«Αν ερχόμαστε σε αυτή τη ζωή για κάποιο σκοπό, εγώ έχω αποφασίσει ποιος θα είναι αυτός. Να προσφέρω ελπίδα μέσα από όσα κατάφερα στη ζωή μου, από τα όμορφα μέχρι τα άσχημα. Γι’ αυτόν τον λόγο τα δύο μου αργυρά Ολυμπιακά μετάλλια, της Αθήνας και του Πεκίνου, που για χρόνια κρύβω καλά, ήρθε η ώρα να βγουν και να επιστρέψουν εκεί που ανήκουν, στις πανανθρώπινες αξίες.

Τελευταία επιθυμία μου είναι τα δύο αυτά μετάλλια να βγουν σε δημοπρασία και το ποσό που θα συγκεντρωθεί να δοθεί σε δομές για τα παιδιά που θα επιλέξει η οικογένειά μου. Αν σωθεί έστω ένα παιδί, θα αξίζει κάθε κλωτσιά που έχω φάει στο κεφάλι, κάθε κάταγμα στα πόδια μου. Αυτό είναι το αποτύπωμα που θέλω να αφήσω στην κοινωνία, αυτή είναι η κληρονομιά που θέλω να μείνει στα παιδιά μου».

Το τελευταίο, συγκλονιστικό κείμενο – αποχαιρετισμός του δις ολυμπιονίκη και αναπληρωτή εκπροσώπου Τύπου του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξανδρου Νικολαΐδη, ενός καταπληκτικού ανθρώπου και αθλητή, ο οποίος έφυγε τόσο πρόωρα από τη ζωή χτυπημένος από σπανιότατη και πολύ επιθετική μορφή καρκίνου, ήρθε σε μια πολύ δύσκολη στιγμή.

Μέσα σε έναν ωκεανό δυσεπίλυτων προβλημάτων και απειλών, η Ελλάδα αυτές τις μέρες είναι, επιπλέον, σοκαρισμένη από το άγριο έγκλημα του πολλαπλού βιασμού και της εξώθησης στην παιδική πορνεία ενός δωδεκάχρονου κοριτσιού και ποιος ξέρει πόσων άλλων ακόμη από το ίδιο κύκλωμα. Ένα έγκλημα με δεκάδες ενόχους, προαγωγούς και βιαστές, το οποίο έρχεται να προστεθεί σε πολλά άλλα εγκλήματα που τα τελευταία χρόνια εντυπωσιάζουν για την πρωτοφανή αγριότητά τους.

Το τελευταίο μήνυμα του Νικολαΐδη είναι μια όαση στην έρημο της αδιαφορίας και του κυνισμού στον οποίο έχουν επί πολλά χρόνια παραδοθεί οι πολιτικές δυνάμεις και η κοινωνία ενόσω εκτυλίσσεται μπροστά στα μάτια όλων μας μια απίστευτη απαξίωση της ανθρώπινης ζωής και αξιοπρέπειας.

Η έκρηξη της ενδοοικογενειακής βίας σε όλες τις μορφές της, οι βιασμοί παιδιών από συγγενείς, «γνωστούς» και αγνώστους (μέχρι και από ιερείς), οι παιδικές συμμορίες (ακόμη και κοριτσιών) προστίθενται σε ένα κλίμα εκτεταμένης ποινικής και οικονομικής παραβατικότητας, το οποίο έχει δημιουργήσει μεγάλες ζώνες ανομίας και υπονομεύει κάθε έννοια εμπιστοσύνης προς τους θεσμούς, την πολιτική, τους γείτονες, τους διπλανούς μας.

Οι έννοιες και οι αξίες του νόμου, της Δικαιοσύνης, της οικογένειας, της αλληλεγγύης εμφανίζουν δραματική υποχώρηση μπροστά στην άμεση ικανοποίηση του ατομικού «θέλω», της προσωπικής εξουσίας, του οικονομικού, σεξουαλικού και άλλου οφέλους.

