Η νομοθετική ρύθμιση, που έχει προαναγγείλει η κυβέρνηση με σκοπό τον αποκλεισμό του κόμματος του Ηλία Κασιδιάρη από τις επικείμενες εκλογές, έχει προκαλέσει πλήθος συζητήσεων και αντιδράσεων σε πολιτικούς και νομικούς κύκλους.

Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει ήδη παρουσιάσει τη δική του ρύθμιση «απάντηση», ενώ ΚΚΕ και ΜέΡΑ25 έχουν ξεκαθαρίσει ότι δεν πρόκειται να ψηφίσουν την κυβερνητική διάταξη, το περιεχόμενο της οποίας δεν έχει ακόμη παρουσιαστεί επισήμως. Το ΠΑΣΟΚ από την πλευρά του έχει υπογραμμίσει μέσω πηγών ότι «η όποια ρύθμιση απαιτεί τεχνική επάρκεια, αρτιότητα και λεπτούς χειρισμούς ώστε η διάταξη που θα ψηφιστεί από το ελληνικό Κοινοβούλιο να είναι σύμφωνη με το Σύνταγμα»

Την ίδια ώρα, πολλοί συνταγματολόγοι έχουν εκφράσει τις επιφυλάξεις τους για την εφαρμογή και τη συνταγματικότητα της ρύθμισης, ενώ παράλληλα υπάρχουν φόβοι ότι η διάταξη λόγω της ασάφειάς της, μπορεί να καταστεί δυνάμει επικίνδυνη.

«Η διάταξη κλείνει το μάτι στους θιασώτες της θεωρίας των δύο άκρων»

Ο αναπληρωτής Καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου του ΑΠΘ, Ακρίτας Καϊδατζής μίλησε στο topontiki.gr για τις αδυναμίες και τους κινδύνους που κρύβει η εν λόγω ρύθμιση.

Ο γνωστός συνταγματολόγος υπογραμμίζει ότι η διάταξη είναι «ασαφής» και «επικίνδυνη» καθώς «δεν αποκλείει ελαστικές (παρ)ερμηνείες ούτε τον κίνδυνο υπερβάλλοντος ζήλου στην εφαρμογή της».

Παράλληλα, ο Ακρίτας Καϊδατζής εξηγεί τις προϋποθέσεις που πρέπει να πληροί μια τέτοια ρύθμιση για να είναι «συνταγματικά ανεκτή» σχολιάζοντας παράλληλα και τον χρόνο που η κυβέρνηση επιλέγει να προβεί στη συγκεκριμένη νομοθετική πρωτοβουλία.

Αναλυτικά η συνέντευξη του Ακρίτα Καϊδατζή στο «Π»:

• Σας προβληματίζει η ρύθμιση; Τι προβλέπει, σύμφωνα με όσα γνωρίζουμε έως τώρα;

Η κυβερνητική πρόταση δεν έχει κατατεθεί επισήμως. Έχει δοθεί στη δημοσιότητα ένα ανεπίσημο σχέδιο. Αυτό έχει αρκετά προβλήματα. Το πιο σοβαρό είναι το εξής:

Η προτεινόμενη ρύθμιση προβλέπει ότι, αν ένα κόμμα νοθεύει τη δημοκρατική λειτουργία του πολιτεύματος, ο Άρειος Πάγος απαγορεύει τη συμμετοχή του στις εκλογές. Όμως η διάταξη δεν δίνει κατευθύνσεις για το πώς ο Άρειος Πάγος θα καταλήξει σ’ αυτή την τόσο δυσχερή και τόσο ευαίσθητη κρίση. Λέει απλώς ότι λαμβάνεται υπόψη η προηγούμενη καταδίκη μελών του κόμματος για μια σειρά σοβαρά εγκλήματα. Πέραν αυτού, ωστόσο, θα μπορούσε να ληφθεί υπόψη και οποιοδήποτε άλλο στοιχείο.

Η διάταξη, επομένως, είναι ασαφής και αφήνει ευρύτατη διακριτική ευχέρεια στο αποφασίζον όργανο. Δεν αποκλείει ούτε ελαστικές (παρ)ερμηνείες ούτε τον κίνδυνο υπερβάλλοντος ζήλου κατά την εφαρμογή της. Με απλά λόγια, η διάταξη είναι επικίνδυνη. Από πουθενά δεν προκύπτει, ούτε καν υπονοείται, πως στοχεύει αποκλειστικά και μόνο σε σχήματα που στεγάζουν νεοναζί εγκληματίες. Αντιθέτως, κλείνει κουτοπόνηρα το μάτι στους θιασώτες της θεωρίας των δύο άκρων και στους νοσταλγούς απαγορεύσεων του παρελθόντος.

• Η απαγόρευση συμμετοχής ενός κόμματος στις εκλογές προσκρούει στο Σύνταγμα; Μπορεί να απαγορευτεί η λειτουργία ενός πολιτικού κόμματος;

Το μόνο βέβαιο είναι ότι απαγόρευση λειτουργίας πολιτικού κόμματος δεν είναι επιτρεπτή. Για να γίνει κάτι τέτοιο θα έπρεπε το Σύνταγμα να προβλέπει τη διαδικασία και το όργανο που θα αποφασίσει την απαγόρευση. Όμως η συνταγματική διάταξη για τα πολιτικά κόμματα (το άρθρο 29) καμία τέτοια πρόβλεψη δεν περιέχει.

