Η παρατεταμένη ρωσο-ουκρανική σύγκρουση εισέρχεται σε μια φάση όπου η στρατιωτική πίεση, η διπλωματική κινητικότητα και οι οικονομικές αποφάσεις της Δύσης εξελίσσονται παράλληλα, χωρίς όμως να διαφαίνεται άμεση προοπτική ειρήνης.

Η πρόσφατη μαραθώνια συνέντευξη του Βλαντίμιρ Πούτιν επιβεβαίωσε ότι το Κρεμλίνο παραμένει προσκολλημένο στους αρχικούς, μαξιμαλιστικούς του στόχους, απορρίπτοντας κάθε ιδέα συμβιβασμού.

Την ίδια στιγμή, η Ευρωπαϊκή Ένωση προχώρησε σε ένα νέο, ιδιαίτερα μεγάλο χρηματοδοτικό πακέτο προς το Κίεβο, καταδεικνύοντας ότι η πολιτική και οικονομική στήριξη προς την Ουκρανία συνεχίζεται.

Παράλληλα, οι διερευνητικές επαφές στο Μαϊάμι, με τη συμμετοχή πολλών διεθνών παραγόντων, ανέδειξαν το βάθος του χάσματος μεταξύ των εμπλεκόμενων πλευρών.

Στο πεδίο των επιχειρήσεων, οι συγκρούσεις παραμένουν σφοδρές, ωστόσο καμία πλευρά δεν επιτυγχάνει καθοριστική ανατροπή της ισορροπίας.

Μαραθώνια συνέντευξη Πούτιν

Κατά την ετήσια μαραθώνια συνέντευξη Τύπου (19 Δεκεμβρίου), ο Βλαντίμιρ Πούτιν έθεσε τις γνωστές μαξιμαλιστικές απαιτήσεις, προκειμένου να επιτευχθεί συμφωνία κατάπαυσης του πυρός και να ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις. Μεταξύ άλλων, έθεσε ως όρους:
• Την πλήρη αποχώρηση της Ουκρανίας από τις περιφέρειες Λουχάνσκ, Ντόνετσκ, Ζαπορίζια και Χερσώνα.

• Την εγκατάλειψη των φιλοδοξιών της για ένταξη στο ΝΑΤΟ.

• Τη διεθνή αναγνώριση της προσάρτησης των περιοχών.

• Την άρση των κυρώσεων.

Να σημειωθεί ότι οι απαιτήσεις του Πούτιν συγκρούονται με το ειρηνευτικό σχέδιο 28 σημείων των ΗΠΑ, καθιστώντας σαφές ότι δεν θα αποδεχθεί προσωρινές λύσεις χωρίς πλήρη επίτευξη των αρχικών μαξιμαλιστικών στόχων του.

Πέραν αυτών, ισχυρίστηκε ότι οι ρωσικές δυνάμεις κατέλαβαν αρκετά εδάφη στην Κοστιαντίνιβκα (>50%) και τη Λάιμαν (~50%) της περιφέρειας Ντόνετσκ, Χουλιάιπολε (~50%) της περιφέρειας Ζαπορίζια και Κουπιάνσκ (100%) της περιφέρειας Χάρκοβο, παρότι οι ουκρανικές δυνάμεις έχουν απελευθερώσει ένα σημαντικό μέρος του Κουπιάνσκ.

Το «Ινστιτούτο για τη Μελέτη του Πολέμου» (ISW) διέψευσε τους «υπερβολικούς» ισχυρισμούς του Πούτιν και εκτιμά ότι με τους τρέχοντες ρυθμούς προέλασης των ρωσικών δυνάμεων θα χρειαστούν δύο ή περισσότερα χρόνια για να καταλάβουν το υπόλοιπο της περιφέρειας Ντόνετσκ.

