Τι κι αν προσέχουμε να μην ξεφύγει η ένδειξη της ζυγαριάς προς τα πάνω και με μεγάλη προσήλωση κόβουμε το φαγητό για να επαναφέρουμε το βάρος;

Τι κι αν κρατάμε – έστω με νύχια και δόντια – το βάρος μας να μην ανέβει πάνω από ένα (ψυχολογικό ίσως) όριο.

Αυτό σημαίνει πως έχουμε μια καλή και υγιή σύσταση σώματος, άρα και γερές βάσεις για να είμαστε υγιείς; Αποδεικνύεται πως όχι.

Η ζυγαριά του… Σιλωάμ!

Η μεγάλη παγίδα λοιπόν είναι καθαυτή η ζυγαριά. Δεν είναι εύκολο να αποκωδικοποιήσουμε την ένδειξή της. Το  μόνο σίγουρο είναι ότι θα επηρεάσει τη συμπεριφορά μας, από τη στιγμή που η ζυγαριά γίνεται η… κολυμπήθρα του Σιλωάμ. Γίνεται η δικαιολογία σου όταν θα το παρακάνουμε (σ.σ. αφού πήρα που πήρα βάρος, θα τα τινάξω όλα στον αέρα) και όταν απελπιζόμαστε (σ.σ. αφού δεν πέφτει, στεναχωρήθηκα και το έριξα στο φαΐ).

Μήπως έχουμε κάνει κοιλίτσα;

«Καλά είμαι όμως ακόμα, διατηρώ το βάρος μου», θα σκεφτεί κάποιος. Μήπως όμως, ο καθρέπτης έχει αντιρρήσεις; Μήπως με τα χρόνια αρχίζει να εμφανίζεται κοιλίτσα – εκεί που δεν υπήρχε πριν; Μήπως, με άλλα λόγια, το βάρος μεν παραμένει εντός ορίου αλλά το σχήμα του σώματός αλλοιώνεται;

«Μα πως μπορεί να γίνει αυτό, αν δεν αυξάνεται το βάρος μου;», εύλογα θα ρωτήσει κάποιος.

Ας πάρουμε για παράδειγμα την περίπτωση που αποφασίζουμε να χάσουμε 5 κιλά βάρους. Αν η προσέγγιση που θα ακολουθούμε δεν είναι η ενδεδειγμένη, από αυτά τα 5 κιλά ζήτημα είναι να έχουν χαθεί 1-1,5 κιλά λίπους. Όταν, για οποιοδήποτε λόγο, πάρουμε πίσω αυτά τα 5 κιλά βάρους (σ.σ. άλλωστε δικά μας ήταν εξαρχής) σε αυτά θα συμπεριλαμβάνονται περισσότερα από 4 κιλά λίπους! Άρα θα βρεθούμε πάλι στο παλιό γνώριμο βάρος με κέρδος 2,5-3 κιλά λίπους. Οπότε σταδιακά αυξάνει συστηματικά το ποσοστό λίπους – μαζί με τους κινδύνους για την υγεία – χωρίς να ξεπερνάμε ένα όριο κιλών.

«Και τι πειράζει αφού εγώ έχω δεν ξεπερνώ το συνηθισμένο βάρος μου»;

Ως αποτέλεσμα, το σώμα αλλάζει και παραμορφώνεται, καθώς η εναπόθεση λίπους εστιάζεται πλέον περισσότερο στην κοιλιά, ανάμεσα στα σπλαχνικά όργανα. Το σπλαχνικό αυτό λίπος, σε αντίθεση με το υποδόριο των άκρων, δεν λειτουργεί ως αποθήκη αλλά ως ενδοκρινής αδένας, που παράγει προφλεγμονώδεις παράγοντες. Αυτοί, με τη σειρά τους, δημιουργώντας ένα καθεστώς ήπιας φλεγμονής επηρεάζουν τον έλεγχο της ινσουλίνης, την γυναικολογική υγεία, την ορμονική ισορροπία και προάγουν τα καρδιαγγειακά νοσήματα (1). Τέλος, το σπλαχνικό λίπος αποδεικνύεται ότι συσχετίζεται και με διάφορα είδη καρκίνου (2).

Έχει και επιπλοκές το θέμα…

Γι’ αυτό πλέον βλέπουμε αρκετά συχνά ανθρώπους, άνδρες και γυναίκες, με φυσιολογικό ή λίγο αυξημένο βάρος που φέρουν όμως υπερβολικό ποσοστό λίπους. Βέβαια, το πράγμα δεν τελειώνει εδώ, καθώς ανάλογα με ποσοστό λίπους και την εκδήλωση συνοδών προβλημάτων διαχωρίζουμε την παχυσαρκία φυσιολογικού βάρους (NWO, Normal Weight Obesity) και τη μεταβολική παχυσαρκία φυσιολογικού βάρους (MONW, Metabolic Obesity Normal Weight) (3,4) . Η πρώτη περίπτωση (NWO) αποδεικνύεται ότι χαρακτηρίζεται από υψηλή συσχέτιση με καρδιαγγειακά νοσήματα (5), ενώ η μεταβολική παχυσαρκία (MONW) συνδέεται με υπέρταση, υπερλιπιδαιμία, κεντρική εναπόθεση λίπους (6), υπερινσουλιναιμία, ινσουλινοαντίσταση (7), προδιαβήτη και πρώιμη στεφανιαία νόσο (4,8).

