Σε σχέση με τον πληθυσμό της, η Κύπρος έχει περισσότερους τουρίστες από την Ελλάδα, και μάλιστα με μεγαλύτερο «μέσο χρόνο» παραμονής… Η Κύπρος φιλοξενεί αυτό το «μέγεθος» σε μια συγκριτικά μικρή γεωγραφική έκταση, πράγμα που δηλώνει ακόμη περισσότερο την έντονη παρουσία του ξένου στοιχείου.

Το πλήθος των επισκεπτών ξεπερνάει συχνά τη «φέρουσα ικανότητά» της, οι παραλίες της κάποτε – κάποτε βουλιάζουν, τα μπαρ και οι ταβέρνες ασφυκτιούν, οι γραφικότητές της καταλαμβάνονται από πολύβουα τάγματα «εισαγωγέων συναλλάγματος». Η Κύπρος γενικά είναι πιο τουριστοκεντρική, πιο τουριστοδίαιτη και τουριστοκρατούμενη, εν τέλει δε – από μια οικολογική οπτική της ισορροπίας ανθρώπων και χώρων – πιο τουριστόπληκτη από την Ελλάδα…

Η Κύπρος είναι το νησί της Αφροδίτης και η τουριστική βιομηχανία κάθε άλλο παρά άφησε αναξιοποίητη αυτή την παράδοση… Τα εξειδικευμένα μπαρ συναντήσεων αλλοφύλων και ομοφύλων, ο εν εγρηγόρσει φαλλός του Πριάπου και τα γυναικεία οπίσθια των καρτ ποστάλ, προπάντων, δε, ο διάχυτος ερωτικός υπαινιγμός, εντάχθηκαν στο πλαίσιο μιας πελατειακής ιδεολογίας, που πρυτάνευσε ακόμη και στους πλέον συντηρητικούς χώρους υποδοχής ξένων επισκεπτών. Καταπώς διακήρυσσε ο τίτλος ταβερνειακού ιδρύματος στη Στερεά Ελλάδα: «Ό,τι τραβάει η όρεξή σας».

Η Κύπρος ήταν επόμενο:

● Να αφομοιώσει «ανεπαισθήτως» την πολιτική ντιρεκτίβα «Εμπρός στον δρόμο που χάραξαν η Ίμπιζα της Ισπανίας, η Κυανή ακτή της Γαλλίας, η Μύκονος της Ελλάδας».

● Να προσαρμοστεί με την αρχαιοελληνικής προελεύσεως πρόκληση «ιδού η Ρόδος, ιδού και τα πηδήματα».

● Να ακολουθήσει τα χνάρια πρόσφατων αλλά και παμπάλαιων καταστάσεων, να αντιδράσει καταρχήν, αλλά στη συνέχεια – δίκην συναλλαγματοτραφούς χαμαιλέοντος – να συμμορφωθεί «με τας υποδείξεις» της ερωτικής ελευθεριότητας.

● Να προσλάβει τα χαρακτηριστικά εκείνα που προσέδιδαν τη μεγαλύτερη δυνατή «ατραξιόν» στο λεγόμενο «τουριστικό προϊόν», ακόμη από την εποχή της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας: τότε φέρ’ ειπείν που οι Βάιες, λουτρόπολη της Ιταλίας και μεγάλο κέντρο παραθερισμού, γίνονταν ξακουστές για τον διερχόμενο και ποικιλόμορφο ερωτισμό που φιλοξενούσαν. Σε βαθμό ώστε να προσφέρουν το όνομά τους στη ρωμαϊκή σημειολογία του ερωτικού ξεσαλώματος, κάνοντας τον Κικέρωνα να καταλογίζει σε μιαν έκλυτη κυρία της εποχής «ακολασία, εραστές, μοιχείες, Βάιες»…

O Lionel Casson αφηγείται

Στον αρχαίο και στον μεσαιωνικό κόσμο το ξεσάλωμα ήταν κραυγαλέο στους τουριστικούς χωροχρόνους, ακόμη και στην εξτρίμ περίπτωση που αυτοί οι τελευταίοι συνδέονταν με την ευλάβεια και τη μεταφυσική! Ο Lionel Casson, μεγάλος ιστορικός του ταξιδιού της αρχαιότητας, αναφερόταν στον πρώιμο θρησκευτικό τουρισμό προς την Παλαιστίνη διαπιστώνοντας ότι «δεν έτρεφε κανέναν σεβασμό για την αγιότητα και έκανε τις πόλεις των Αγίων Τόπων να μοιάζουν περισσότερο με τα Σόδομα και τα Γόμορρα παρά με την Εδέμ»…

Πολύ περισσότερο στον νέο κόσμο ο τουρισμός και η αναψυχή συνδέθηκαν με την ερωτική αναζήτηση, με την προσέγγιση σωματικών μορφών που ανταποκρίνονταν στα πιο μύχια αισθητικά αιτήματα του ατόμου, με τη διεκδίκηση καταστάσεων διαφυγής από τη σαρκική μοναδικότητα, με την «εκδίκηση» των πλέον καταχωνιασμένων ερωτικών ονείρων…