Για ακόμη μια φορά, στο στόχαστρο του Πούτιν βρέθηκαν τόσο οι Ευρωπαίοι ηγέτες, τους οποίους κατηγόρησε για «ληστεία» επειδή σχεδιάζουν την αξιοποίηση των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων υπέρ της Ουκρανίας, όσο και ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε, τον οποίο επέπληξε επειδή κινδυνολογεί για πόλεμο μεγάλης κλίμακας. Μάλιστα, διαβεβαίωσε ότι «δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας» για κλιμάκωση του πολέμου.

Ο Ρώσος Πρόεδρος δεν παρέλειψε να επαινέσει και τη ρωσική οικονομία, ισχυριζόμενος ότι ο προϋπολογισμός καλύπτει πλήρως τις ανάγκες του στρατού, με πληθωρισμό 5,6 – 5,8% μέχρι το τέλος του 2025 και ανεργία 2,2%.

Ανέφερε ότι τα διεθνή αποθεματικά της Κεντρικής Τράπεζας ανέρχονται στα 741,5 δισ. δολάρια και το βασικό επιτόκιο μειώθηκε στο 16%. Ωστόσο, η πραγματικότητα δείχνει υψηλό πληθωρισμό άνω του 20%, ελλείψεις εργατικού δυναμικού και πώληση χρυσού για τη χρηματοδότηση του πολέμου.

Από τη συνέντευξη προκύπτει ότι το Κρεμλίνο συνεχίζει να παρουσιάζεται αδιάλλακτο ως προς τις θέσεις του για μια ενδεχόμενη ειρηνευτική συμφωνία επίλυσης του Ουκρανικού.

Προκειμένου να πείσει, ο Ρώσος ηγέτης προβάλλει τη στρατιωτική υπεροχή στο πεδίο και την οικονομική σταθερότητα.

Ωστόσο, τα πραγματικά στοιχεία δείχνουν ότι η εικόνα αυτή είναι σε μεγάλο βαθμό ρητορική, με στόχο την εσωτερική συνοχή και την ψυχολογική πίεση προς τη Δύση και το Κίεβο. Συνεπώς, η επίτευξη βιώσιμης ειρήνης αντιμετωπίζει σημαντικές δυσκολίες.

Ευρωπαϊκό δάνειο – μαμούθ

Την προηγούμενη ημέρα της συνέντευξης Τύπου του Πούτιν, η Ε.Ε. αποφάσισε να χορηγήσει στην Ουκρανία άτοκο δάνειο ύψους 90 δισ. ευρώ για την περίοδο 2026 – 2027.

Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα τόνισε ότι η αποπληρωμή του δανείου θα εξαρτηθεί από την καταβολή αποζημιώσεων της Ρωσίας στην Ουκρανία για τις ζημίες του πολέμου, ενισχύοντας την πίεση προς το Κρεμλίνο και συνδέοντας τη χρηματοδότηση με την έννομη αποκατάσταση των ζημιών.

Το δάνειο δεν θα στηριχθεί σε παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία (περίπου 210 δισ. ευρώ), αλλά στον προϋπολογισμό της Ε.Ε., ενώ η συζήτηση για την κατάσχεσή τους παραμένει ανοιχτή.

Η κίνηση αυτή καταδεικνύει ότι, τουλάχιστον στην παρούσα φάση, η Ε.Ε. αφενός δεν προτίθεται να αντιπαρατεθεί νομικά ή διπλωματικά με τη Ρωσία, αφετέρου διατηρεί τη δυνατότητα μελλοντικής αξιοποίησης των παγωμένων περιουσιακών στοιχείων.

Ως εκ τούτου, σε συνδυασμό με τις συνεχιζόμενες στρατιωτικές και οικονομικές ενισχύσεις των Αμερικανών και άλλων συμμάχων, το Κίεβο διατηρεί μια σταθερή βάση για την αντιμετώπιση της ρωσικής επιθετικότητας.

