Φανταστείτε οι επιστήμονες να μας είχαν προειδοποιήσει εγκαίρως για την αύξηση των κρουσμάτων της άγνωστης λοίμωξης Covid-19 και να υπήρχε χρόνος ώστε να προετοιμαστούν καλύτερα τα υγειονομικά συστήματα των χωρών;

Σήμερα οι επιστήμονες έχουν στα χέρια τους αυτά τα εργαλεία πρόγνωσης και μάλιστα ένα από αυτά, είναι με ελληνική υπογραφή και χτυπάει το συναγερμό στα πρώτα δέκα κρούσματα που καταγράφονται με αυξητική τάση στο σύστημα.

Με στόχο την άμεση ανίχνευση της αύξησης των κρουσμάτων όπως της γρίπης ή νέων επιδημιών αλλά και την ταχεία εφαρμογή μέτρων πρόληψης και ελέγχου, το Τμήμα Δημόσιας και Ενιαίας Υγείας και η ομάδα του Αναπληρωτή Καθηγητή κ. Πολυχρόνη Κωστούλα, δημιούργησε ένα Δείκτης Μεταβλητότητας Επιδημίας (Epidemic Volatility Index-EVI), ένα νέο, απλό εργαλείο έγκαιρης προειδοποίησης για επερχόμενα επιδημικά κύματα.

«Ο δείκτης αυτός βασίζεται στη μεταβλητότητα των νεοαναφερόμενων κρουσμάτων ανά μονάδα χρόνου και «κοκκινίζει» όταν ο ρυθμός αλλαγής της μεταβλητότητας υπερβαίνει ένα όριο. Με αυτόν το τρόπο σε μια πανδημία όπως Covid-19, μπορούν να ληφθούν άμεσα μέτρα από το υπουργείο υγείας και να ενημερωθεί εγκαίρως ο πληθυσμός και η επιστημονική κοινότητα», λέει στο topontiki.gr o Πολυχρόνης Π. Κωστούλας Αναπληρωτής Καθηγητής Διευθυντής, Εργαστήριο Επιδημιολογίας Εφαρμοσμένης Επιδημιολογίας, Εφαρμοσμένης Μηχανικής Μάθησης και Βιοστατιστικής Τμήμα Δημόσιας & Ενιαίας Υγείας Σχολή Επιστημών Υγείας Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.

Η μελέτη του καθηγητή Γουργουλιάνη στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Λάρισας

Χρησιμοποιώντας αυτό το εργαλείο, καθώς και πραγματικά δεδομένα από το σύστημα παρακολούθησης αναπνευστικών λοιμώξεων που εφαρμόζεται στο Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών και στην Πνευμονολογική Κλινική του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Λάρισας, (ΠΓΝΛ) έγινε εφικτή η έγκαιρη πρόβλεψη για  το κύμα εποχικής γρίπης κατά τη φετινή περίοδο 2023-2024.

«Οι αναπνευστικές λοιμώξεις αποτελούν έναν από τους κύριους λόγους προσέλευσης στις υγειονομικές υπηρεσίες, αποτελώντας μια σημαντική απειλή για τη δημόσια υγεία με υψηλή νοσηρότητα και θνησιμότητα. Στο πλαίσιο αυτό, τα εργαλεία έγκαιρης προειδοποίησης είναι ιδιαίτερα σημαντικά, διότι επιτρέπουν την άμεση ανίχνευση αυξήσεων στα κρούσματα ή νέων επιδημιών, επιτρέποντας την ταχεία εφαρμογή μέτρων πρόληψης και ελέγχου», μας εξηγεί ο κ. Κωστούλας.

Ο καθηγητής Κ. Ι. Γουργουλιάνης πολύ νωρίς το Δεκέμβριο με αυτά τα δεδομένα, επεσήμανε εγκαίρως ότι η επιβάρυνση του συστήματος Υγείας οφείλεται κυρίως στη γρίπη.

Αναλυτικότερα, κατά τη χειμερινή περίοδο 2023-2024, οι ασθενείς που απευθύνθηκαν  στην Πνευμονολογική Κλινική και στο Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών του ΠΓΝΛ με συμπτώματα «γριπώδους συνδρομής» υποβλήθηκαν σε ταχείες εξετάσεις για την ανίχνευση των συνηθέστερων ιών του αναπνευστικού, δηλαδή SARS-CoV-2, γρίπη A/B, ιό αναπνευστικής συμφόρησης (RSV) και ιό Adenoe. Συνολικά, από τους 1.434 ασθενείς που εξετάστηκαν:

• οι περισσότεροι, 226 βρέθηκαν θετικοί για τη γρίπη Α,
• 203 βρέθηκαν θετικοί για τον ιό SARS-CoV-2, 65 για τη γρίπη Β,
• 61 για τον RSV και μόλις 11 βρέθηκαν θετικοί για τον αδενοϊό.
• Από αυτούς, 38 ασθενείς με γρίπη Α, 27 ασθενείς με SARS-CoV-2,
• 3 ασθενείς με γρίπη Β, 25 ασθενείς με RSV και
• 4 ασθενείς με αδενοϊό χρειάστηκε να νοσηλευτούν.

