Γράφει ο Γιάννης Σμέρος*

Η κυβέρνηση δεν ασκεί απλώς εξουσία, την υπερσυγκεντρώνει, τη διαστρέφει και τη μετατρέπει σε ένα καθεστώς όπου η δημοκρατία λειτουργεί ως θεσμικό άλλοθι. Κάθε νομοθετική πρωτοβουλία, κάθε αυθαίρετη τροπολογία, κάθε διοικητική μεταρρύθμιση δείχνει μια σταθερή πορεία προς ένα σύστημα “Αποφασίζομεν και Διατάσσομεν”, όπου η εκτελεστική εξουσία παρακάμπτει θεσμούς, ακυρώνει ελέγχους και εξουδετερώνει την αντίθετη φωνή.

Αυτός ο τρόπος διακυβέρνησης δεν είναι συγκυριακός. Είναι δομικό χαρακτηριστικό ενός μοντέλου που έχει συνδεθεί με σκανδαλώδεις παρακολουθήσεις, θεσμικές εκτροπές, κρατική προπαγάνδα και βίαιη καταστολή. Από τις υποκλοπές της ΕΥΠ ως τη διαχείριση της τραγωδίας των Τεμπών και από την ασφυκτική χειραγώγηση των ΜΜΕ ως την άλωση της Δικαιοσύνης, η κυβέρνηση έχει καταστήσει σαφές ότι προτεραιότητα δεν είναι η λογοδοσία, αλλά η συγκάλυψη.

Η πιο κραυγαλέα έκφραση αυτής της αυταρχικής αντίληψης εκδηλώθηκε στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, ιδίως μετά την εκλογική ήττα του εκλεκτού της Νέας Δημοκρατίας στον Δήμο Αθηναίων. Λίγες μόλις ημέρες πριν αναλάβει ο νέος Δήμαρχος Χάρης Δούκας, ενώ είχε ήδη κερδίσει στις εκλογές, μια σκανδαλώδης τροπολογία αφαίρεσε την «Ανάπλαση Αθήνας ΑΕ» από τον Δήμο και την παρέδωσε στον κρατικό έλεγχο, με νέο όνομα «Ανάπλαση ΑΕ»  και διευρυμένη αρμοδιότητα σε όλη τη χώρα. Μια τροπολογία που κατατέθηκε βιαστικά, χωρίς διαβούλευση, χωρίς ενημέρωση, αργά τη νύχτα. Η εκδίκηση για την ήττα στην Αθήνα είχε ξεκινήσει.

Ο Δήμος Αθηναίων, δηλαδή οι ίδιοι οι πολίτες, εξοβελίζονται από το Διοικητικό Συμβούλιο, ενώ η εταιρεία χρηματοδοτείται πλέον απευθείας από το κράτος. Πρόκειται για πράξη πολιτικής εκδίκησης απέναντι στους Αθηναίους που «τόλμησαν» να ψηφίσουν διαφορετικά από το επιθυμητό του Μαξίμου.

Στο ίδιο μοτίβο υπερσυγκέντρωσης, η κυβέρνηση πήρε την εποπτεία του Γηροκομείου Αθηνών από τον Δήμο και την υπήγαγε στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση. Όπως ειπώθηκε ευθέως στη Βουλή, στόχος ήταν να αποφευχθεί ο «εξονυχιστικός έλεγχος» του Δήμου στη διαδικασία πώλησης περιουσιακών στοιχείων. Μια ομολογία-σοκ που αποκαλύπτει πως η “διαφάνεια” είναι εχθρός της κυβέρνησης, όταν απειλεί τα συμφέροντα των ημετέρων.

Το νέο νομοσχέδιο για την Αυτοδιοίκηση αποτελεί το αποκορύφωμα της προσπάθειας αποδυνάμωσης κάθε τοπικής φωνής. Με πρόσχημα την «απλούστευση των διαδικασιών», καταργείται ο δεύτερος γύρος των εκλογών, ένα θεσμικό έγκλημα που περιορίζει τη δημοκρατική νομιμοποίηση και ακυρώνει την ανάγκη για συναινέσεις.