Άκαρπες οι επαφές στο Μαϊάμι

Στο πλαίσιο διερευνητικών επαφών για το Ουκρανικό, στις 19 και 20 Δεκεμβρίου, πραγματοποιήθηκαν στο Μαϊάμι ξεχωριστές συναντήσεις αμερικανικών αντιπροσωπειών με ουκρανο-ευρωπαϊκή και ρωσική αντιπροσωπεία.

Στις συνομιλίες της πρώτης ημέρας συμμετείχαν Ουκρανοί αξιωματούχοι και εκπρόσωποι από τη Γερμανία, τη Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Τουρκία και το Κατάρ, γεγονός που υπογραμμίζει τον πολυμερή χαρακτήρα των διαβουλεύσεων.

Την επόμενη ημέρα, οι Αμερικανοί συναντήθηκαν με τον επικεφαλής Ρώσο διαπραγματευτή Κιρίλ Ντμίτριεφ, χωρίς επαφή με την ουκρανική πλευρά.

Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο τόνισε την ανάγκη αμοιβαίων συμβιβασμών, την ώρα που ο Βλαντίμιρ Πούτιν επαναλάμβανε σε συνέντευξη Τύπου τους μαξιμαλιστικούς του στόχους.

Αντίθετα, ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι δήλωσε ανοικτός στη διεξαγωγή εκλογών υπό αυστηρές προϋποθέσεις ασφαλείας, επισημαίνοντας ότι η απουσία ρωσικής καλής πίστης καθιστά αναγκαίες ισχυρές εγγυήσεις ασφαλείας για μια βιώσιμη ειρήνη.

Οι ξεχωριστές διερευνητικές επαφές των Αμερικανών στο Μαϊάμι με ουκρανικές και ρωσικές αντιπροσωπείες συνεχίστηκαν και για τρίτη ημέρα (21 Δεκεμβρίου), καθώς το Κρεμλίνο συνεχίζει να απορρίπτει οποιονδήποτε συμβιβασμό για τον τερματισμό του πολέμου.

Οι διερευνητικές επαφές στο Μαϊάμι επιβεβαιώνουν ότι, παρά την έντονη διπλωματική κινητικότητα, το χάσμα μεταξύ των εμπλεκόμενων πλευρών παραμένει βαθύ.

Η πολυμερής σύνθεση των αντιπροσωπειών στο Μαϊάμι καταδεικνύει την προσπάθεια των Αμερικανών να διαμορφώσουν ένα ευρύτερο διεθνές πλαίσιο συνεννόησης και πίεσης προς τη Μόσχα. Ωστόσο, η απουσία οποιασδήποτε άμεσης ή έστω έμμεσης επαφής Ρωσίας – Ουκρανίας επιβεβαιώνει ότι οι θέσεις των δύο πλευρών παραμένουν ασύμβατες.

Εκτιμάται ότι οι επαφές στο Μαϊάμι δεν παράγουν άμεσες προοπτικές ειρήνης, αλλά προαναγγέλλουν μια παρατεταμένη φάση διπλωματικών ελιγμών, όπου η έκβαση θα εξαρτηθεί περισσότερο από τις εξελίξεις στο πεδίο και την αντοχή των εμπλεκόμενων πλευρών, παρά από τις τρέχουσες διαπραγματευτικές πρωτοβουλίες.

Στασιμότητα και επί του πεδίου

Μπορεί να διαψεύστηκαν οι ισχυρισμοί του Πούτιν περί σημαντικών εδαφικών κερδών στην ανατολική και νότια Ουκρανία, αλλά είναι γεγονός ότι στην πρώτη γραμμή του μετώπου καταγράφεται έντονη επιθετική δραστηριότητα των ρωσικών δυνάμεων.

Τα τελευταία 24ωρα σημειώνονται συγκρούσεις υψηλής έντασης, με αυξημένη αεροπορική δραστηριότητα (drones και αεροσκάφη), αλλά χωρίς σαφή απόκλιση στην ισορροπία δυνάμεων. Η Ρωσία διεξάγει πολλαπλές επιθέσεις, ενώ η Ουκρανία αντιστέκεται και διατηρεί τις αμυντικές της γραμμές.

