Οι ατελέσφορες διαπραγματεύσεις, οι μαξιμαλιστικές απαιτήσεις του Κρεμλίνου, η απειλή επιβολής περαιτέρω αμερικανικών κυρώσεων, οι επιπτώσεις των ουκρανικών επιθέσεων με drones κατά των ρωσικών διυλιστηρίων («κρίση βενζίνης») και η συνεχιζόμενη παροχή στρατιωτικής βοήθειας των εταίρων της Ουκρανίας συνθέτουν το ρευστό τοπίο της ρωσο-ουκρανικής κρίσης.

Παρά τις αρχικές ελπίδες ότι οι επόμενες συναντήσεις του Ντόναλντ Τραμπ με τον Βλαντίμιρ Πούτιν, τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι και τους Ευρωπαίους ηγέτες θα προωθούσαν τις συνομιλίες, εντούτοις οι διαπραγματεύσεις για το Ουκρανικό παρέμειναν ασαφείς, αντιφατικές και άκαρπες. 

Ο Πούτιν αποφεύγει τον Ζελένσκι

Σε κάθε ευκαιρία το Κρεμλίνο αφήνει να εννοηθεί ότι ο Ρώσος Πρόεδρος δεν είναι πρόθυμος να πραγματοποιήσει διμερή συνάντηση με τον Ουκρανό ομόλογό του. Για παράδειγμα, στη συνέντευξη που παραχώρησε στο NBC στις 22 Αυγούστου, ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ επανέλαβε ότι «προς το παρόν, δεν υπάρχει σχέδιο για τη συνάντηση του Πούτιν με τον Ζελένσκι». Ο Λαβρόφ, ο οποίος το τελευταίο χρονικό διάστημα μέσω συνεντεύξεων έχει αναλάβει να διευκρινίζει τις θέσεις του Κρεμλίνου σχετικά με το Ουκρανικό, δήλωσε ότι «ο Πούτιν θα συναντηθεί με τον Ζελένσκι όταν η ατζέντα είναι έτοιμη για μια σύνοδο κορυφής». Ωστόσο, σημείωσε ότι «αυτή η ατζέντα δεν είναι καθόλου έτοιμη».

Αν συνεχίσει το Κρεμλίνο να αρνείται τη διεξαγωγή μιας διμερούς συνάντησης κορυφής Πούτιν – Ζελένσκι, τότε αυτό που θα πρέπει να περιμένουμε, εκτός από τη συνέχιση του πολέμου, είναι η επιβολή περαιτέρω αμερικανικών κυρώσεων, οι οποίες με τη σειρά τους θα επηρεάσουν τη ρωσική οικονομία και συνεπώς την ικανότητα του ρωσικού στρατού να διατηρήσει την επιχειρησιακή του δυνατότητα.

Ποια συμφωνία θα αποδεχόταν το Κρεμλίνο;

Το Κρεμλίνο συνεχίζει να επιμένει ότι οι διαπραγματεύσεις της Κωνσταντινούπολης του 2022 είναι το μόνο αποδεκτό σημείο εκκίνησης, για πιθανές μελλοντικές διαπραγματεύσεις. Ο Λαβρόφ ισχυρίστηκε πρόσφατα ότι «οι διαπραγματεύσεις της Κωνσταντινούπολης του 2022 βασίστηκαν στην έννοια της εξάλειψης των βαθύτερων αιτιών του πολέμου στην Ουκρανία».

Το σχέδιο συμφωνίας της Κωνσταντινούπολης του 2022 δεν επιβάλλει κανέναν περιορισμό στις στρατιωτικές δυνατότητες της Ρωσίας. Ουσιαστικά, εξουδετερώνει πολιτικο-στρατιωτικά την Ουκρανία, ενώ αντίθετα προστατεύει τη δυνατότητα της Ρωσίας να εισβάλει εκ νέου στην Ουκρανία με λιγότερα εμπόδια από ό,τι αντιμετώπισε το 2022.

