13 Δεκεμβρίου 1967, ημέρα του «αντιπραξικοπήματος» του τέως βασιλιά Κωνσταντίνου: Ο Κωνσταντίνος σπεύδει στη Θεσσαλονίκη και από εκεί στην Καβάλα, για να καταλήξει να ζητά υποστήριξη «από χωρίου εις χωρίον» – όπως έμεινε μια παροιμιώδης έκφραση στον δημόσιο λόγο για πολλά ακόμη χρόνια.

Εγώ κατά σύμπτωση βρίσκομαι στη Θεσσαλονίκη, όπου κυκλοφορούν τανκς στους δρόμους, οπότε μια γνωστή μου φοβισμένη με παρακαλάει να μην την επισκεφθώ. Αργότερα, όταν πήγα στο Άγιον Όρος, σε μια συζήτηση που είχα με κάτι καλόγερους γυροφέραμε το θέμα της ειρήνης και την αξία τήρησής της. Ένας από τους καλόγερους μου λέει ψύχραιμα: «Είμαστε υπέρ της ειρήνης – πλην της κομμουνιστικής»…

Τα χρόνια περνούν, έρχεται το 1973, εκδηλώνεται το κίνημα του Ναυτικού με επικεφαλής τον Νικόλαο Παπά και η δικτατορία, πεισμένη για την ευθύνη του Κωνσταντίνου, βάζει εμπρός ένα δημοψήφισμα που δεν είναι κατά πολύ φερεγγυότερο του πρώτου, αυτού που έγινε το 1968.

Το ερώτημα είναι «είστε υπέρ ή κατά της Δημοκρατίας» και η μεγάλη πλειοψηφία (78%) τάσσεται υπέρ του ΝΑΙ, αν και η ψήφιση του ΟΧΙ λογίζεται σαν αντιστασιακή πράξη. Μόνο ένα χωριό με γαλατικά αντανακλαστικά, μερικές ημέρες μετά την παρέλευση του δημοψηφίσματος, απευθύνει την εξής ερώτηση προς τους υπεύθυνους: Καλά, εμείς ψηφίσαμε κατά 95% υπέρ του ΟΧΙ και βλέπουμε στα αποτελέσματα το αντίθετο! Για την ιστορία, ήταν το χωριό Άγιος Ηλίας του Μεσολογγίου, από όπου η καταγωγή της μητέρας μου.

Έρχεται το 1974, μεταπολίτευση. Στις 8 Δεκεμβρίου επακολουθεί άλλο δημοψήφισμα. Προηγουμένως όμως γίνεται συζήτηση από την τηλεόραση, στην οποία ο τ. βασιλιάς επιχειρεί να ασκήσει υπνωτιστικές ιδιότητες στο εκλογικό σώμα: «Συμπατριώτες μου, κοιτάξτε με στα μάτια…». Μόνο που οι συμπατριώτες, αηδιασμένοι από τα παιχνίδια της δυναστείας εις βάρος του λαού, ψηφίζουν κατά συντριπτική πλειοψηφία (69%) υπέρ της κατάργησής της.

Στις αρχές του 1981, επί πρωθυπουργίας Ράλλη, πεθαίνει η εξαιρετικά ασυμπαθής Φρειδερίκη. Η κηδεία της συγκεντρώνει αρκετούς εστεμμένους και αποτελεί ένα αναμφισβήτητο show, σε μια περίοδο που η ιστορία της δυναστείας είναι ακόμη ενεργή και κοχλάζει σαν ηφαίστειο. Η εφημερίδα «Ελευθεροτυπία» διαπράττει το ιστορικό ατόπημα και βγαίνει με κύριο τίτλο «Στον αγύριστο»…

Στις ημέρες μας πεθαίνει ο Κωνσταντίνος, και πολλά λέγονται για την ταφή του με δημόσια δαπάνη και ως αρχηγού κράτους. Πολλά επίσης λέγονται στο διαδίκτυο, τα οποία είναι ελαφρώς ή βαρέως επιθετικά προς τον πρώην άνακτα. Εγώ πάντως συντάσσομαι με αυτά που γράφει ο Γιώργος Ρούσης, άνθρωπος προσκείμενος στο ΚΚΕ: «Οι χυδαίες προσωπικές επιθέσεις απέναντι σε εξοντωμένους πολιτικούς αντιπάλους, όταν εκείνοι είναι βαριά ασθενείς, ή ακόμη και ετοιμοθάνατοι, δεν νομίζω ότι αρμόζουν στον ανθρωπισμό, ο οποίος αποτελεί την ψυχή της κοσμοθεωρίας μας… Ας θυμηθούμε τον σεβασμό που έτρεφαν οι αρχαίοι ημών προγόνοι προς τους νεκρούς και ανήμπορους (βλέπε ‘‘Αντιγόνη’’ του Σοφοκλή, ‘‘Τρωάδες’’ του Ευριπίδη, ‘‘Ναυμαχία της Αργινούσας’’…) ακόμη και αν επρόκειτο για αντιπάλους: ‘‘Νεκρούς θάπτειν, νεκρόν μην υβρίζειν’’».

Πολλοί θεωρούν το θέμα της μοναρχίας λυμένο διά παντός, γι’ αυτό αξίζει να θυμηθούμε την περίπτωση του Συμεών, βασιλιά της Βουλγαρίας, που μετά την αλλαγή του καθεστώτος επέστρεψε, πήρε την «περιουσία» του πίσω και έγινε πρωθυπουργός για τέσσερα χρόνια.

Ηθικόν δίδαγμα: Στους βασιλιάδες, συμπεριλαμβανομένου αυτού της Αγγλίας, ταιριάζει μια φράση – τίτλος ταινίας του Τζέιμς Μποντ: «No Time to Die» (Δεν υπάρχει χρόνος να πεθάνεις)…

* Ο Γιάννης Σχίζας είναι συγγραφέας

Διαβάστε επίσης:

Όλο το προεκλογικό σχέδιο Ανδρουλάκη

ΚΚΕ: Έτοιμος ο κορμός των ψηφοδελτίων για τις επικείμενες εκλογικές μάχες του 2023

Ουκρανία: «Διαιώνιση» του πολέμου στην Ευρώπη ο στόχος των «γερακιών» της Ουάσιγκτον