Εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ από τα 10 δισεκατομμύρια που έχουν διατεθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση για την υποστήριξη της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας φέρονται να έχουν εκτραπεί από την κυβέρνηση του Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για τη χρηματοδότηση επιχειρήσεων κατασκοπείας σε όλη την Ευρώπη, όπως αποκαλύπτει σε δημοσίευμά του το Nodic Monitor.

Τα κονδύλια — τα οποία διανέμονται στο πλαίσιο του Μηχανισμού Προενταξιακής Βοήθειας (IPA) της ΕΕ από τότε που η Τουρκία έλαβε καθεστώς υποψήφιας χώρας — προορίζονταν αρχικά για την υποστήριξη πολιτικών και διοικητικών μεταρρυθμίσεων με στόχο την εναρμόνιση της χώρας με τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Μεταξύ 2014 και 2024, η Τουρκία έλαβε 4 δισεκατομμύρια ευρώ από το συνολικό ποσό. Στο πλαίσιο του τρέχοντος χρηματοδοτικού κύκλου, η Τουρκία αναμένεται να λάβει σημαντικό μέρος από τα 14,32 δισεκατομμύρια ευρώ που έχουν προβλεφθεί για βοήθεια IPA μεταξύ 2021 και 2027.

EU’s aid to Turkey diverted to spying operations in Europe by Erdogan gov’thttps://t.co/WZ2YcWkMCF

— Nordic Monitor (@nordicmonitor) June 30, 2025

Ωστόσο, εμπιστευτικές πηγές δήλωσαν στο Nordic Monitor ότι μέρος αυτής της βοήθειας διοχετεύθηκε κρυφά σε μυστικές επιχειρήσεις που διεξάγονταν σε κράτη-μέλη της ΕΕ. Τόσο το τουρκικό Υπουργείο Εσωτερικών όσο και το Υπουργείο Εξωτερικών φέρονται να χρησιμοποίησαν εκατομμύρια ευρώ από τα κονδύλια του IPA για τη στήριξη δραστηριοτήτων συλλογής πληροφοριών κατά χωρών της ΕΕ — είτε εντός των συνόρων της ΕΕ είτε στοχεύοντας διπλωμάτες της ΕΕ που είναι διαπιστευμένοι στην Τουρκία.

Ο μηχανισμός που χρησιμοποιήθηκε για την απόκρυψη της εκτροπής των κονδυλίων είχε δομηθεί με προσοχή ώστε να φαίνεται νόμιμος. Εταιρείες-βιτρίνες, οργανισμοί-προκάλυψη και οι συνεργάτες τους χρησιμοποιήθηκαν για να μεταμφιέσουν τη χρηματοδότηση της κατασκοπείας ως υποστήριξη της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας στην ΕΕ. Αυτές οι οντότητες εξέδιδαν εικονικά τιμολόγια και διατηρούσαν παραποιημένα λογιστικά στοιχεία, ώστε να αποκρύπτουν την πραγματική φύση των δαπανών τους.

Ο ρόλος του Χακάν Φιντάν – Οι μυστικές αποστολές μέσω τουρκικών πρεσβειών

Στις 16 Ιουνίου 2025, ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν αποκάλυψε με επιστολή του προς την τουρκική Βουλή ότι το υπουργείο του είχε δαπανήσει 339,9 εκατομμύρια ευρώ από ευρωπαϊκά κονδύλια μεταξύ 2014 και 2024, ενώ το Υπουργείο Εσωτερικών χρησιμοποίησε 327,9 εκατομμύρια ευρώ την ίδια περίοδο.

Photos: Nordic Monitor

Ο Φιντάν δεν διευκρίνισε πώς χρησιμοποιήθηκαν αυτά τα κονδύλια. Σύμφωνα με πηγές, ωστόσο, τα χρήματα — που αρχικά προορίζονταν για διοικητική μεταρρύθμιση, ενίσχυση δυνατοτήτων και νομική εναρμόνιση — διοχετεύθηκαν αντ’ αυτού σε δίκτυα κατασκοπείας που λειτουργούσαν μέσω των τουρκικών διπλωματικών αποστολών.

