Πολύς λόγος γίνεται τα τελευταία χρόνια γι’ αυτό που ονομάζουμε προσβάσιμη και συμπεριληπτική πόλη, βασισμένη στις αρχές της βιώσιμης αστικής κινητικότητας.

Μεγάλες πόλεις σε ολόκληρο τον κόσμο, αλλάζουν τον μέχρι σήμερα τρόπο κίνησης και μετακίνησης, αλλάζουν τους δρόμους στενεύοντας τα οδοστρώματα και μεγαλώνοντας τα πεζοδρόμια, απαγορεύουν την κυκλοφορία οχημάτων στα εμπορικά τους κέντρα, προωθώντας μια διαφορετική κουλτούρα στην καθημερινότητα των κατοίκων.

Μια κουλτούρα, που από τη μία βάζει στον πυρήνα της όλους ανεξαιρέτως τους πολίτες, με έμφαση την ασφαλή μετακίνηση των πεζών, των ποδηλάτων και των μέσων μικροκινητικότητας, ενώ από την άλλη καλλιεργεί προτάσεις και λύσεις στις οποίες η ασφάλεια, η συμπερίληψη και η οικολογία θα έχουν τον πρώτο λόγο.

Ο πληθυσμός στις πόλεις αυξάνεται εδώ και πολλές δεκαετίες, και ενώ τα προηγούμενα χρόνια οι ιδιαιτερότητες των ανθρώπων και οι κοινωνικές διαφορές δεν λαμβάνονταν υπόψη όταν σχεδιάζονταν και φτιάχνονταν δρόμοι και δίκτυα μετακίνησης, σήμερα οι πρακτικές αυτές σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να αποτελούν μέρος μιας σύγχρονης διακυβέρνησης.

ΑμΕΑ πολίτες, είτε με κινητικά προβλήματα είτε με προβλήματα όρασης, άτομα με μειωμένη κινητικότητα όπως ηλικιωμένοι, γονείς με καροτσάκια και παιδιά, γυναίκες και άλλες ευάλωτες ομάδες πληθυσμού, μπαίνουν στο επίκεντρο του επανασχεδιασμού των πόλεων. Η επανοικειοποίηση του δημόσιου χώρου και η απόδοσή του σε όλες και όλους είναι ο στόχος. Από πού όμως πρέπει να ανακτηθεί ο δημόσιος χώρος;  

Στο ερώτημα αυτό η απάντηση είναι από τα αυτοκίνητα. Και μπορεί τα αυτοκίνητα να μην αποτελούν εχθρό, σήμερα αποδεικνύεται πως είναι το σημαντικότερο πρόβλημα για μια βιώσιμη και ασφαλή καθημερινότητα.

Οι πόλεις ειδικά στην Αττική έχουν κατακλυστεί από αυτοκίνητα και η προβληματική οδηγική συμπεριφορά, με ανάπτυξη υψηλών ταχυτήτων και παραβίαση του ΚΟΚ από μεγάλη μερίδα οδηγών, η έλλειψη χώρων στάθμευσης, τα ανύπαρκτα πεζοδρόμια (ας μην ξεχνάμε πως στις περισσότερες πόλεις, όπως και ο Άγιος Δημήτριος, πολλές φορές πρώτα χτίστηκαν τα σπίτια και μετά φτιάχτηκαν οι δρόμοι), ο θόρυβος και το καυσαέριο, συνιστούν την καθημερινότητα που βιώνουμε όλες και όλοι.

Από την άλλη πλευρά, η κλιματική κρίση επηρεάζει δυσανάλογα περισσότερο τα αστικά κέντρα, την ποιότητα του αέρα και τη θερμοκρασία των πόλεων, αφού η έλλειψη πρασίνου είναι μεγάλη και η κατάσταση επιδεινώνεται δραματικά με τα καυσαέρια των αυτοκινήτων.

Ως εναλλακτικές και οικολογικές λύσεις μετακίνησης προωθούνται το περπάτημα, το ποδήλατο, η μικροκινητικότητα και τα μέσα μαζικής μεταφοράς, που μοιάζουν ολοένα και περισσότερο να είναι μονόδρομος μπροστά στην πρόκληση της κλιματικής αλλαγής. Ταυτόχρονα όμως, για να είναι εφικτά όλα αυτά, θα πρέπει οι δρόμοι να υποστηρίζουν αυτού του είδους τη μετακίνηση. Θα πρέπει να είναι ασφαλείς, τα πεζοδρόμια μεγάλα, ο φωτισμός επαρκής και να δίνουν τη δυνατότητα στους πολίτες να ζουν, να απολαμβάνουν την πόλη και να χαίρονται τον δημόσιο χώρο, όταν μετακινούνται χωρίς αυτοκίνητο.

Σε καμία πόλη του κόσμου οι αλλαγές αυτές δεν γίνονται χωρίς αντιστάσεις. Στον πυρήνα των αντιστάσεων αυτών υπάρχει ένα μεγάλο διακύβευμα: Το δημόσιο συμφέρον έναντι του ιδιωτικού οφέλους. Και το διακύβευμα αυτό πρέπει να είναι και το κεντρικό σημείο της διαδικασίας αλλαγής όλων μας. Οι βιώσιμες παρεμβάσεις στα βασικά οδικά δίκτυα και στα πεζοδρόμια, πάντα πρέπει να ξεκινούν από την αλλαγή της δικής μας κουλτούρας και συνηθειών, αλλά και της δικής μας συμπεριφοράς. Όλες και όλοι μας θα πρέπει να σκεφτόμαστε το εμείς και να το τοποθετούμε πάνω από το εγώ.  

Στην πόλη του Αγίου Δημητρίου υλοποιούνται σειρά από τέτοια έργα αυτή τη στιγμή. Και μπορεί οι αντιστάσεις να έχουν υπάρξει πολλαπλές, όμως είμαι βέβαιη πως το αποτέλεσμα από τις βιώσιμες αναπλάσεις οδικών δικτύων της πόλης, όπως η λεωφόρος Αγίου Δημητρίου, που περιλαμβάνει παρεμβάσεις για μείωση της ταχύτητας των οχημάτων, φαρδιά πεζοδρόμια για όλες και όλους, διαβάσεις τυφλών και ράμπες ΑμΕΑ, οικολογικό φωτισμό LED και πλούσια φύτευση που δημιουργεί σκίαση για άνετη και ασφαλή βάδιση, θα κερδίσουν ακόμη και τις πιο ισχυρές αμφισβητήσεις.

Οι ξεκάθαροι στόχοι που αφορούν στην ασφάλεια, τη συμπερίληψη και την αστική βιωσιμότητα, σε συνδυασμό με την αισθητική αναβάθμιση και το σεβασμό στο περιβάλλον, τους ανθρώπους και τα ζώα είναι πέρα και πάνω από κάθε προσωπική αντίσταση, και είμαι αισιόδοξη πως όλες και όλοι στο τέλος το αναγνωρίζουν και το αντιλαμβάνονται γιατί είναι οξύμωρο να ζητάμε να αλλάζουν οι πόλεις μας χωρίς να αλλάζουμε ουσιαστικά εμείς!

*Η Μαρία Ανδρούτσου είναι δήμαρχος Αγίου Δημητρίου

Διαβάστε επίσης:

Βαριές οι πολιτικές ευθύνες Μητσοτάκη – Μονόδρομος η παραίτηση κι οι εκλογές

Αυτή η φωτιά πώς σβήνει; Σίγουρα όχι με αλαζονεία και «αυτοξέπλυμα»

Εφιαλτικές οι προβλέψεις για τους καταναλωτές ενόψει του χειμώνα