Το Ινστιτούτο για τη Μελέτη του Πολέμου (ISW) εκτιμά πως το Κρεμλίνο, αντιλαμβανόμενο ότι το πλαίσιο της Κωνσταντινούπολης του 2022 είναι μη αποδεκτό από το Κίεβο, συνεχίζει να το υποστηρίζει προκειμένου να παρουσιάσει την Ουκρανία ως απρόθυμη να διαπραγματευτεί. Κατ’ αυτόν τον τρόπο οι ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις καθυστερούν χαρακτηριστικά, ο πόλεμος συνεχίζεται και η Ρωσία αποφεύγει – προς το παρόν – την επιβολή περαιτέρω αμερικανικών κυρώσεων.

Απογοήτευση Τραμπ και απειλή κυρώσεων

Όπως ήταν αναμενόμενο, ο Τραμπ εξέφρασε την απογοήτευσή του για την τρέχουσα κατάσταση των ειρηνευτικών διαπραγματεύσεων. Στις 22 Αυγούστου δήλωσε αφενός ότι δεν είναι ικανοποιημένος με «τίποτα» που σχετίζεται με τον πόλεμο στην Ουκρανία, αφετέρου ότι σε δύο εβδομάδες θα γνωρίζει εάν είναι εφικτό να επιτευχθεί πρόοδος στην προσπάθειά του να βάλει τέλος στον ρωσο-ουκρανικό πόλεμο, εγείροντας ξανά την πιθανότητα να επιβάλει κυρώσεις κατά της Ρωσίας.

Πέραν αυτών, δήλωσε στον Πούτιν ότι δεν είναι ευχαριστημένος με το ρωσικό χτύπημα της 21ης ​​Αυγούστου στην αμερικανική εταιρεία κατασκευής ηλεκτρονικών ειδών «Flex» στο Μουκάτσεβο της περιφέρειας Ζακαρπάτια στη δυτική Ουκρανία, το οποίο προκάλεσε τεράστια πυρκαγιά και τραυμάτισε τουλάχιστον 19 υπαλλήλους. Η Ρωσία πιθανότατα χτύπησε την αμερικανική επιχείρηση «Flex» προκειμένου να αποθαρρύνει τους Δυτικούς συμμάχους της Ουκρανίας.

Ασάφεια και εμπόδια για τις εγγυήσεις ασφαλείας

Αντί να αποθαρρύνουν τους Δυτικούς, ανώτεροι Αμερικανοί αξιωματούχοι δήλωσαν ότι, στο πλαίσιο των εγγυήσεων ασφαλείας, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα ήταν έτοιμες να συνεισφέρουν «στρατηγικά μέσα», όπως στρατιωτικές πληροφορίες, επιτήρηση και αναγνώριση (ISR), διοίκηση και έλεγχο (C2), καθώς και μέσα αεράμυνας, προκειμένου να υποστηρίξουν μια μελλοντική ανάπτυξη υπό ευρωπαϊκή ηγεσία στο έδαφος της μεταπολεμικής Ουκρανίας.

Οι «Financial Times» ανέφεραν στις 26 Αυγούστου ότι αξιωματούχοι δήλωσαν πως η μεταπολεμική υποστήριξη των ΗΠΑ θα περιλαμβάνει αμερικανικά αεροσκάφη, υλικοτεχνική υποστήριξη και επίγειο ραντάρ για την υποστήριξη μιας ζώνης απαγόρευσης πτήσεων και αεροπορική ασπίδα που θα υποστηρίζεται από την Ευρώπη. Ωστόσο η εν λόγω υποστήριξη των ΗΠΑ εξαρτάται από τη δέσμευση των ευρωπαϊκών κρατών να αναπτύξουν «δεκάδες χιλιάδες» στρατιώτες στην Ουκρανία. Ένα σενάριο που στην παρούσα φάση φαίνεται να συγκεντρώνει ελάχιστες πιθανότητες.

Πάντως, αξιωματούχοι του Κρεμλίνου έχουν επανειλημμένα απορρίψει τις δυτικές εγγυήσεις ασφαλείας για την Ουκρανία και συγκεκριμένα την παρουσία στρατευμάτων από χώρες του ΝΑΤΟ.

