Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Ρόμπερτ Άικ επιχειρεί να διασκευάσει μια αρχαία ελληνική τραγωδία προσαρμόζοντάς την στη σημερινή πραγματικότητα – η «Ορέστεια» του Αισχύλου, εξάλλου, τον καθιέρωσε το 1915 ως σημαντικό σκηνοθέτη και συγγραφέα. Ακολούθησε ο «Οιδίποδας» του Σοφοκλή, που παρουσιάστηκε στο Άμστερνταμ από την ομάδα Toneelgoep του Ivo van Hove το 2018, ενώ στη συνέχεια επιλέχτηκε για το Φεστιβάλ Ολλανδικού Θεάτρου (2018) και το Διεθνές Φεστιβάλ του Εδιμβούργου (2019). Κατέληξε, τέλος, στο West End του Λονδίνου, όπου και κέρδισε το βραβείο Olivier Καλύτερης Αναβίωσης θεατρικού έργου και τώρα συνεχίζει την περιοδεία του.

Η παράσταση του Άικ, που φιλοξενήθηκε στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, πραγματοποιήθηκε με τη συνεργασία του Πρόδρομου Τσινικόρη στη σκηνοθεσία, τη μετάφραση του Νίκου Χατζόπουλου και με τη συμβολή αποκλειστικά Ελλήνων ηθοποιών. 

Είδαμε λοιπόν τον αρχετυπικό Οιδίποδα να μεταμορφώνεται σε έναν σύγχρονο πολιτικό, που στην εισαγωγική βιντεοσκοπημένη ομιλία του (αποτυχημένο το βίντεο του Tal Yarden) εμφανίζεται ως φορέας της αλήθειας και υπόσχεται στον λαό ότι θα εξυγιάνει το πολιτικό σώμα και θα εξερευνήσει τον σκοτεινό θάνατο του Λάιου. 

Είναι νύχτα εκλογών. Στο κομματικό αρχηγείο επικρατεί ενθουσιασμός. Και πριν τα αποτελέσματα επιβεβαιώσουν την αναμενόμενη νίκη του Οιδίποδα, έχει προετοιμαστεί ένα εορταστικό γεύμα στο οποίο συμμετέχουν η οικογένειά του (η γυναίκα του και πρώην σύζυγος του Λάιου Ιοκάστη με τα τρία παιδιά τους: Αντιγόνη, Ετεοκλή, Πολυνείκη), η μητέρα του (Μερόπη), ο Κρέων και οι στενοί συνεργάτες του.

Ξαφνικά, η θριαμβευτική ατμόσφαιρα διαταράσσεται, καθώς εμφανίζεται ο μάντης Τειρεσίας – τον οποίο ερμηνεύει ένας νέος άνδρας με αδιευκρίνιστη καταγωγή (;) – που υποστηρίζει ότι «ο Οιδίποδας είναι «του πατέρα του φονιάς και της μάνας του εραστής». 

Ο Άικ από την πρώτη στιγμή μας προδιαθέτει ότι δεν ενδιαφέρεται να δώσει την πρέπουσα σημασία στη μεταφυσική διάσταση της τραγωδίας. Στη συνέχεια, καθώς η πλοκή εξελίσσεται, αφαιρεί το αίνιγμα της σφίγγας και τον λοιμό, ενώ αγγίζει επιφανειακά τα μεγάλα θέματα που πραγματεύεται (πατροκτονία, αιμομιξία και έλλειψη ταυτότητας), με αποτέλεσμα να μην υπάρχει ουσιαστική αντιστοιχία της διασκευής του με το μέγεθος του αρχαίου δράματος. 

Αυτό που κυρίως απασχόλησε τον Άγγλο σκηνοθέτη είναι να σχολιάσει -ει δυνατόν «όλα»- τα σύγχρονα προβλήματα, γεγονός που οδήγησε στη δημιουργία ενός φλύαρου κειμένου.

Από την άλλη, έπεσε στην παγίδα του διδακτισμού και των ηθικοπλαστικών τσιτάτων -όπως η απόρριψη του διαζυγίου ή η αποδοχή του ομοφυλόφιλου γιου από τον πατέρα του κ.ά.- που κατέλαβαν μέρος της δραματουργίας του, απομακρύνοντάς την ανησυχητικά από τον λόγο του Σοφοκλή.

Υπήρχαν, ωστόσο, και κάποια ενδιαφέροντα ευρήματα, όπως η χρήση ενός ψηφιακού ρολογιού που μετράει αντίστροφα τον χρόνο της παράστασης και μηδενίζεται τη στιγμή που καταρρέει ο Οιδίποδας. Σημαντική είναι και η προσθήκη της Μερόπης -ένα πρόσωπο που δεν εμφανίζεται στο έργο του Σοφοκλή-, την οποία υποδύθηκε εξαιρετικά η Ράνια Οικονομίδου.

Αν κάτι έσωσε την παράσταση είναι οι ερμηνείες των ηθοποιών. Ο Νίκος Κουρής (Οιδίποδας), η Καρυοφυλλιά Καραμπέτη (Ιοκάστη) και ο Λάζαρος Γεωργακόπουλος (Κρέων) κατασκηνώνουν κυριολεκτικά μέσα στους ρόλους τους, αναδεικνύοντας την ευρύτατη ερμηνευτική τους γκάμα. Όλοι οι υπόλοιποι ηθοποιοί εκτελούν εύστοχα τους ρόλους τους: Κώστας Νικούλι, Δανάη-Αρσενία Φιλίδου, Τάκης Σακελλαρίου, Σωκράτης Πατσίκας, Γιάννης Τσουμαράκης, Γιώργος Ζιάκας, Χαρά Γιώτα.

Διαβάστε επίσης:

Στα μπλόκα το ΠΑΣΟΚ – Η αξιωματική αντιπολίτευσης… ψαρεύει στη «γαλάζια» δεξαμενή

Κρίσιμο σταυροδρόμι για την Ουκρανία – Τελεσίγραφο Τραμπ στον Ζελένσκι

ΚΚΕ: Στήριξη, χωρίς αστερίσκους, σε αγρότες και μπλόκα