Ο Φιντάν, πρώην επικεφαλής της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών της Τουρκίας (MIT), έχει αναδιοργανώσει πλήρως το τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών από τότε που ανέλαβε καθήκοντα το καλοκαίρι του 2023. Τοποθέτησε πολυάριθμους αξιωματικούς πληροφοριών σε ανώτατες θέσεις του υπουργείου και επέκτεινε τον ρόλο του τμήματος μυστικών επιχειρήσεων του υπουργείου, της Διεύθυνσης Πληροφοριών και Ερευνών (İstihbarat ve Güvenlik İşleri Genel Müdürlüğü), μετατρέποντας τις τουρκικές πρεσβείες και τα προξενεία σε κέντρα μυστικών επιχειρήσεων.

Υπό την ηγεσία του Φιντάν, ιδρύθηκε μια νέα μονάδα με την ονομασία Γενική Διεύθυνση Διπλωματικής Ασφάλειας (DGGM). Επισήμως, η αποστολή της DGGM είναι η ενίσχυση της ασφάλειας των περίπου 260 διπλωματικών αποστολών της Τουρκίας παγκοσμίως. Στην πράξη, όμως, λειτουργεί ως κάλυψη για την αποστολή περισσότερων αξιωματικών πληροφοριών στο εξωτερικό, ενώ αναφέρεται απευθείας στον Φιντάν.

Η DGGM ανέλαβε επίσης την ευθύνη για την ασφάλεια των ξένων πρεσβειών στην Τουρκία — καθήκον που προηγουμένως ανήκε στη Γενική Διεύθυνση Πρωτοκόλλου σε συνεργασία με την τοπική αστυνομία. Η αλλαγή αυτή παρέχει στον Φιντάν ένα πρόσχημα για την εντατικοποίηση των παρακολουθήσεων ξένων διπλωματικών αποστολών επί τουρκικού εδάφους.

Μείωση προϋπολογισμού και εξάρτηση από την ΕΕ

Η επιθετική επέκταση των υπηρεσιών πληροφοριών από τον Φιντάν σημειώνεται σε μια περίοδο κατά την οποία ο προϋπολογισμός του Υπουργείου Εξωτερικών έχει μειωθεί δραστικά από τον Πρόεδρο Ερντογάν. Εκτιμάται ότι ο Ερντογάν υποψιάζεται τον Φιντάν ότι φιλοδοξεί να τον διαδεχθεί — θέση που ο ίδιος προτιμά να διατηρήσει για τον γιο του, Νετζμεττίν Μπιλάλ Ερντογάν.

Ως αποτέλεσμα, το μερίδιο του Υπουργείου Εξωτερικών στον εθνικό προϋπολογισμό μειώθηκε από 0,4–0,5% σε 0,289% το 2024 και 0,284% το 2025. Εξαιρουμένων των συμπληρωματικών πιστώσεων, το ποσοστό πέφτει ακόμη περισσότερο. Το 2024, το Υπουργείο Εξωτερικών έλαβε 31,4 δισ. λίρες (περίπου $1,08 δισ.) από συνολικό προϋπολογισμό 14,7 τρισ. λιρών — δηλαδή μόλις το 0,21%.

Για να καλύψει αυτό το χρηματοδοτικό κενό, ο Φιντάν στράφηκε σε ευρωπαϊκά κονδύλια για να χρηματοδοτήσει την κατασκοπευτική του στρατηγική.