Ουκρανικές επιθέσεις με drones εντός της Ρωσίας

Οι Δυνάμεις Μη Επανδρωμένων Συστημάτων (Unmanned Systems Forces – USF) της Ουκρανίας, από τις 20 έως τις 26 Αυγούστου 2025, πραγματοποίησαν τουλάχιστον έξι επιθέσεις με drones μεγάλης εμβέλειας κυρίως κατά ενεργειακών υποδομών εντός της ρωσικής επικράτειας. Έπληξαν το διυλιστήριο Novoshakhtinsky, τον σταθμό άντλησης πετρελαίου Unecha, το συγκρότημα επεξεργασίας φυσικού αερίου Novatek, το διυλιστήριο πετρελαίου Syzran, την αποθήκη πετρελαίου Ντζανκόι στην Κριμαία, καθώς και μια ρωσική βάση μη επανδρωμένων αεροσκαφών κοντά στη Σεβαστούπολη.

Τόσο οι αλλεπάλληλες ουκρανικές επιθέσεις με drones μεγάλης εμβέλειας κατά των ρωσικών διυλιστηρίων όσο και οι δυτικές κυρώσεις επηρεάζουν τα αποθέματα καυσίμων της Ρωσίας και απειλούν να μειώσουν σημαντικά τα έσοδα από το πετρέλαιο.

Η ρωσική πολιτικο-οικονομική εφημερίδα «Kommersant» ανέφερε στις 21 Αυγούστου ότι η Ρωσία βρίσκεται στα πρόθυρα μιας «κρίσης βενζίνης», καθώς οι τιμές χονδρικής έχουν αυξηθεί από τις αρχές Αυγούστου 2025, επειδή η παραγωγή παρουσιάζει μείωση άνω του 10% από τον Ιανουάριο του 2025. Η Ρωσία παρήγαγε τον Ιανουάριο κατά μέσο όρο 123.600 τόνους βενζίνης την ημέρα, ενώ τώρα παράγει κατά μέσο όρο 102.200 τόνους (μείωση 17,3%).

Η «Kommersant» πρόσθεσε μεταξύ άλλων ότι, σύμφωνα με πληροφορίες της ρωσικής βιομηχανίας πετρελαίου, οι επισκευές των διυλιστηρίων πετρελαίου λόγω των ουκρανικών επιθέσεων χρειάζονται μήνες για να ολοκληρωθούν, ότι τα διυλιστήρια με εισαγόμενο εξοπλισμό απαιτούν ιδιαίτερα μεγάλες χρονικές περιόδους ανακαίνισης και ότι έχουν αναβληθεί οι προγραμματισμένες συντηρήσεις αρκετών διυλιστηρίων πετρελαίου, λόγω των κυρώσεων που περιορίζουν την προμήθεια του απαραίτητου εξοπλισμού. Το φθινόπωρο του 2025 αναμένεται η συντήρηση έως και 10 μεγάλων διυλιστηρίων, γεγονός που θα επιδεινώσει περαιτέρω την «κρίση βενζίνης».

Ρωσικές μαζικές επιθέσεις με drones και βλήματα

Από τις 20 έως τις 27 Αυγούστου, οι ρωσικές δυνάμεις συνέχισαν τις μαζικές νυκτερινές επιθέσεις με συνολικά 949 drones Shahed, δύο βαλλιστικά βλήματα εδάφους – εδάφους Iskander-Μ, τέσσερα βλήματα αέρος – εδάφους Kh-47 Kinzhal και 33 βλήματα cruise (Kh-101 και Kalibr), προκαλώντας ανθρώπινες απώλειες και ζημιές κυρίως σε πολιτικές υποδομές σε διάφορες περιοχές της Ουκρανίας.

Τη νύχτα της 20ής προς την 21η Αυγούστου, πραγματοποιήθηκε η τρίτη μεγαλύτερη επίθεση του πολέμου με drones, κατά την οποία στοχοποιήθηκαν κυρίως δυτικές περιοχές της Ουκρανίας (σύνορα με Ουγγαρία, Σλοβακία και Πολωνία), προκαλώντας σημαντικές ζημιές σε πολιτικές υποδομές. Ένα ρωσικό βλήμα cruise έπληξε την αμερικανική εταιρεία κατασκευής ηλεκτρονικών ειδών «Flex» στο Μουκάτσεβο της δυτικής Ουκρανίας, προκαλώντας τεράστια πυρκαγιά και τραυματίζοντας τουλάχιστον 19 υπαλλήλους.

