Σχεδόν 50 χρόνια μετά από την ενεργειακή κρίση του 1973, την πρώτη πετρελαϊκή κρίση,που βύθισε την παγκόσμια οικονομία, ο πλανήτης μας βρίσκεται και πάλι αντιμέτωπος με μια νέα κρίση όσον αφορά στην ενέργεια.  Αυτή τη φορά όμως δεν αφορά μόνο το πετρέλαιο, αλλά και το φυσικό αέριο όπως επίσης και το ηλεκτρικό ρεύμα.

Οι εκτιμήσεις μάλιστα για τις αυξήσεις στο κόστος ενέργειας στην Ευρώπη υπολογίζονται σε πάνω από 100 δισ. ευρώ για τον χειμώνα που έρχεται και ήδη οι λογαριασμοί ρεύματος στην χώρα μας προκαλούν σοκ, καθώς η μέση τιμή της μεγαβατώρας έχει κατά τους τελευταίους τέσσερις μήνες υπερτριπλασιαστεί σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα το 2020.

Συγκεκριμένα, η μέση τιμή της μεγαβατώρας έχει ανέλθει στα 200 €, τη στιγμή που το αντίστοιχο διάστημα πέρυσι ήταν 45,13 ευρώ. Κι αναμφίβολα η εξέλιξη αυτή καθιστά εξαιρετικά δύσκολη την καθημερινότητα τόσο για τις επιχειρήσεις όσο και για τα νοικοκυριά, καθώς αυτό σημαίνει ακριβότερη θέρμανση κατοικιών, τιμών βιομηχανιών, τροφίμων, πρώτων υλών και μεταφορών, που με τη σειρά τους ως αλυσιδωτή αντίδραση θα οδηγήσουν σε αύξηση της  ανεργίας και της φτώχειας ακόμη και σε κοινωνικές αναταραχές. Ένα φαινόμενο ντόμινο δηλαδή τη στιγμή που ακόμη παλεύουμε με τις οικονομικές και υγειονομικές επιπτώσεις της πανδημίας.

Ειδικότερα στη χώρα μας η κατάσταση είναι ήδη επιβαρυμένη καθώς το 78% της ενέργειας (πετρέλαιο, φυσικό αέριο και ηλεκτρισμό), σύμφωνα με τα στοιχεία του 2020, που καταναλώνουμε, εισάγεται.

Η απειλή είναι ιδιαίτερα σοβαρή καθώς κινδυνεύει και η αναπτυξιακή προσπάθεια και ο δημοσιονομικός χώρος για φοροελαφρύνσεις και ενίσχυση των εισοδημάτων. Η εύλογη προτεραιότητα αυτή τη στιγμή είναι να στηριχτούν οι πολίτες και να αμβλυνθούν οι επιπτώσεις από το κύμα της γενικευμένης ακρίβειας.

Αλλά οι επιδοτήσεις δεν είναι μια βιώσιμη μακροπρόθεσμη λύση. Κι αυτό  γιατί η κυβέρνηση θα πρέπει να τις αυξάνει κάθε φορά που αυξάνεται το ενεργειακό κόστος. Και παρόλο που αναζητούνται τρόποι προστασίας των εισοδημάτων των πολιτών από τις τεράστιες αυξήσεις στο ενεργειακό κόστος και “πατήματα” για την επέκταση των μέτρων στήριξης της οικονομίας έως και τους πρώτους μήνες του 2022 αντί για μόνο εφέτος, καθώς δεν θέλει να θεωρηθεί πως κινείται πέραν των δημοσιονομικών της ορίων, η κατάσταση επιδεινώνεται. 

Υπάρχουν για παράδειγμα κυβερνητικές σκέψεις για το εάν θα τρέξει το μέτρο αναβολής πληρωμών ρυθμιζόμενων χρεώσεων στους λογαριασμούς ρεύματος, των ποσών που καταβάλουν οι καταναλωτές μέσης τάσης για τις Χρεώσεις Χρήσης Δικτύου σε ΑΔΜΗΕ και ΔΕΔΔΗΕ. Σκέψη η οποία δε λύνει το θέμα αλλά απλά διευκολύνει κάπως τη ρευστότητα των επιχειρήσεων και των ευάλωτων καταναλωτών δηλαδή των νοικοκυριών, νοικοκυριά που εντάσσονται στην κατηγορία των δικαιούχων του Κοινωνικού Οικιακού Τιμολογίου, αναβάλλοντας ουσιαστικά κάποιες πληρωμές σε βάθος χρόνου, αλλά ταυτόχρονα επιβαρύνει τους Διαχειριστές, που θα δουν τα έσοδά τους να μειώνονται.

