Γράφει ο Βασίλης Γιαννακόπουλος

Η κίνηση αυτή όχι μόνο ενδέχεται να κλιμακώσει τη στρατιωτική ένταση και να επιβαρύνει το ήδη εκρηκτικό ανθρωπιστικό τοπίο, αλλά επισείει και σοβαρές γεωπολιτικές συνέπειες, καθώς ισχυροί κρατικοί δρώντες -σύμμαχοι του Ισραήλ μερικοί εξ αυτών- τοποθετούνται ανοικτά εναντίον του σχεδίου.

Απόφαση υψηλού ρίσκου κατάληψης της Γάζας

Το υπουργικό συμβούλιο ασφαλείας του Ισραήλ ενέκρινε στις 8 Αυγούστου ένα αμφιλεγόμενο σχέδιο για την στρατιωτική κατάληψη της πόλης της Γάζας. Η απόφαση αντιτίθεται στις διεθνείς και εγχώριες πιέσεις που ασκούνται στο Ισραήλ, προκειμένου να αποδεχτεί μια συμφωνία κατάπαυσης του πυρός και τον τερματισμό του πολέμου.

Ο αρχηγός του επιτελείου των ισραηλινών ενόπλων δυνάμεων (IDF), Εγιάλ Ζαμίρ, ο οποίος φέρεται να αντιτάχθηκε στη διεξαγωγή της επιχείρησης, τόνισε ότι αφενός το σχέδιο θα έθετε σε κίνδυνο τις ζωές των ομήρων, αφετέρου ο ισραηλινός στρατός υπέφερε από την κόπωση και την φθορά των παρατεταμένων εκκαθαριστικών επιχειρήσεων, που διαρκούν σχεδόν δύο χρόνια. Επίσης, στην απόφαση της στρατιωτικής κατάληψης της πόλης της Γάζας αντιτάχθηκε και ο επικεφαλής του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας του Ισραήλ, Τζάτσι Χανέγκμπι, ενώ ο διευθυντής της Μοσάντ, Νταβίντ Μπαρνέα, εξέφρασε τις επιφυλάξεις του για την εφαρμογή της εν λόγω απόφασης.

Η εσωτερική αντίδραση από κορυφαίους αξιωματούχους υποδηλώνει ότι η απόφαση αυτή μπορεί να αποτελέσει σημείο καμπής, τόσο για την πορεία του πολέμου όσο και για την πολιτική σταθερότητα του ίδιου του Ισραήλ.

Την προηγούμενη Παρασκευή, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου, ο οποίος καταζητείται από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για φερόμενα εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας κατά τη διάρκεια του πολέμου στη Γάζα, ισχυρίστηκε ότι «ο στόχος του Ισραήλ δεν είναι να καταλάβει τη Γάζα, αλλά να απελευθερώσει τη Γάζα από τη Χαμάς και να επιτρέψει την εγκαθίδρυση μιας ειρηνικής κυβέρνησης».

Είναι σχεδόν προφανές ότι η κατάληψη ενός πυκνοκατοικημένου αστικού χώρου συνεπάγεται σημαντικές ανθρώπινες απώλειες από την πλευρά των αμάχων, από τη στρατιωτική πτέρυγα της Χαμάς, αλλά και από τον ισραηλινό στρατό. Επιπρόσθετα, είναι ορατή η αύξηση της διεθνούς καταδίκης του εβραϊκού κράτους.

Από την πλευρά της, η Χαμάς απάντησε στην ανακοίνωση με χλευασμό, προβλέποντας ότι η κίνηση τελικά θα αποτύχει και επανέλαβε προηγούμενες κατηγορίες για αμερικανική συνενοχή στον πόλεμο.

Το υπουργικό συμβούλιο ενέκρινε επίσης και ένα σχέδιο για τον τερματισμό του πολέμου κατά της Χαμάς στη Γάζα, το οποίο περιλαμβάνει:

• Αφοπλισμό της Χαμάς.
• Επιστροφή όλων των ομήρων. Το Ισραήλ εκτιμά ότι περίπου 49 άτομα παραμένουν ως όμηροι στη Γάζα, εκ των οποίων οι 20 είναι ακόμη ζωντανοί.
• Αποστρατιωτικοποίηση της Λωρίδας της Γάζας.
• Εγκαθίδρυση ισραηλινού ελέγχου ασφαλείας στην περιοχή.
• Κυβέρνηση χωρίς τη συμμετοχή της Χαμάς ή της Παλαιστινιακής Αρχής.

Διαφαίνεται ότι η μετά-Χαμάς εποχή στη Γάζα χωρίς τη συμμετοχή της Παλαιστινιακής Αρχής αφήνει κενό εξουσίας, που θα μπορούσε να οδηγήσει σε χάος ή στην εμφάνιση νέων ένοπλων οργανώσεων. Να σημειώσουμε ότι το Τελ Αβίβ μάλλον δεν θα επιτρέψει στην Παλαιστινιακή Αρχή, που εδρεύει στη Δυτική Όχθη, να κυβερνήσει τον θύλακα.