Ό,τι ονομάζουμε κοινωνική συνοχή δέχεται συνεχώς πλήγματα σε ένα περιβάλλον οικονομικής, κοινωνικής και εθνικής ανασφάλειας και κατήφειας ακριβώς την ώρα που αυτή η συνοχή θα ήταν το σημαντικότερο όπλο στην προσπάθεια να αντιμετωπίσουμε ένα ευρύ φάσμα άμεσων απειλών.

Πολιτική αποτυχία

Η βία και η ανομία γίνονται πολύ συχνά ένα ιδιαίτερα προβεβλημένο αντικείμενο πολιτικής αντιπαράθεσης, αλλά, δυστυχώς, μόνο περιορισμένα και κυρίως σε επίπεδο πρόσκαιρης μικροπολιτικής εκμετάλλευσης, την οποία σύντομα διαδέχεται η κατεστημένη αδιαφορία.

● Η Νέα Δημοκρατία και τα πιστά σε αυτήν ΜΜΕ επί χρόνια έπαιζαν καθημερινά πρώτο θέμα την «ανομία» εστιάζοντας σχεδόν αποκλειστικά στα Εξάρχεια, τα οποία επιχειρούσαν να ταυτίσουν με τον ΣΥΡΙΖΑ. Όταν έγινε κυβέρνηση, πάτησε μεν πόδι στα Εξάρχεια, αλλά η εγκληματικότητα εκτινάχθηκε σε επίπεδο συμμοριών κάθε είδους, οικογένειας, γειτονιάς κ.λπ. Κραυγαλέα αποτυχία, η οποία καταδεικνύει πόσο προσχηματική ήταν η καταγγελία της «ανομίας».

● Ο ΣΥΡΙΖΑ -και άλλες εκδοχές Αριστεράς- έχει αποδειχθεί ελλειμματικός στην αντιμετώπιση τέτοιων φαινομένων. Κι αν κάνουμε ένα πέρασμα από την παρουσία φίλων και μελών του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, θα δούμε πως κατατρύχεται από την ιδεοληψία ότι καταδικαστέα είναι μόνο η βία των ισχυρών, των εχόντων και του κράτους – η βία του «πρεκαριάτου», των μεταναστών και των εν γένει αναξιοπαθούντων αντιμετωπίζεται με ανοχή και επιείκεια.

● Τραγικά αναποτελεσματικό έχει υπάρξει και το ΠΑΣΟΚ στο παρελθόν, καθώς ήδη επί των ημερών του, τη δεκαετία του 1990, τα φαινόμενα σεξουαλικής εκμετάλλευσης ανηλίκων, που σήμερα μας απασχολούν, είχαν λάβει πολύ μεγάλη διάσταση. Πραγματικά αξίζει να διαβάσει κάποιος ένα ρεπορτάζ του «Ριζοσπάστη», με ημερομηνία 6 Σεπτεμβρίου 1996 και τίτλο «Στοιχεία – σοκ για την παιδεραστία».

Εκπληκτική δεν είναι μόνο η έκταση του φαινομένου πριν από 26 ολόκληρα χρόνια, αλλά και τα ποιοτικά στοιχεία της έρευνας του τότε ερευνητή και μετέπειτα διακεκριμένου καθηγητή Εγκληματολογίας του Παντείου Γρηγόρη Λάζου, τα οποία παραπέμπουν ευθέως στην κατάσταση που σήμερα ζει η χώρα μας – θα τα δούμε αναλυτικά παρακάτω.

Πλήρης κοινωνική αδιαφορία

Τα στοιχεία αυτά μαρτυρούν κάτι ακόμη: Ότι όχι μόνο το πολιτικό σύστημα απέτυχε επί τρεις, τουλάχιστον, δεκαετίες να αντιμετωπίσει τη βία κατά των παιδιών και τη σεξουαλική τους εκμετάλλευση, αλλά και η ελληνική κοινωνία, στους κόλπους της οποίας αναπτύχθηκε αυτό το άθλιο φαινόμενο, παρέμεινε σιωπηλή, αδρανής και επέτρεψε τη διαιώνισή του.

