Πρόκειται για ένα θέμα με ιδιαίτερο ενδιαφέρον και  ταυτόχρονα με πολλές παραμέτρους καθώς η βασική του ιδέα για την ανθρώπινη διάσταση των αγωνιστών, αυτήν που ζητά την ανταμοιβή και την δικαίωση, με δυο λόγια το μερτικό στην εξουσία έναντι των θυσιών υπέρ πίστεως και πατρίδος, είναι πολύ χρήσιμη για να εξαχθούν ουσιαστικά συμπεράσματα επί πραγματικής βάσεως και αντικειμενικών δεδομένων.

Το θέμα έχει τεθεί στην δημόσια συζήτηση για την Επανάσταση με λίγο ως πολύ καφενειακή σοβαρότητα. Από τη μια, οι εύκολες κατηγορίες που αποδομούν αγωνιστές και όλη τους την συνεισφορά στον εθνικό αγώνα κι  από την άλλη, μια συνεχής υπονόμευση πού μηδενίζει κάθε ανιδιοτελή  προσφορά. Αυτές οι προσεγγίσεις αδικούν τους πάντες, και αυτούς που αφορούν και αυτούς που τις διακινούν. 

Σε αυτή την περίπτωση, υπήρξαν πολλοί συγγραφείς που αβασάνιστα και κυρίως προσαρμόζοντας την ζωή και τα γεγονότα στις ιδεολογικές τους  αγκυλώσεις, προσπάθησαν να επιβεβαιώσουν το πολιτικό ιδεολόγημα που υπηρετούσαν και δεν δίστασαν να διαστρεβλώνουν την πραγματικότητα ακόμα και σε περιπτώσεις που συμπτωματικά έφταναν σε ένα συμπέρασμα παραπλήσιο σ’ αυτήν. 

Σε αυτήν την μελέτη εξετάζεται ένα λεπτό ζήτημα: η ανταμοιβή των αγωνιστών της πρώτης μετεπαναστατικής περιόδου από το νεοσύστατο κράτος, από την ελληνική πολιτεία, καθώς, ναι, και οι ήρωες έχουν ανάγκη και την ηθική άλλα και την υλική ανταμοιβή ως δικαίωση και επιβράβευση της προσφοράς τους.  Η θεολογική αντιμετώπιση του θέματος όπου όλος ο κόσμος είναι έτοιμος να θυσιαστεί δίχως να προσδοκά μιαν ανταμοιβή, είναι αφενός εκτός ανθρώπινης πραγματικότητας και αφετέρου βαθύτατα απάνθρωπη και υποκριτική αντίληψη καθώς αντίκειται  σε βασικά χαρακτηριστικά  της ανθρώπινης ιδιοσυγκρασίας. Ναι, είναι εντελώς νόμιμο, ηθικό και πρέπον να ανταμείβονται  για τις θυσίες τους οι άνθρωποι που παίζουν σε ακραίες περιπτώσεις τη ζωή τους κόρωνα γράμματα για να υπερασπιστούν μιαν εθνική υπόθεση.

Πέραν τούτων των ολίγων, η πολύ ενδιαφέρουσα και διδακτική αυτή πτυχή της μετεπαναστατικής πραγματικότητας εξετάζεται σε αυτό το βιβλίο διεξοδικά. 

Την  επόμενη μέρα μετά την ευόδωση των εθνικών αγώνων και την πραγμάτωση των οραμάτων της ελευθερίας, η νεοσύστατη ελληνική πολιτεία έρχεται πρόσωπο με πρόσωπο με μια σειρά αιτημάτων εκ μέρους των συντελεστών της εθνικής ανεξαρτησίας.

Τι θα γίνει με αυτούς τους ανθρώπους, ποια θα είναι η θέση τους στη νέα πραγματικότητα που διαμορφώθηκε, ποιες είναι οι απατήσεις τους και ποια η ανταπόκριση από το πολιτικό σύστημα;  Η νέα πραγματικότητα θα διαμορφωθεί μέσα από μια πολυδαίδαλη διαδικασία διεκδικήσεων, πολιτικών σκοπιμοτήτων, ξένων και εσωτερικών επεμβάσεων όπου αντιπαρατίθενται αντικρουόμενα συμφέροντα . Όλα αυτά θα δημιουργήσουν μια σχέση έντασης μεταξύ των αγωνιστών και των κυβερνήσεων την περίοδο που εξετάζουμε ανάμεσα στο 1828-1844. Οι συγκρούσεις αυτές δεν θα αποτελέσουν παρά το προοίμιο μελλοντικών αντιπαραθέσεων άλλα και συσσώρευση εμπειρίας για ανάλογες περιπτώσεις που θα προκύψουν στο μέλλον.

Το βιβλίο είναι εξαντλητικά ενημερωμένο βιβλιογραφικά μέσα από μια πληθώρα πηγών που αφηγούνται ιστορίες, ιδιωτικές και δημόσιες, παρακολουθώντας την διαδρομή από τον αλτρουισμό των εθνικών αγώνων ως τους συμβιβασμούς που απαιτεί  η σκληρή πραγματικότητα την επόμενη μέρα!

Σωτηρούλα Βασιλείου

Ανταμοιβές των αγωνιστών της Ελληνικής Επανάστασης  1824-1844

Εκδόσεις: Παπαδόπουλος                                                                                            

Σελ.: 392

Διαβάστε επίσης:

Βιβλίο: Μπλε Ουρανός

Το «Φαινόμενο Χριστοδούλου»

Βιβλίο: Ο τελευταίος σκλάβος