Διεθνείς αντιδράσεις για την κατάληψη της πόλης της Γάζας

Η απόφαση του ισραηλινού υπουργικού συμβουλίου ασφαλείας έχει επιδεινώσει τις σχέσεις με τη Γερμανία, η οποία συνιστά βασικό Ευρωπαίο σύμμαχο του εβραϊκού κράτους. Η γερμανική κυβέρνηση ανακοίνωσε μερικό εμπάργκο στα όπλα που εξάγονται στο Ισραήλ, ενώ ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς τόνισε μεταξύ άλλων ότι μέχρι νεωτέρας, η γερμανική κυβέρνηση δεν θα εγκρίνει εξαγωγές όπλων, τα οποία θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν στη Γάζα.

Πέρα από την ανακοίνωση της Γερμανίας, η Βρετανία, η Δανία, η Γαλλία, η Ελλάδα και η Σλοβενία κάλεσαν με κοινή τους δήλωση το Ισραήλ να «ανακαλέσει» την απόφαση για κατάληψη της πόλης της Γάζας. «Στέλνουμε σαφές μήνυμα στο Ισραήλ: άρση των περιορισμών στη διανομή βοήθειας, ώστε ο ΟΗΕ και οι αναγνωρισμένοι ανθρωπιστικοί φορείς να μπορούν να επιχειρούν με ασφάλεια και σε μεγάλη κλίμακα, σύμφωνα με τις αρχές της ανθρωπιάς, της αμεροληψίας, της ουδετερότητας και της ανεξαρτησίας», αναφέρει η ανακοίνωση.

Η Μόσχα επέκρινε έντονα το σχέδιο του Ισραήλ και το χαρακτήρισε ως «απειλή όξυνσης μιας ήδη ανθρωπιστικής καταστροφής», ενώ το Πεκίνο το χαρακτήρισε ως «επικίνδυνη κλιμάκωση».

Η απόφαση του Ισραήλ να προχωρήσει σε πλήρη κατάληψη της πόλης της Γάζας αποτελεί στρατιωτικοπολιτική επιλογή υψηλού ρίσκου, η οποία μπορεί να αλλάξει δραματικά το τοπίο της σύγκρουσης και ταυτόχρονα να ενισχύσει περαιτέρω την απομόνωσή του διεθνώς.

Χρονοδιάγραμμα εφαρμογής της απόφασης

Η ισραηλινή κυβέρνηση και οι IDF δεν έδωσαν λεπτομέρειες σχετικά με το πότε θα ξεκινήσει η εκστρατεία κατάληψης της πόλης της Γάζας. Ωστόσο, το CNN ανέφερε ότι η «προθεσμία για την πρώτη φάση της επιχείρησης, η οποία περιλαμβάνει την εκκένωση της πόλης της Γάζας και την επέκταση της διανομής βοήθειας, είναι η 7η Οκτωβρίου», η οποία είναι μια συμβολική ημερομηνία με ιδιαίτερη επικοινωνιακή βαρύτητα, καθώς συμπίπτει με τη δεύτερη επέτειο της έναρξης της σύγκρουσης Ισραήλ-Χαμάς.

Στην παρούσα φάση, στην περιοχή της πόλης της Γάζας επιχειρεί η 99η Μεραρχία Πεζικού (Ha’Bazak) και η 143η Μεραρχία (Fire Fox) της Νότιας Διοίκησης.

Νέα πρόταση για τη μεταπολεμική Γάζα

Εντωμεταξύ, το Κατάρ και η Αίγυπτος συντάσσουν μια νέα πρόταση για τη Γάζα, η οποία θα περιλαμβάνει την απελευθέρωση όλων των Ισραηλινών αιχμαλώτων (νεκρών και ζωντανών), σε αντάλλαγμα για την κατάπαυση του πυρός και την αποχώρηση των IDF από τη Λωρίδα της Γάζας.

Δύο Άραβες αξιωματούχοι δήλωσαν στο Associated Press (AP) ότι οι προσπάθειες για την επίτευξη νέας συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός έχουν την υποστήριξη αρκετών χωρών του Κόλπου. Ενώ, το AP ανέφερε ότι οι εργασίες για το νέο πλαίσιο συμφωνίας βρίσκονται ακόμη σε εξέλιξη, καθότι εκκρεμούν πιεστικά ζητήματα, όπως η τύχη των όπλων της στρατιωτικής πτέρυγας της Χαμάς. Οι τελευταίες προσπάθειες του Κατάρ και της Αιγύπτου επιδιώκουν να βρουν μια εναλλακτική λύση, που θα μπορούσε να δει τη Χαμάς να διατηρεί τα όπλα της, αλλά να απέχει από τη χρήση τους (υπεραισιόδοξο σενάριο για τη Χαμάς)!