Στη διάρκεια αυτών των 26 χρόνων είδαμε να αναπτύσσεται (ορθώς και δικαίως) ένα πλήθος κινημάτων υπεράσπισης των δικαιωμάτων έμφυλων, θρησκευτικών, φυλετικών, πολιτισμικών, σεξουαλικών και άλλων κοινωνικών ομάδων, αλλά κανένα για τα δικαιώματα των παιδιών – εκτός εάν ανήκαν σε κάποια από τις παραπάνω ειδικές ομάδες. Λειτουργήσαμε σαν να αγνοούμε πως τα παιδιά και η ασφαλής / ισορροπημένη οικονομική, κοινωνική και ψυχική ανάπτυξή τους είναι ο μοναδικός όρος αναπαραγωγής και βελτίωσης της κοινωνίας.

Πολύ περισσότερες μάχες δόθηκαν όλα αυτά τα χρόνια για τα δικαιώματα του «αγέννητου παιδιού» (από διάφορες μορφές Δεξιάς και την Εκκλησία) ή για τη σεξουαλική ταυτότητα στην εφηβεία (από την Αριστερά) απ’ όσες – ελάχιστες, δυστυχώς – για την εκτεταμένη κακοποίησή τους.

Η οικογένεια, παρότι αποτελεί τον πυρήνα της κοινωνίας και τον χώρο διαμόρφωσης κάθε παιδικής προσωπικότητας, δυσφημίστηκε ανηλεώς από πλήθος «προοδευτικών» που αναφέρονταν σε αυτήν μόνο ως μέρος του ιδεολογικού τρίπτυχου της χούντας: «Πατρίς, Θρησκεία, Οικογένεια».

Εν τέλει η βαθμιαία αποσύνθεση της οικογένειας, η αποθέωση του ατόμου και η υποβάθμιση και απαξίωση του σχολείου δημιούργησαν ένα τεράστιο κενό, μια μηδενιστική μαύρη τρύπα που εξαφάνιζε κάθε έννοια ανήκειν, αλληλεγγύης, σεβασμού στην αξία του άλλου και του κοινωνικού συνόλου.

Όλα αυτά γίνονταν δίπλα μας…

Σήμερα, στην κατάσταση που άπαντες βιώνουμε σοκαρισμένοι, πολλοί αναζητούν τα αίτια της βίας κατά των παιδιών – αλλά και εκ μέρους των παιδιών – σχεδόν αποκλειστικά στα δώδεκα χρόνια οικονομικής κρίσης, στην οικονομική κατάρρευση της μεσαίας τάξης και στο σοκ της πανδημίας, του εγκλεισμού και της αποξένωσης από την εκπαιδευτική διαδικασία λόγω της υγειονομικής καραντίνας.

Πράγματι, πολλά και απολύτως βάσιμα μπορεί να πει κάποιος για την επίδραση όλων αυτών των παραγόντων, αλλά αυτή είναι μόνο η μία όψη της αλήθειας. Την άλλη όψη τη δίνουν κάποια από τα στοιχεία της προαναφερθείσας έρευνας του Γρηγόρη Λάζου, όπως ο ίδιος τα είχε περιγράψει στον «Ριζοσπάστη» το 1996:

● Τα κυκλώματα της παιδικής πορνείας εκμεταλλεύονταν πάνω από 700 παιδιά, ηλικίας από 7 μέχρι 17 χρόνων.

● Οι τιμές για τη σεξουαλική τους εκμετάλλευση κυμαίνονταν από 15.000 έως και 100.000 δραχμές (ένας μικρομεσαίος μηνιαίος μισθός της εποχής).

● Για παιδιά ηλικίας Δημοτικού οι τιμές έφταναν ακόμη και τις 500.000 δραχμές.

● Γίνονταν περίπου 7.500 «ενοικιάσεις» παιδιών για σεξουαλική εκμετάλλευση τον μήνα.