Οι ΟΤΑ μετατρέπονται σε διοικητικούς υπαλλήλους της κεντρικής εξουσίας, ενώ οι πόροι τους παραμένουν μειωμένοι έως και κατά έξι δισεκατομμύρια ευρώ λιγότερα από τις προβλέψεις του ίδιου του νόμου. Οι αρμοδιότητες πολλαπλασιάζονται χωρίς κοστολόγηση, οδηγώντας τους δήμους σε οικονομική ασφυξία και πολιτική εξάρτηση.

Το αποτέλεσμα είναι μια Αυτοδιοίκηση ανίσχυρη, πειθαρχημένη και πλήρως ελεγχόμενη, ένα πολιτικό τοπίο όπου η αποκέντρωση και η συμμετοχή υποκαθίστανται από τον κυβερνητικό έλεγχο και τη σιωπή.

Η αλλεργία της κυβέρνησης στη διαφωνία εκδηλώνεται με κάθε τρόπο. Μετά τις μαζικές κινητοποιήσεις για τα Τέμπη, η κυβέρνηση δεν απάντησε με αυτοκριτική, αλλά με τροπολογία-αστραπή που μετέφερε την ευθύνη για το Μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη στο Υπουργείο Εθνικής Άμυνας.

Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος εξήγησε ότι το μέτρο στοχεύει να «προστατεύσει» το μνημείο από την «επαναστατική γυμναστική». Δηλαδή, να απαγορεύσει τη διαμαρτυρία. Η μνήμη των θυμάτων και το δικαίωμα στη διαδήλωση βαφτίζονται «απειλή», ενώ η αυταρχική επιβολή ντύνεται με το πέπλο της «τάξης» και της «σεβαστής σιωπής».

Πρόκειται για μια επικίνδυνη ιδεολογική μετάλλαξη: η κυβέρνηση επιχειρεί να ιδιοποιηθεί τα εθνικά σύμβολα, να ορίσει ποιοι είναι «νοικοκυραίοι» και ποιοι «ταραχοποιοί». Με την αστυνομία ως πολιτικό εργαλείο και τα ΜΜΕ σε ρόλο μηχανισμού εξωραϊσμού, η δημοκρατία παρουσιάζεται ως εμπόδιο στην πολυδιαφημισμένη “σταθερότητα”.

Πίσω από την τεχνοκρατική ρητορική και τα επικοινωνιακά σόου, ο τελικός στόχος είναι ένας: ο απόλυτος έλεγχος κάθε θεσμού, κάθε μηχανισμού, κάθε φωνής. Από τις Ανεξάρτητες Αρχές έως τα πανεπιστήμια και την Αυτοδιοίκηση, οικοδομείται ένα καθεστώς συγκεντρωτισμού, όπου οι κανόνες αλλάζουν για να εξυπηρετούν τους ισχυρούς και να εξοντώνουν τους αντιπάλους.

Η Ελλάδα του 2025 θυμίζει επικίνδυνα τη δημοκρατία σε κώμα, όπου η αυθαιρεσία βαφτίζεται «μεταρρύθμιση» και η καταστολή «ευνομία». Η αντίσταση απέναντι σε αυτή τη θεσμική εκτροπή δεν είναι κομματική υπόθεση. Είναι δημοκρατική επιταγή. Γιατί όταν το «Αποφασίζομεν και Διατάσσομεν» γίνεται δόγμα διακυβέρνησης, τότε το επόμενο βήμα είναι η σιωπή όλων.

* Ο Γιάννης Σμέρος είναι Χημικός Μηχανικός MSc, μέλος ΚΠΕ ΠΑΣΟΚ, πρώην Περιφερειακός Σύμβουλος Αττικής

Διαβάστε επίσης:

Πάνε στράφι τα «ήρεμα νερά»;

Δεκάρα δεν δίνουν για το μνημείο, τα Τέμπη και ο Δένδιας τους νοιάζουν

Οι τζάμπα μετρήσεις για τον Τσίπρα και οι μεγαλοπαράγοντες του ΠΑΣΟΚ