Όπως αναφέρει το New Arab, το νέο πλαίσιο, για το οποίο έχει ενημερωθεί και η Ουάσινγκτον, καλεί τη Χαμάς να παραδώσει την εξουσία στη Λωρίδα της Γάζας, την οποία κυβερνά από το 2007. Αρκετά αραβικά κράτη, συμπεριλαμβανομένου του Κατάρ, έχουν καλέσει τη Χαμάς να παραδώσει τα όπλα της και να αποχωρήσει από την εξουσία στη μεταπολεμική Γάζα.

Μεταξύ άλλων, σχεδιάζεται η ανάληψη της διοίκησης της Γάζας από μια αραβο-παλαιστινική επιτροπή, η οποία θα επιβλέπει τις προσπάθειες ανοικοδόμησης μέχρι να συσταθεί μια αμιγώς παλαιστινιακή διοίκηση με νέες δυνάμεις ασφαλείας, εκπαιδευμένες από δύο χώρες-συμμάχους των Αμερικανών στη Μέση Ανατολή, για να αναλάβει τον έλεγχο της Λωρίδας της Γάζας. Προς το παρόν, δεν κατονομάστηκαν οι δύο χώρες που θα προταθούν για να εκπαιδεύσουν τις παλαιστινιακές δυνάμεις ασφαλείας, αν και εκτιμώ ότι μεταξύ των υποψήφιων χωρών θα συμπεριλαμβάνεται η Ιορδανία και η Αίγυπτος.

Πάντως, η πρόσφατη απόφαση του ισραηλινού υπουργικού συμβουλίου να επεκτείνει τις στρατιωτικές επιχειρήσεις και να καταλάβει πλήρως τη Λωρίδα της Γάζας είναι πιθανό να περιπλέξει τις προσπάθειες διαμεσολάβησης, να οδηγήσει στη μη εφαρμογή του νέου πλαισίου και στην παράταση του πολέμου.

Μονομερής αναγνώριση του παλαιστινιακού κράτους;

Όπως ανέφερε την Κυριακή το New Arab, ο Μαχμούντ Αμπάς εξετάζει το ενδεχόμενο μονομερούς αναγνώρισης του παλαιστινιακού κράτους, κατά τη διάρκεια της επερχόμενης Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη, τον επόμενο Σεπτέμβριο.

Η κίνηση του Μαχμούντ Αμπάς θα έχει κυρίως συμβολικό χαρακτήρα, χωρίς άμεσο νομικό αποτέλεσμα. Θα βασίζεται σε μια επικείμενη «συνταγματική διακήρυξη», που θα καθορίζει τα σύνορα και τα θεμέλια ενός μελλοντικού παλαιστινιακού κράτους. η «συνταγματική διακήρυξη» θα λειτουργεί σαν ιδρυτικό έγγραφο ενός μελλοντικού παλαιστινιακού κράτους, που μεταξύ άλλων θα περιγράφει:

• Τα σύνορα, που θεωρούν οι Παλαιστίνιοι ότι πρέπει να έχει το κράτος τους.
• Τις βασικές αρχές διακυβέρνησης. Δηλαδή τοπολιτικό σύστημα, τους θεσμούς, τη νομοθετική και εκτελεστική εξουσία κτλ.
• Τους στόχους και τις θεμελιώδεις αρχές του κράτους, όπως η κυριαρχία, η ανεξαρτησία, τα ανθρώπινα δικαιώματα κτλ.

Όπως αναφέραμε και προηγουμένως, η ισραηλινή επιλογή για πλήρη στρατιωτικό έλεγχο της Γάζας αποτελεί κίνηση υψηλού ρίσκου, με αβέβαια στρατιωτικά οφέλη και προβλέψιμο διπλωματικό κόστος. Ήδη, ο κίνδυνος περαιτέρω διεθνούς απομόνωσης του Τελ Αβίβ και πιθανής αναδιάταξης συμμαχιών στη Μέση Ανατολή είναι ορατός.

Βασίλης Γιαννακόπουλος, ταξίαρχος ε.α. της Π.Α., γεωστρατηγικός αναλυτής

Διαβάστε επίσης:

Μύκονος: Διασώθηκαν δύο άτομα από ιστιοφόρο μετά από επιχείρηση του Λιμενικού

Θρήνος στο χώρο του θεάτρου: Πνίγηκε στους Φούρνους Ικαρίας η Σοφία Σεϊρλή

Οριοθετήθηκαν οι πυρκαγιές σε Καστροσυκιά και Στεφάνη Πρέβεζας – Σε ύφεση η φωτιά στη Βρυσούλα Πρέβεζας – Υπό μερικό έλεγχο η πυρκαγιά στην Τήνο