● Πάνω από 650 εκατ. δραχμές τον μήνα υπολογιζόταν ο τζίρος της εκπόρνευσης παιδιών.

● Τα παιδιά αυτά κατά κανόνα προέρχονταν από διαλυμένες οικογένειες ή ήταν παιδιά που το είχαν «σκάσει» για διάφορους λόγους από την οικογένειά τους.

● Συχνά τα παιδιά «νοικιάζονταν» ή «επινοικιάζονταν» σε προαγωγούς από τους γονείς τους. Συχνά επίσης είχαν βιαστεί από τον πατέρα ή άλλο στενό συγγενή.

● Μια μεγάλη μερίδα των υπό εκμετάλλευση παιδιών ήταν «εισαγόμενα», για παράδειγμα από την Αλβανία, απ’ όπου, ελάχιστα χρόνια νωρίτερα, είχε έρθει ένα τεράστιο μεταναστευτικό κύμα.

● Πολλά απ’ αυτά τα παιδιά μπορούσαν να ξεφύγουν από τους προαγωγούς, αλλά δεν είχαν πού να πάνε.

● Η αστυνομία τότε – όπως και τώρα – θεωρούσε πως το φαινόμενο της παιδεραστίας ήταν υπό έλεγχο, επειδή, κατά τον Λάζο, η θέση αυτή βολεύει εκείνους που θέλουν να το παρουσιάσουν ως περιθωριακό κοινωνικό φαινόμενο. «Το φαινόμενο της παιδικής πορνείας είναι περιθωριακό λόγω των ιδιαιτεροτήτων του και σ’ αυτό η αστυνομία δεν έχει κάποια συμβολή».

Είναι, λοιπόν, εκπληκτική η ομοιότητα με όσα σήμερα αποκαλύπτονται με αφορμή την περίπτωση του δωδεκάχρονου κοριτσιού.

Είναι όμως ακόμη πιο εκπληκτικό το γεγονός ότι όλα αυτά τα χρόνια από το 1996 μέχρι σήμερα – πολλά εκ των οποίων ήταν χρόνια ευμάρειας, αλματώδους ανάπτυξης, ταχείας προόδου στα θέματα των δικαιωμάτων, εκσυγχρονισμού των θεσμών, αυστηροποίησης του νομικού πλαισίου – το πολιτικό σύστημα και η κοινωνία ζούσαμε σε ένα συννεφάκι, από το οποίο τώρα… πέφτουμε, ακόμη μια φορά, αντικρίζοντας με φρίκη το αποτέλεσμα της αδιαφορίας, της ανεπάρκειάς μας, της εκτεταμένης διαφθοράς και της θεσμικής απαξίωσης.

Εάν όμως η πολιτική εξουσία – όπως πολλές φορές έχουμε πει στο παρελθόν – δεν έχει κανένα πρόβλημα να ασκείται ακόμη και πάνω σε ερείπια, εμείς, που αποτελούμε την κοινωνία, με όλα τα καλά και τα κακά της, δεν μπορεί να αποδεχόμαστε τον ρόλο του ερειπίου. Τουλάχιστον ας ανοίξουμε τα μάτια και ας δούμε το δικό μας κομμάτι της ευθύνης. Το οποίο –ας μην κοροϊδευόμαστε με τους συνήθεις «φιλολαϊκούς» μύθους και δικαιολογίες– δεν είναι πολύ μικρότερο απ’ αυτό των εγκληματιών και των ανίκανων.

Ας ξαναδιαβάσουμε λοιπόν με προσοχή το τελευταίο μήνυμα του υπέροχου Αλέξανδρου Νικολαΐδη. Όλο και κάτι έχει να μας διδάξει – και να μας θυμίσει τι σημαίνει η λέξη «κοινωνία»…

Διαβάστε επίσης:

Ο «πόλεμος» στην Ουάσιγκτον και η Ουκρανία

Η κυβέρνηση να πάρει την κατάσταση στα χέρια της

Άμεση ανάγκη «αυστηροποίησης» της… πρόληψης