Από εκεί και πέρα, ευθεία απαγόρευση συμμετοχής ορισμένου κόμματος στις εκλογές επίσης δεν μπορεί να τεθεί, διότι θα ισοδυναμούσε κατ’ αποτέλεσμα με απαγόρευση λειτουργίας. Η συμμετοχή σε εκλογές είναι η βασική λειτουργία των κομμάτων, αυτό που τα διακρίνει από τα απλά πολιτικά σωματεία. Μπορούν ωστόσο να τεθούν όροι και προϋποθέσεις, η μη πλήρωση των οποίων μπορεί να οδηγήσει στον αποκλεισμό από τις εκλογές.

Αυτό όμως ισχύει και αντιστρόφως. Αν το κόμμα που δεν πληροί τους όρους προσαρμοστεί με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, τότε θα συμμετάσχει στις εκλογές.

• Νομικά τι περιθώρια υπάρχουν; Είστε υπέρ μιας νομοθετικής πρωτοβουλίας αν αυτή καταφέρει να «στοχεύσει» αποκλειστικά στους νεοναζί; Μπορεί και πόσο συνταγματικό είναι να υπάρξει διάταξη που θα απαγορεύει με ιδεολογικά κριτήρια τη συμμετοχή ενός κόμματος στις εκλογές;

Συνταγματικά ανεκτή θα ήταν μία ρύθμιση η οποία, πρώτον, θα ήταν απολύτως σαφές πως στοχεύει αποκλειστικά και μόνο στη μη συμμετοχή στις εκλογές σχημάτων που στεγάζουν νεοναζί εγκληματίες και, δεύτερον, θα απέκλειε τα σχήματα αυτά όχι στη βάση ιδεολογικών κριτηρίων αλλά αποκλειστικά με κριτήριο την εγκληματική δράση τους. Το φρόνημα, όσο αποκρουστικό κι αν είναι, δεν τιμωρείται σε ένα φιλελεύθερο πολίτευμα.

Μόνο ενέργειες: πράξεις, παραλείψεις ή αυτό που αποκαλούμε “επιτελεστικός λόγος”, λόγος που συνδέεται αιτιακά με πράξεις, όπως η υποκίνηση σε ρατσιστική ή μισαλλόδοξη βία και διακρίσεις.

• Είναι «ύποπτος» ο χρόνος που η κυβέρνηση επιλέγει να φέρει τη ρύθμιση;

Κάθε εκλογική ρύθμιση που έρχεται λίγο πριν από εκλογές είναι εξ ορισμού ύποπτη. Έχει σε βάρος της το, μαχητό έστω, τεκμήριο ότι δεν γίνεται για τη βελτίωση της νομοθεσίας αλλά για εξυπηρέτηση εκλογικών σκοπιμοτήτων.

Γι’ αυτό άλλωστε και η κυβέρνηση εμφανίζεται να επιδιώκει διακομματική συναίνεση γύρω από την πρότασή της. Για να τη νομιμοποιήσει πολιτικά και να αποσείσει την υποψία ότι τη φέρνει μόνο και μόνο για να αποκομίσει εκλογικά οφέλη.

• Μια κριτική για τη ρύθμιση που παρουσίασε ο ΣΥΡΙΖΑ

Η αντιπρόταση του ΣΥΡΙΖΑ στην, ακόμα ανεπίσημη, κυβερνητική πρόταση αντιπαρέρχεται επιτυχώς το μεγαλύτερο πρόβλημα της τελευταίας. Είναι σαφέστατα στοχευμένη αποκλειστικά σε εγκληματίες νεοναζί και θέτει συγκεκριμένα μη ιδεολογικά κριτήρια: είτε την καταδίκη για εγκληματική ή τρομοκρατική οργάνωση είτε ενέργειες που αντίκεινται στον αντιρατσιστικό νόμο.

Από κει και πέρα, η πρόταση αυτή έχει τα εγγενή μειονεκτήματα που θα είχε οποιαδήποτε οποιαδήποτε νομοθετική ρύθμιση για το θέμα αυτό. Κυρίως προβλήματα πρακτικής εφαρμοσιμότητας και την ευχέρεια να παρακαμφθεί με πλάγιους τρόπους.

Διαβάστε επίσης:

Μποτόπουλος στο topontiki.gr για «μπλόκο» σε κόμμα Κασιδιάρη: «Σκοπός και μέσα ενός αποκλεισμού»

Ρουπακιώτης: Η κυβέρνηση θέλει να καταπολεμήσει τη Χρυσή Αυγή προσδοκώντας ότι θα συλλέξει τις ψήφους

ΚΚΕ για τη ρύθμιση αποκλεισμού του Κασιδιάρη: Ένας αστερίσκος και τρία «πρέπει» οδηγούν σε απόρριψη