Ο ερωτισμός των διερχομένων ήταν σχετικά διακριτός από τον συμβατικό, καθωσπρεπικό, πλειοψηφικό, εγχώριο ερωτισμό, αλλά δεν σταματούσε ούτε στιγμή να επιδρά επάνω σε αυτό το τελευταίο, ενίοτε, δε, να τον βγάζει στο κλαρί, τροφοδοτώντας «μικροεπαναστάσεις» και «σχάσεις» οικογενειακών ή άλλων διμερών «συνόλων» – με άλλα λόγια χωρισμούς ζευγαριών…

Ακόμη ο ερωτισμός των διερχομένων δεν ταυτιζόταν αλλά τελούσε σε κατάσταση συγκοινωνούντων δοχείων με τον εμπορευματοποιημένο, ιδιοτελή, λούμπεν ερωτισμό, που συναρτήσει της παρ’ ημίν φθίνουσας πανίδας και του πρωτοτουριστικού ρεύματος προς τον νησιωτικό χώρο δηλώθηκε όχι από μια κυνηγετική αλλά από μια αλιευτική λέξη: «καμάκι»…

Έτσι στα πρόχειρα, έχω υπόψη μου δύο τουλάχιστον συγγραφείς (Δ. Κωστόπουλος και Β. Βασιλικός) που σκιαγράφησαν «καμάκια», δηλαδή ανδρικούς πορνοχαρακτήρες με κατεξοχήν καταφερτζίδικα χαρακτηριστικά, ξεκαρδιστικότατα μεν, πλην όμως όχι ακηλίδωτα από τη σκληρότητα και τον τραγικό υποβιβασμό της σωματικής μέθεξης…

Αλιευτικός όρος: καμάκι

Από το παραδοσιακό γκρηκ καμάκι με τα κουτσοήνγκλις, με το δασύτριχο – ημιαποκαλυπτόμενο στήθος, το χρυσό σταυρουδάκι και το ζορμπαδοπρεπές παρουσιαστικό, έως τον μεταμοντέρνο – κατακαίνουριο (δίκην φρεσκοαγορασμένου λάπτοπ) Νεοκύπριο «προσεγγιστή» γυναικών, η χρονική απόσταση δεν είναι μεγάλη και οι αλλαγές που μεσολάβησαν δεν είναι λίγες.

Ο μεσογειακός εραστής απομυθοποιήθηκε, νέοι εξωτισμοί ήρθαν στο προσκήνιο, όμως στο βάθος πολλά πράγματα έμειναν τα ίδια: Ο συνετός, οικογενειοστραφής και «ευπρεπής ερωτισμός» έμεινε καθηλωμένος σε μια κατάσταση «έντιμης πενίας», ανίκανος να προσκομίσει στη ζωή εκείνα τα υπέροχα βεγγαλικά του διερχόμενου ερωτισμού, εκείνες τις ταχύτατες και κάποτε ευφυείς ζεύξεις του με την ιδιοτέλεια, την προδοσία, τη χρησιμοποίηση του άλλου, αλλά και με την απόλυτη ελευθεριότητα, με την εκτόξευση στο Διάστημα του πόθου.

Όλο αυτό το τεράστιο μόρφωμα, το ασύλληπτο σύνολο φαντασιώσεων, θα μπορούσε να απασχολήσει εγκυκλοπαίδειες και τόμους, πάμπολλες έρευνες και διδακτορικά με ερωτηματολόγια… Αναρωτιέμαι με ποιον τρόπο θα μπορούσε κανείς να δικαιολογηθεί για την παρουσίαση μερικών αποσπασματικών απόψεων γι’ αυτό το μόρφωμα – πέρα από τη δήλωση ότι καταθέτει ατελείς και μερικές σκέψεις, δηλαδή προτάσεις – «δοκίμια»: τη δήλωση που κάνω και εγώ, εν γνώσει των συνεπειών του αναγνωστικού κοινού!

Γράφει ο Κύπριος συγγραφέας Σάββας Παύλου: «Σήμερα… ασκείται κριτική στον σύγχρονο μαζικό τουρισμό και την αβαθή, επιδερμική και επιπόλαια γνωριμία με τις χώρες προορισμού του τουρίστα, για τους ξέφρενους ρυθμούς των “τουριστικών πακέτων” που δημιουργούν έναν πολτό εικόνων και εντυπώσεων»…

Όμως ο Ραγκαβής, στο πεζογράφημά του «Γλουμυμάουθ» που δημοσίευσε το 1848, παρουσιάζει τον ήρωά του να μην προτιμά τον σιδηρόδρομο, αλλά το άλογό του, «διότι, έλεγε, περιηγείτο διά να περιηγηθή, όχι διά να φθάση»! Η δε έκπληξή του είναι μεγάλη, όταν συναντά δύο κυρίες εποχούμενες άμαξας και κατανοεί ότι οι κυρίες αυτές προτιμούν την ποίηση των πραγμάτων από τον πολτό των εντυπώσεων που προσδίδει η (μικρή για την εποχή εκείνη) ταχύτητα του σιδηροδρόμου…

Η επιλογή έχει νόημα ακόμη και σήμερα, ανεξάρτητα από την προσέγγιση με το άλλο φύλο, άσχετα από τη χρήση των άλφα ή βήτα συγκοινωνιακών μέσων…

* Ο Γιάννης Σχίζας είναι συγγραφέας

Διαβάστε επίσης:

Με πετσέτα ή δίχως πετσέτα;

Υποδομές για ποιον;

Σύστημα (Μητσοτάκη) και υποσυστήματα (ΣΥΡΙΖΑ)