Τη τριετία 2020-23 τα πρώτα κρούσματα γρίπης Α αρχίζουν να ανιχνεύονται το τελευταίο 10ήμερο του Νοεμβρίου, με κορύφωση πολύ νωρίτερα από το αναμενόμενο, την εβδομάδα 18 Δεκεμβρίου έως 7 Ιανουαρίου.

Τα παραπάνω στοιχεία συμφωνούν με εκείνα του προηγούμενου έτους 2022-2023, αλλά όχι με τα στοιχεία της περιόδου 2021-2022, όταν η κορύφωση είχε σημειωθεί κάπου αργότερα, την εβδομάδα 7 έως 13 Μαρτίου.

Στις αρχές Φεβρουαρίου αρχίζουν να παρατηρούνται τα πρώτα κρούσματα γρίπης Β, με αποκορύφωμα την πρώτη εβδομάδα του Μαρτίου. Σε αντίθεση με τη γρίπη, ο SARS-CoV-2 φαίνεται να κινείται σε χαμηλά επίπεδα καθ’ όλη τη διάρκεια της περιόδου.

«Παρακολουθώντας τον επιπολασμό αυτών των λοιμώξεων, οι γιατροί και οι υπάλληλοι της δημόσιας υγείας μπορούν να ανιχνεύσουν ασυνήθιστα μοτίβα ή αυξήσεις σε περιπτώσεις που μπορεί να σηματοδοτούν την έναρξη μιας επιδημίας.» μας λέει ο καθηγητής.

Η έγκαιρη ανίχνευση επιδημίας παρέχει περισσότερο χρόνο για:

• κινητοποίηση πόρων
• εφαρμογή μέτρων περιορισμού
• ενημέρωση του κοινού για τον μετριασμό της εξάπλωσής της .

Εκτός από το COVID-19 πολλές προηγούμενες επιδημίες και πανδημίες προκλήθηκαν από αερομεταφερόμενα παθογόνα, όπως η Ισπανική γρίπη και το Σοβαρό οξύ αναπνευστικό σύνδρομο (SARS) και είχαν ως κύρια εκδήλωση τη μόλυνση του αναπνευστικού συστήματος.

Αυτές οι ασθένειες έχουν δείξει την ικανότητά τους να προκαλούν σημαντική νοσηρότητα και θνησιμότητα σε παγκόσμια κλίμακα. Ως εκ τούτου, το να παρακολουθείτε προσεκτικά τις αναπνευστικές λοιμώξεις μπορεί να βοηθήσει στον εντοπισμό της εμφάνισης ενός νέου, δυνητικά επικίνδυνου παθογόνου προτού γίνει ευρέως διαδεδομένο.

«Στην Ελλάδα, δυστυχώς, δεν εφαρμόζονται επαρκώς συστήματα επιτήρησης-καταγραφής λοιμωδών νοσημάτων ούτε βέβαια πρόβλεψης επιδημικών κυμάτων. Προς αυτή την κατεύθυνση, τα rapid tests μπορούν να αποτελέσουν έναν γρήγορο, εύκολο, οικονομικό και αξιόπιστο τρόπο διάγνωσης λοιμωδών νοσημάτων, με την προϋπόθεση να διεξάγονται από οργανωμένες δομές και με συγκεκριμένες ενδείξεις» όπως μας αναφέρει ο καθηγητής .

Ο συνδυασμός τους με το μοντέλο πρόβλεψης EVI, όπως εφαρμόζεται στην Πνευμονολογική κλινική ΠΓΝΛ στοχεύει στην επιτήρηση των αναπνευστικών λοιμώξεων αλλά κυρίως στην έγκαιρη προετοιμασία των δομών.

Σημειώνεται ότι η μελέτη για το μοντέλο πρόβλεψης EVI και το ΠΓΝ Λάρισας, δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Journal of Infection and Public Health.

Διαβάστε επίσης:

Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος: Προσοχή στην «επιδημία» του καπνού – Το τσιγάρο περιέχει περισσότερες από 4.000 βλαπτικές χημικές ουσίες

Εξετάσεις: Δέκα «χρυσές» συμβουλές για τα μάτια σας

Καφές: Ποια είναι η «σωστή» ώρα να τον απολαύσεις σύμφωνα με τους ειδικούς