωσδήποτε έχει μπροστά του χρόνο για πιο ριζοσπαστικές λύσεις…

Κατά της μετατροπής της Αγίας Σοφίας είχαν ταχθεί πολιτικές αρχές στις ΗΠΑ, την Ευρωπαϊκή Ένωση και τη Ρωσία, καθώς και οι θρησκευτικές αρχές σε πλήθος χριστιανικών χωρών σε Κεντρική Αμερική, Υποσαχάρια Αφρική, Καραϊβική και Νότια Αμερική, και, φυσικά, και η UNESCO.

Εξ άλλου την έντονη αντίθεση και ανησυχία τους για τη μετατροπή εξέφρασαν ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος και ο Πατριάρχης της Μόσχας Κύριλλος.

Η Αγία Σοφία αποφέρει πόρους, προσελκύει τουρίστες, είναι σημαντικό αξιοθέατο της Κωνσταντινούπολης, όπως το Μουσείο Τοπ Καπί. Σχετικά με το επεισόδιο της διόδου φορτηγού μέσα στο τερέν της Αγίας Σοφίας, ο καθηγητής Ιστορίας δρ Ιλμπέρ Ορταϊλί εξέφρασε έντονη κριτική στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης:

«Η Αγία Σοφία πραγματικά δεν μπορεί να αντέξει αυτό το φορτίο. Δεν έχουν καμία κατανόηση της αρχιτεκτονικής. Ξεχάστε ένα φορτηγό, έναν γερανό… ούτε καν ένα αυτοκίνητο δεν μπορεί να μπει εκεί μέσα».

Και ο διευθυντής της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων και βυζαντινολόγος Δημήτρης Αθανασούλης επισήμανε ότι σε αποκαταστάσεις μεγάλης κλίμακας, όπως αυτή που είναι σε εξέλιξη στην Αγία Σοφία, είναι δύσκολο να αποφευχθεί η χρήση μηχανημάτων βαρέως τύπου. «Το ζητούμενο σε τέτοιες περιπτώσεις είναι να έχεις λάβει τα απαραίτητα μέτρα, αφού έχουν προηγηθεί σχετικές μελέτες για την προστασία των υποκείμενων στοιχείων του μνημείου.

Εξίσου μεγάλα είναι τα φορτία από τα ικριώματα της υποστήλωσης και γι’ αυτό πρέπει και εκεί να λαμβάνονται τα αντίστοιχα μέτρα κατανομής των φορτίων πάνω στην επιφάνεια του δαπέδου».

Ο ναός της Αγίας Σοφίας «δανείστηκε» από πολλά διάσημα έργα της εποχής του, όμως ένα από αυτά προερχόταν από ελλαδικές πηγές: Ήταν η τελευταία χρήση του αργύρου από τα μεταλλεία του Λαυρίου, πριν αυτά εξαντληθούν και πέσουν σε ιστορική αφάνεια. Πάντως υποτίθεται ότι η θεμελίωση και ολοκλήρωση του ναού ήταν δείγμα προβολής της νέας θρησκείας, όταν μάλιστα ο Ιουστινιανός απέκλεισε από τα δημόσια αξιώματα «Πάντας τους νοσούντας την Ελληνικήν μανίαν» – όπου «Ελληνική» νοείται η εμμονή στην αρχαία θρησκεία του Δωδεκαθέου.

Το τουρκικό ΣτΕ

Για την υπόθεση της αλλαγής χρήσης της Αγίας Σοφίας το τουρκικό Συμβούλιο της Επικρατείας επέδειξε τη «συμμόρφωσή του προς τα υποδείξεις», απεκδυόμενο πάσης ευθύνης από την τελική – δικαστική κατάληξη της υπόθεσης.

Το πρόσωπο της Τουρκίας διασώθηκε κυρίως από διάφορους διανοούμενους, από τους οποίους το πιο ωραίο το είπε η δημοσιογράφος Νεβσίν Μενγκιού: «Η κυβέρνηση εξαρτάται από το αίσθημα της νίκης εναντίον των εχθρών που δημιουργεί και χρειάζεται συνεχώς αυτό το συναίσθημα για να διατηρήσει τη βάση και τον εαυτό της μαζί». Η πρόταση της Μενγκιού σήμαινε ότι το αίσθημα αυτό είναι τεχνητό και δημιουργημένο…

Σήμερα ο δυτικός κόσμος είναι διασπασμένος και αντιδρά με ήπιο τρόπο, χωρίς να απειλεί με σταυροφορίες (!), η δε διάσπασή του περιμένει μια ακόμη πολιορκία της Βιέννης -όπως αυτή του 1529- για να πεισθεί. Δεν είναι καθόλου περίεργο ότι οι Αυστριακοί έρχονται πρώτοι σε «αντιτουρκικές» ενέργειες: «Είναι επιστημονική φαντασία να πιστεύουμε πως η Τουρκία είναι ευρωπαϊκή χώρα» – δήλωσε ο Αυστριακός υπουργός Εξωτερικών σε μια από τις συνόδους της Ε.Ε.!

Διαβάστε επίσης:

Ρωγμές στη Ν.Δ: Αγρότες, ΟΠΕΚΕΠΕ και ο φόβος πολιτικής αποσταθεροποίησης

Χριστούγεννα: Η δύσκολη άσκηση με την ακρίβεια σε θέρμανση, σούπερ μάρκετ και γιορτινό τραπέζι

Το ρήγμα μεγαλώνει – Η «Ιθάκη» οδηγεί το ΠΑΣΟΚ σε μετωπική σύγκρουση με τον Τσίπρα