Σύμφωνα με τη «Wall Street Journal», από τον Ιανουάριο του 2025 η Ρωσία έχει υπερδιπλασιάσει τον αριθμό των drones και των βλημάτων που εκτοξεύει μηνιαίως κατά της Ουκρανίας. Λόγω της αύξησης της παραγωγής ρωσικών drones, η Ρωσία μπορεί σύντομα να εκτοξεύει 2.000 drones την ημέρα, επιδεινώνοντας περαιτέρω την ήδη επιβαρυμένη ουκρανική αεράμυνα.

Εδαφικά κέρδη του ρωσικού στρατού

Κατά τη χρονική περίοδο 12-19 Αυγούστου 2025, η Ρωσία κέρδισε περίπου 65 τετραγωνικά χιλιόμετρα ουκρανικού εδάφους, μειωμένα κατά 67% σε σχέση με την προηγούμενη εβδομάδα (7-12 Αυγούστου). Ο ιστότοπος Russia Matters του Harvard Kennedy School υποστηρίζει ότι ένας από τους λόγους για τους οποίους η Ρωσία κατάφερε να σημειώνει έστω και μικρά εδαφικά κέρδη κάθε εβδομάδα είναι ότι διαθέτει περισσότερο στρατιωτικό προσωπικό από την Ουκρανία. Σύμφωνα με τους «New York Times», σήμερα, η Ρωσία στρατολογεί περίπου 1.000 στρατιώτες την ημέρα, αριθμός που είναι περίπου διπλάσιος από τον αριθμό στρατολογήσεων της Ουκρανίας.

Ένας χάρτης, που παρουσίασε ο Τραμπ στον Ζελένσκι κατά τη διάρκεια της συνάντησής τους στο Οβάλ Γραφείο στις 18 Αυγούστου, δείχνει ότι οι ρωσικές δυνάμεις ελέγχουν το 99% της περιοχής Λουχάνσκ και το 76% της περιοχής Ντόνετσκ, οι οποίες μαζί αποτελούν το Ντονμπάς. Οι εκτιμήσεις των αμερικανικών υπηρεσιών πληροφοριών σχετικά με το εάν και πότε η Ρωσία θα μπορούσε να καταλάβει το υπόλοιπο Ντονμπάς ποικίλλουν. «Μια εκτίμηση υποστηρίζει ότι ο Πούτιν θα μπορούσε να καταλάβει όλο το Ντόνετσκ μέχρι τον Οκτώβριο».

Ρωσική υβριδική απειλή

Όπως αναφέρει το Bloomberg, το Κρεμλίνο πιθανότατα κλιμακώνει μια υβριδική εκστρατεία, η οποία περιλαμβάνει παρεμβολές GPS και επικοινωνιών εναντίον κρατών του ΝΑΤΟ που συνορεύουν με τη Ρωσία. Τα ευρωπαϊκά κράτη κατά μήκος των δυτικών συνόρων της Ρωσίας έχουν εκφράσει ανησυχίες σε διεθνείς οργανισμούς μεταφορών σχετικά με τις παρεμβολές GPS τους τελευταίους μήνες.

Το Bloomberg έλαβε μια επιστολή που απέστειλαν η Λιθουανία, η Λετονία, η Εσθονία και η Φινλανδία στη Διεθνή Ένωση Τηλεπικοινωνιών στις 23 Ιουνίου σχετικά με την επιδείνωση των παρεμβολών ραδιοπλοήγησης, λόγω των αυξημένων ρωσικών παρεμβολών. Επίσης, ο Διεθνής Οργανισμός Πολιτικής Αεροπορίας εξέφρασε «σοβαρές ανησυχίες» για την ασφάλεια των πτήσεων, λόγω των ρωσικών παρεμβολών.

Αναβάθμιση της ουκρανικής αμυντικής βιομηχανίας

Η Ουκρανία επενδύει με επιτυχία και επεκτείνει την παραγωγή οπλικών συστημάτων μεσαίου έως μεγάλου βεληνεκούς, ικανών να πλήξουν στρατιωτικές εγκαταστάσεις και όχι μόνο, εντός της ρωσικής επικράτειας. Ήδη, πέτυχε να αυξήσει το βεληνεκές των αντιπλοϊκών πυραύλων Neptune, οι οποίοι της επιτρέπουν να πλήξει στόχους που βρίσκονται βαθύτερα εντός της Ρωσίας.