Πολλαπλά επίσης είναι και τα προβλήματα που δημιουργούνται και στον πρωτογενή τομέα από την ενεργειακή αυτή κρίση. Και δεν αναφέρομαι μόνο στην αύξηση του πετρελαίου κίνησης αλλά και στην αύξηση των τιμών των τεχνητών λιπασμάτων, στα οποία βασίζονται οι αγρότες για να διατηρήσουν τις αποδόσεις των καλλιεργειών τους, καθότι το φυσικό αέριο είναι βασικό για την παραγωγή τους. Οι τιμές των λιπασμάτων και ιδίως σε ότι αφορά τα αζωτούχα έχουν σχεδόν διπλασιαστεί σε διάστημα ενός έτους, σύμφωνα με στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας. Και παρόλο που οι αυξήσεις των τιμών μπορεί να μην είναι άμεσα αντιληπτές καθώς οι αγρότες χρησιμοποιούν κυρίως λιπάσματα την άνοιξη και όχι το φθινόπωρο, οι επιπτώσεις θα φανούν του χρόνου.  

Αντιλαμβανόμαστε πλέον τις αλυσιδωτές αντιδράσεις που προκαλεί η ενεργειακή κρίση και που δεν θα πλήξει μόνο τους λογαριασμούς θέρμανσης αλλά θα επιφέρει και αυξήσεις σε βασικά προϊόντα διατροφής τους επόμενους μήνες, έχοντας ως τελικό αποδέκτη τον καταναλωτή.

Οι αυξημένες τιμές των ορυκτών καυσίμων θα έπρεπε κατ’ αρχήν να αποτελούν ιδανικοί μοχλοί μιας πράσινης μετάβασης, διότι καθιστούν τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας πιο ανταγωνιστικές. Εντούτοις οι κοινωνίες που δεν μπορούν να δεχτούν τις σημερινές τιμές ενέργειας είναι σχεδόν απίθανο να καταφέρουν να προετοιμαστούν επαρκώς για την πράσινη μετάβαση. Αντίθετα, είναι πολύ πιθανό να δράσουν πολύ αργά και επομένως πολύ ξαφνικά, κάτι που θα είναι ξεκάθαρα οικονομικά δαπανηρό.

Πρέπει να απομακρυνθούμε από τον άνθρακα, το καύσιμο που οδήγησε τον πλανήτη στο χείλος της καταστροφικής κλιματικής αλλαγής και κατ’ εμέ  οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας είναι η λύση για την κρίση των τιμών ενέργειας.

Εάν μάλιστα  η πράσινη ενεργειακή μετάβαση είχε ολοκληρωθεί πριν από 5 ή 10 χρόνια, τώρα δεν θα βιώναμε τη σημερινή πολυεπίπεδη κρίση. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή οφείλει να βοηθήσει τα κράτη μέλη να σχεδιάσουν και να εφαρμόσουν μεταρρυθμίσεις που στηρίζουν την πράσινη μετάβαση και συμβάλλουν στην επίτευξη των στόχων της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας κι Ελλάδα πρέπει επιτέλους να στρέψει το βλέμμα της στη μετάβαση αυτή κι όχι μόνο σε βοηθήματα κι επιδόματα – για λίγους, τα οποία απλά αφήνουν ενεργειακά στάσιμη κι εξαρτώμενη τη χώρα.

*Ο Απόστολος Πάνας είναι βουλευτής Χαλκιδικής με το Κίνημα Αλλαγής

Διαβάστε επίσης:

Η υγεία του λαού θυσιάζεται στο βωμό του καπιταλιστικού κέρδους

Εμείς, οι άλλοι, και ο Γιώργος

Πανδημία όλων και όχι μόνο ανεμβολίαστων