Οι σημαντικότερες συγκρούσεις σημειώθηκαν ανατολικά της «Ζώνης – Φρούριο», όπως το Σέβερσκ που πιθανότατα έχουν καταλάβει οι ρωσικές δυνάμεις, το Ποκρόφσκ και τη Λάιμαν της περιφέρειας Ντόνετσκ, καθώς επίσης στο Κουπιάνσκ της περιφέρειας Χάρκοβο και το Χουλιαϊπόλε της περιφέρειας Ζαπορίζια.

Σήμερα, υπολογίζεται ότι οι ρωσικές δυνάμεις κατέχουν συνολικά το 19 – 20% του εδάφους της Ουκρανίας:

• 100% της Κριμαίας.

• 99% του Λουχάνσκ.

• 70 – 75% του Ντόνετσκ.

• 70 – 73% της Ζαπορίζια.

• 58 – 69% της Χερσώνας.

Το ISW εκτιμά ότι, το επόμενο χρονικό διάστημα, οι ρωσικές δυνάμεις ενδέχεται να διεξάγουν περαιτέρω διασυνοριακές επιθέσεις (βορειοανατολικές περιφέρειες Σούμι και Χάρκοβο), στο πλαίσιο μιας εκστρατείας επηρεασμού των συνεχιζόμενων ειρηνευτικών διαπραγματεύσεων, παρουσιάζοντας ένα αφήγημα σταδιακής κατάρρευσης του βόρειου μετώπου.

Ρωσικές μαζικές επιθέσεις

Σύμφωνα με ουκρανικές πηγές, συνεχίστηκαν και την τελευταία εβδομάδα (14 έως 21 Δεκεμβρίου) οι ρωσικές μαζικές επιθέσεις με ~1.300 drones τύπου Shahed, εννέα πυραύλους και ~1.200 βόμβες ολίσθησης κυρίως κατά ενεργειακών, οικιστικών, πολιτικών και μεταφορικών υποδομών της ανατολικής και νότιας Ουκρανίας (Οδησσός, Χερσώνα και Ζαπορίζια), με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους περισσότεροι από οκτώ πολίτες και να τραυματιστούν δεκάδες.

Την προηγούμενη εβδομάδα, ο Ρώσος υπουργός Άμυνας Αντρέι Μπελούσοφ ισχυρίστηκε ότι οι ρωσικές επιθέσεις έχουν απενεργοποιήσει πάνω από το 70% των θερμοηλεκτρικών σταθμών και το 37% των υδροηλεκτρικών σταθμών της Ουκρανίας.

Ουκρανικά χτυπήματα

Οι ουκρανικές δυνάμεις συνέχισαν την εκστρατεία επιθέσεων μεγάλης εμβέλειας κυρίως εναντίον ρωσικών ενεργειακών, αμυντικών και βιομηχανικών υποδομών. Μεταξύ άλλων, την τελευταία εβδομάδα έπληξαν:

• Το διυλιστήριο πετρελαίου Slavyansky (~120 km ανατολικά της Κριμαίας), το οποίο επεξεργάζεται 5.200.000 τόνους πετρελαίου ετησίως και προμηθεύει τον ρωσικό στρατό.

• Δύο συστήματα αεράμυνας S-400 του ρωσικού 568ου Συντάγματος Αντιαεροπορικών Πυραύλων (~80 km βορειοανατολικά της Ουκρανίας).

• Ένα ρωσικό δεξαμενόπλοιο του σκιώδους στόλου, ανατολικά της Μαριούπολης στην περιφέρεια Ροστόφ.

• Το κενό φορτίου ρωσικό δεξαμενόπλοιο QENDIL του σκιώδους στόλου, στα διεθνή ύδατα της Μεσογείου Θάλασσας (δυτικά της Κρήτης).