Το Associated Press (AP) ανέφερε στις 21 Αυγούστου ότι η Ουκρανία ξεκίνησε μαζική παραγωγή των νέων βλημάτων cruise FP-5 Flamingo, τα οποία έχουν βεληνεκές έως και 3.000 km και μπορούν να μεταφέρουν κεφαλές έως και 1.150 κιλά.

Παροχή στρατιωτικής βοήθειας στην Ουκρανία

Οι Δυτικοί εταίροι της Ουκρανίας συνεχίζουν να παρέχουν στρατιωτική βοήθεια, κυρίως μέσω της αγοράς αμερικανικών όπλων. Συγκεκριμένα, την τελευταία εβδομάδα:

● Οι Ηνωμένες Πολιτείες ενέκριναν την πώληση 3.350 βλημάτων αέρος – εδάφους ERAM βεληνεκούς 240 – 450 km.

● Η Νορβηγία διέθεσε περίπου 694 εκατομμύρια δολάρια για την αγορά δύο συστημάτων αεράμυνας Patriot.

● Ο Καναδάς θα διαθέσει περισσότερα από 750 εκατομμύρια δολάρια για την προμήθεια τεθωρακισμένων οχημάτων, drones και πυρομαχικών και θα χρηματοδοτήσει ένα πακέτο βοήθειας 500 εκατομμυρίων δολαρίων για την αγορά αμερικανικού στρατιωτικού εξοπλισμού.

● Η Γερμανία θα διαθέσει εννέα δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως για τα επόμενα δύο χρόνια.

● Η Λιθουανία και η Ουκρανία υπέγραψαν επιστολή προθέσεων για την κοινή παραγωγή αμυντικών προϊόντων, με έμφαση στα μη επανδρωμένα αεροσκάφη μεγάλης εμβέλειας.

Το απευκταίο για την Ελλάδα σενάριο

Οι συγκρούσεις συνεχίζονται, η διπλωματία παραμένει άκαρπη, ενώ η Ευρώπη θα πρέπει να ετοιμάζεται για ένα θερμό φθινόπωρο αβεβαιότητας. Αν οι θέσεις της Μόσχας και του Κιέβου παραμείνουν αμετακίνητες, τότε ο χρόνος θα αρχίσει να δουλεύει υπέρ των ισχυρότερων και όχι υπέρ της ειρήνης. Αυτό το απευκταίο σενάριο είναι προφανές ότι θα επηρεάσει την Ελλάδα ποικιλοτρόπως. Συγκεκριμένα:

● Η Ελλάδα θα κληθεί να συνεισφέρει περεταίρω στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία, ενώ αν και όταν έρθει η ώρα των εγγυήσεων ασφαλείας, πιθανόν να τεθεί το θέμα της αποστολής ελληνικής δύναμης.

● Αναμένεται να αυξηθεί ο ρόλος της Αλεξανδρούπολης τόσο για τη μεταφορά αμερικανικού και ΝΑΤΟϊκού στρατιωτικού υλικού προς την Ουκρανία, όσο και για την ενεργειακή στήριξη της ανατολικής Ευρώπης μέσω του τερματικού LNG που αναμένεται να επιστρέψει σε πλήρη λειτουργία τον Οκτώβριο.

● Ο παρατεταμένος πόλεμος εξακολουθεί να δημιουργεί προβλήματα ενεργειακής ασφάλειας, πλήττοντας άμεσα την ελληνική οικονομία και τα νοικοκυριά.

* Ο Βασίλης Γιαννακόπουλος είναι ταξίαρχος ε.α. της Π.Α., γεωστρατηγικός αναλυτής ([email protected])

Διαβάστε επίσης:

Γαλλία: Για κίνδυνο «έκρηξης» του χρέους, λογώ πολιτικής αστάθειας, προειδοποιούν οι ειδικοί

Γροιλανδία: Ο Τραμπ δεν εγκατέλειψε τα σχέδια για προσάρτηση στις ΗΠΑ – Τι είναι οι «μυστικές επιχειρήσεις επιρροής» που καταγγέλει η Δανία

Παραίτηση-βόμβα του επικεφαλής του CDC Δημήτρη Δασκαλάκη: «Ο Trump και τον RFK Jr βλάπτουν τη δημόσια υγεία»