Έναν νέο μηχανισμό εξωδικαστικής επίλυσης διαφορών, μέσω του οποίου οι πολίτες θα μπορούν να αποζημιώνονται χωρίς να εμπλέκονται σε χρονοβόρες δικαστικές διαδικασίες, προβλέπει το νομοσχέδιο για τις σχολάζουσες κληρονομιές που συζητείται στη Βουλή. Στόχος είναι να δοθεί ένα αποτελεσματικό εργαλείο στους πολίτες που διεκδικούν αποζημιώσεις από το ελληνικό Δημόσιο, ένα πεδίο όπου επί δεκαετίες κυριαρχούσαν η γραφειοκρατία, οι καθυστερήσεις και η αβεβαιότητα.

Η κυβέρνηση παρουσιάζει τη ρύθμιση ως ουσιαστική τομή στη σχέση κράτους–πολίτη. Σύμφωνα με το νομοσχέδιο, εάν ένας πολίτης έχει δικαιωθεί αμετάκλητα από ποινικό ή διοικητικό δικαστήριο για την ίδια υπόθεση, το Δημόσιο –μέσω του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους– θα παραιτείται από εκκρεμή δίκη ή δεν θα ασκεί έφεση. Μια διαδικασία που, αν εφαρμοστεί με συνέπεια, μπορεί να περιορίσει την περιττή δικαστική αντιδικία που συχνά επιβαρύνει τους πολίτες αλλά και τα δικαστήρια.

Μιλώντας στη Διαρκή Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων, ο Κυριάκος Πιερρακάκης υποστήριξε ότι η παρέμβαση αφορά «τη στήριξη των πιο ευάλωτων» και τη διόρθωση «χρόνιων αδικιών». Επισήμανε επίσης ότι δημιουργείται για πρώτη φορά ένας θεσμός εξωδικαστικής επίλυσης διαφορών, ώστε ο πολίτης να αποζημιώνεται χωρίς δικαστικές προσφυγές και «χωρίς χρόνια ταλαιπωρίας».

Ωστόσο, η κριτική δεν αφορά την πρόθεση, αλλά την εφαρμογή. Διότι η Ελλάδα δεν στερήθηκε ποτέ καλών νομοθετικών προβλέψεων∙ αυτό που συχνά έλειψε είναι η σταθερή, λειτουργική και διαφανής εφαρμογή τους. Έτσι, το στοίχημα δεν βρίσκεται μόνο στο να δημιουργηθεί ο μηχανισμός, αλλά στο να λειτουργήσει πραγματικά χωρίς να μετατραπεί σε άλλη μία επιτροπή που απλώς μεταφέρει τη γραφειοκρατία από το δικαστήριο στο διοικητικό επίπεδο.

Ο νέος μηχανισμός, όπως προβλέπεται στα άρθρα 214 και 232, θα λειτουργεί μέσα από έναν Ειδικό Θεματικό Σχηματισμό του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους. Ο σχηματισμός αυτός θα μπορεί να αναγνωρίζει άμεσα χρηματικές απαιτήσεις των πολιτών έναντι του Δημοσίου, χωρίς δικαστική απόφαση. Μια διαδικασία που, θεωρητικά, θα επιταχύνει την αποκατάσταση αδικιών και θα μειώσει τη συμφόρηση στα δικαστήρια.

Το ερώτημα όμως παραμένει: Έχει το Δημόσιο την ετοιμότητα, τη βούληση και τη διοικητική κουλτούρα για να λειτουργήσει έναν τέτοιο μηχανισμό με όρους σοβαρότητας και δικαιοσύνης;

Η εμπειρία από προηγούμενες «μεταρρυθμίσεις» δείχνει ότι συχνά η πραγματικότητα καθυστερεί την εφαρμογή τους. Χωρίς επαρκή στελέχωση, χωρίς ψηφιακά εργαλεία που να επιτρέπουν γρήγορη εξέταση υποθέσεων και χωρίς αυστηρό χρονοδιάγραμμα απαντήσεων, ο μηχανισμός κινδυνεύει να δημιουργήσει νέες ουρές αντί να μειώσει τις παλιές.

Παρά τις επιφυλάξεις, πρόκειται αναμφίβολα για ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση. Η δυνατότητα του πολίτη να αποζημιώνεται χωρίς να μπαίνει σε πολυετείς δικαστικές διαμάχες αποτελεί πάγιο αίτημα της κοινωνίας και προϋπόθεση για ένα κράτος που σέβεται τον χρόνο και τα δικαιώματα των πολιτών του.

Το αν ο νέος θεσμός θα εξελιχθεί σε πραγματικό εργαλείο δικαιοσύνης ή θα παραμείνει μια ακόμη «καλή πρόθεση», θα κριθεί από την εφαρμογή του. Από το πόσο γρήγορα θα εξετάζονται οι υποθέσεις, από το αν το Δημόσιο θα αποδέχεται πραγματικά τις ευθύνες του και από το αν ο πολίτης θα δει στην πράξη αυτό που επί δεκαετίες ζητά: ένα κράτος που δεν αντιδικεί με τους πολίτες του, αλλά τους αποζημιώνει όταν πρέπει και όσο πρέπει.

Διαβάστε επίσης

Έκρηξη έως 57% στην τιμή μοσχαρίσιου κρέατος φέτος τα Χριστούγεννα

Πιερρακάκης στο roadshow της Morgan Stanley: «Η ενοποίηση των ευρωπαϊκών χρηματιστηρίων ανοίγει τον δρόμο για την Ένωση Αποταμιεύσεων και Επενδύσεων»

Eurostat: Μεγάλη αύξηση στον πληθωρισμό τον Νοέμβριο – Από το 1,6% στο 2,9%