• Την πλατφόρμα άντλησης πετρελαίου της Lukoil, στο κοίτασμα Rakushechnoye στην Κασπία Θάλασσα.

• Τον θερμοηλεκτρικό σταθμό Oryol (~310 km νοτιοδυτικά της Μόσχας).

• Το χημικό εργοστάσιο TogliattiAzot (~800 km νοτιοανατολικά της Μόσχας), ετήσιας παραγωγικής ικανότητας 3.000.000 τόνων αμμωνίας.

• Έναν αγωγό σε τερματικό σταθμό στη Βόλνα, πλησίον της γέφυρας της Κριμαίας.

• Δύο ρωσικά μαχητικά αεροσκάφη Su-27 στο στρατιωτικό αεροδρόμιο Belbek στην υπό ρωσική κατοχή Κριμαία.

Περίπλοκη κατάσταση

Η κατάσταση στην Ουκρανία παραμένει περίπλοκη και αδιέξοδη. Η Ρωσία συνεχίζει να επιμένει στους μαξιμαλιστικούς της στόχους, απαιτώντας «συνθηκολόγηση» της Ουκρανίας και διεθνή αναγνώριση των κατεχόμενων περιοχών. Η Ουκρανία, αντίθετα, προσπαθεί να διασφαλίσει την κυριαρχία και την εδαφική της ακεραιότητα, ενώ προετοιμάζεται για εκλογές υπό αυστηρές προϋποθέσεις ασφαλείας.

Οι διερευνητικές επαφές στο Μαϊάμι απέτυχαν να φέρουν άμεσο αποτέλεσμα, δείχνοντας ότι δεν υπάρχει ελάχιστο κοινό έδαφος μεταξύ των δύο πλευρών και ότι το Κρεμλίνο δεν είναι διατεθειμένο να υποχωρήσει.

Παράλληλα, οι συνεχείς ρωσικές επιθέσεις με drones, πυραύλους και άλλες στρατιωτικές ενέργειες στο ανατολικό και νότιο μέτωπο, σε συνδυασμό με τις ουκρανικές αντεπιθέσεις εντός ρωσικού εδάφους, διατηρούν την ένταση στο υψηλότερο επίπεδο.

Από την πλευρά της, η Ε.Ε., μέσω στρατιωτικής και οικονομικής υποστήριξης, επιχειρεί να διατηρήσει ισορροπία και να ενισχύσει την ανθεκτικότητα της Ουκρανίας.

Χωρίς ουσιαστικές υποχωρήσεις από τη Ρωσία και ισχυρές εγγυήσεις ασφαλείας, η ειρήνη θα παραμείνει μακρινός στόχος.
Οι διαπραγματεύσεις αναμένεται να συνεχιστούν σε μια παρατεταμένη φάση στρατηγικών ελιγμών, όπου η έκβαση θα εξαρτηθεί περισσότερο από τις εξελίξεις στο πεδίο και την αντοχή των εμπλεκόμενων πλευρών, παρά από τις τρέχουσες διπλωματικές πρωτοβουλίες.

Βασίλης Γιαννακόπουλος, ταξίαρχος ε.α. της Π.Α., γεωστρατηγικός αναλυτής [email protected]

Διαβάστε επίσης:

Επστάιν σε Νάσαρ λίγο πριν αυτοκτονήσει: Ο Τραμπ λατρεύει τα «νεαρά, έφηβα κορίτσια» – Το email από το Μπαλμόραλ με αίτημα «ακατάλληλους φίλους»

«Κυβιστήσεις» για την παραμονή του ισραηλινού στρατού στη Λωρίδα της Γάζας

Ζελένσκι: Έτοιμα αρκετά σχέδια εγγράφων για τις εγγυήσεις ασφαλείας μετά τις συνομιλίες στις ΗΠΑ