Η δράση της αστυνομικής κατασκοπείας στο εξωτερικό

Ένας ακόμα βασικός παράγοντας στο κατασκοπευτικό δίκτυο είναι η Διεύθυνση Πληροφοριών της Γενικής Διεύθυνσης Ασφάλειας, η οποία επιβλέπει ένα ευρύ δίκτυο πληροφοριοδοτών. Το Υπουργείο Εσωτερικών στέλνει αστυνομικούς στο εξωτερικό ως προσωπικό ασφάλειας σε πρεσβείες και προξενεία, οι οποίοι συχνά λειτουργούν και ως μυστικοί πράκτορες.

Ο Τούρκος υπουργός Εσωτερικών Αλί Γερλίκαγια

Την τελευταία δεκαετία, η κυβέρνηση Ερντογάν έχει χρησιμοποιήσει ευρέως αυτούς τους αστυνομικούς πληροφοριών για να κατασκοπεύει χώρες της ΕΕ, με έμφαση στις τουρκικές κοινότητες της διασποράς και στις ξένες πρεσβείες στην Τουρκία. Στόχοι περιλαμβάνουν πολιτικούς αντιφρονούντες, δημοσιογράφους, ΜΚΟ και μέλη του κινήματος Γκιουλέν — κυρίως σε Γερμανία, Γαλλία, Σουηδία, Αυστρία και Κάτω Χώρες.

Η σιωπή της ΕΕ και το «χαρτί του μεταναστευτικού»

Παρά το ότι η ΕΕ είναι ενήμερη για την κατάχρηση των κονδυλίων από την τουρκική κυβέρνηση και φιλοκυβερνητικές οργανώσεις με αντιανατολικές και αντιευρωπαϊκές θέσεις, δεν έχει λάβει ουσιαστικά μέτρα. Δεν έχει λογοδοτήσει τις τουρκικές αρχές, ούτε έχει θέσει προϋποθέσεις για να αποτρέψει περαιτέρω καταχρήσεις.

Κύριος λόγος για τη σιωπή αυτή είναι η χρήση του «χαρτιού του μεταναστευτικού» από τον Ερντογάν. Ελέγχοντας τη ροή παράτυπων μεταναστών προς την ΕΕ, ο Τούρκος πρόεδρος έχει εξασφαλίσει σημαντικές παραχωρήσεις από τις Βρυξέλλες. Η ΕΕ, φοβούμενη μια νέα κρίση, προτιμά τη βραχυπρόθεσμη σταθερότητα έναντι της επιβολής δημοκρατικών κανόνων.

Μέσα σε ένα ασταθές γεωπολιτικό περιβάλλον, οι Βρυξέλλες αποφεύγουν να συγκρουστούν με την Άγκυρα — ένα μέλος του ΝΑΤΟ με τον δεύτερο μεγαλύτερο στρατό της συμμαχίας. Αντίθετα, επιλέγουν να διατηρήσουν μια λειτουργική σχέση, ακόμη κι αν αυτό συνεπάγεται την ανοχή σε αυταρχικές πρακτικές που καταπατούν τα ανθρώπινα δικαιώματα και το κράτος δικαίου.

Ενώ τα χρήματα των Ευρωπαίων φορολογουμένων χρηματοδοτούν την υπονόμευση των πολιτικών ελευθεριών και της δημοκρατίας τόσο στην Τουρκία όσο και σε χώρες της ΕΕ, η Ένωση μοιάζει πρόθυμη να θυσιάσει τη χρηματοοικονομική διαφάνεια και τη δημοκρατική λογοδοσία στο όνομα του στρατηγικού πραγματισμού, καταλήγει το Nordic Monitor.

Διαβάστε επίσης:

Η Κίνα λέει στην ΕΕ ότι δεν μπορεί να αποδεχτεί την ήττα της Ρωσίας στον πόλεμο στην Ουκρανία

Ζαπορίζια: Εκτός λειτουργίας οι εξωτερικές γραμμές ηλεκτροδότησης του πυρηνικού σταθμού – Τη Μόσχα κατηγορεί το Κίεβο

Ελέφαντας σκότωσε δύο τουρίστριες στο εθνικό πάρκο της Ζάμπια