Θεωρείται ότι ο συνδετικός κρίκος στην εκδήλωση του φάσματος των επιπλοκών (υπέρταση, καρδιαγγειακή νόσος και διαβήτης τύπου 2) είναι η αντίσταση στην ινσουλίνη (9).  Τελευταία, αναζητούνται τα βαθύτερα αίτια σε πιθανές μεταλλάξεις γονιδίων που σχετίζονται με ινσουλινοαντίσταση και εναπόθεση λίπους στην κοιλιακή χώρα (π.χ. PPARG, AKT2 κ.α.) (10).

Φροντίδα όχι… πασάλειμμα

Όπως ίσως καταλαβαίνετε, όλες αυτές οι περιπτώσεις, δεν λύνονται απλά με μια «δίαιτα για το καλοκαίρι ή για ένα στενό φόρεμα/ κουστούμι». Θέλουν υποστήριξη και φροντίδα… Απαιτείται πρώτα να λυθούν πολλαπλά προβλήματα με το φαγητό, ιδεοληψίες και φόβοι για τη συμμετοχή στη θεραπεία, εκπαίδευση και ανάπτυξη δεξιοτήτων στη διαχείριση του βάρους σε βάθος χρόνου – όχι για 3-4 μήνες και ξανά πάλι από την αρχή.

Όπως επίσης, πρέπει να γίνει σοβαρή, εξατομικευμένη παρέμβαση στην καθημερινότητα, που να περιλαμβάνει οπωσδήποτε την εισαγωγή τακτική άσκησης. Άλλωστε, σε τελική ανάλυση, λίπος θέλεις να χάσεις, δεν μπορεί να γίνει χωρίς άσκηση!

Δεν θα πρέπει να νοιάζεστε για την ένδειξη της ζυγαριάς

Εν ολίγοις, σταματήστε πια να ασχολείστε με τη ζυγαριά και τα κιλά σας. Βγάλτε τις μπαταρίες και ανέβαστέ τη στο πατάρι ή σπάστε τη (αν έχετε νεύρα). Το κριτήριο για την επιτυχία σας πρέπει να είναι το ποσοστό (ολικού) σωματικού λίπους και ειδικά το ποσό κοιλιακού/ σπλαχνικού λίπους. Επίσης, κάντε εξετάσεις αίματος, μη φοβάστε, για να αντιμετωπίσετε αποτελεσματικά και συνολικά το όποιο πρόβλημα.

Το θέμα λοιπόν δεν είναι τα κιλά μας, αλλά το να φαμε σωστά και να θρέψουμε το σώμα σου, να ασκηθούμε συστηματικά και να εξασφαλίσουμε πως – όσο κι αν ζυγίζουμε – είμαστε υγιείς.

References

1. Stefan N, Schick F, and HU Karing. Causes, characteristics, and consequences of metabolically unhealthy normal weight in humans. Cell Metabolism 2017; 26(2): 292
2. Walker GE, Marzullo P, Ricotti R, Bona G, and F Prodam. The pathophysiology of abdominal adipose tissue depots in health and disease. Horm Mol Biol Clin Investig. 2014 Jul; 19(1):57-74.
3. Lee K. Metabolically obese but normal weight (MONW) and metabolically healthy but obese (MHO) phenotypes in Koreans: characteristics and health behaviors. Asia Pac J Clin Nutr 2009; 18: 280–4.
4. Kim JY, Han SH, and BM Yang. Implication of High-Body-Fat Percentage on Cardiometabolic Risk in Middle-Aged, Healthy, Normal-Weight Adults. Obesity 2013; 21: 1571-7
5. Romero-Corral A, Somers VK, Sierra-Johnson J, et al. Normal weight obesity: a risk factor for cardiometabolic dysregulation and cardiovascular mortality. Eur Heart J 2010; 31: 737–46.
6. You T, Ryan AS, Nicklas J. The metabolic syndrome in preobese-obese postmenopausal women: relationship to body composition, visceral fat, and inflammation. J Clin Endocrinol Metab 2004; 89: 5517-22.
7. Dvorak RV, De Nino F, Ades AP, and ET Poehkman. Phenotipic characteristics associated with insulin resistance in metabolically preobese-obese but normal weight young women. Diabetes 1999; 48: 2210-4.
8. Ruderman NB, Schneider SH, Berchtold P. The ‘‘metabolically-obese,’’ normal weight individual. Am J Clin Nutr 1981; 34: 1617–21
9. Reaven GM. Banting Lecture 1988. Role of insulin resistance in human disease. 1988. Nutrition 1997;13:65
10. Yaghootkar H, et al. Genetic evidence for a normal weight metabolically obese phenotype linking insulin resistance, hypertension, coronary artery disease, and type 2 diabetes. Diabetes 2014; 63: 4369-77

Γιώργος Μίλεσης, MSc Κλινικός Διαιτολόγος

MSc Εφαρμοσμένης Κλινικής Διατροφής Χαροκοπείου Πανεπιστημίου Αθηνών

www.milessis.gr

[email protected]

Φειδιππίδου & Ακαρνανίας 1, 11526 Αμπελόκηποι Αθήνα

T: 210.7484580

Κιν.: 6940.90.45.89

Διαβάστε επίσης:

To υγιεινό σνακ που «ρίχνει» τη χοληστερόλη και προστατεύει την καρδιά

Σε πρόδωσε; 9 τρόποι για να «ξεπεράσεις» την απιστία

Χιούμορ: Ο ευχάριστος τρόπος που βοηθά τα παιδιά να μαθαίνουν