Στο πρόσωπο της Μαρίας Καρυστιανού, όχι μόνο ως σύμβολο του αγώνα των συγγενών των θυμάτων της τραγωδίας των Τεμπών, αλλά και ως πιθανού παράγοντων πολιτικών εξελίξεων επικεντρώνεται το Politico σε εκτενές άρθρο του.

Το ειδησεογραφικό site γράφει ότι μια γιατρός, της οποίας η κόρη σκοτώθηκε σε σιδηροδρομικό δυστύχημα, έχει αναδειχθεί ως η απρόσμενη ηγέτιδα ενός κύματος διαμαρτυριών κατά του πολιτικού κατεστημένου στην Ελλάδα. Πολλοί θέλουν η Μαρία Καρυστιανού να θέσει υποψηφιότητα, πιστεύοντας ότι μια εξωτερική δύναμη θα ήταν η καταλληλότερη για να ταρακουνήσει μια χώρα που έχει συγκλονιστεί από μια σειρά σκανδάλων και όπου η εμπιστοσύνη στους πολιτικούς έχει καταρρεύσει.

Η Καρυστιανού, μια 52χρονη παιδίατρος, είναι πρόεδρος της Ένωσης Συγγενών Θυμάτων των Τεμπών, η οποία ζητά δικαιοσύνη για όσους εμπλέκονται στο σιδηροδρομικό δυστύχημα του Φεβρουαρίου 2023 στα Τέμπη, στο οποίο έχασαν τη ζωή τους 57 άτομα, κυρίως φοιτητές. Η 19χρονη κόρη της, Μάρθη, ήταν μία από τους νεκρούς του πιο θανατηφόρου σιδηροδρομικού δυστυχήματος στην ιστορία της Ελλάδας, μια καταστροφή που προκάλεσε βαθιά ανησυχία για τη λειτουργία του κράτους και οδήγησε σε μαζικές διαδηλώσεις στους δρόμους.

«Η Ελλάδα έχει εκτροχιαστεί και παραμένει εκεί», δήλωσε η Καρυστιανού, αντιπαραθέτοντας το σιδηροδρομικό δυστύχημα και την ελληνική πολιτική. «Δεν αντέχω να ζω σε μια τέτοια κοινωνία και δεν μπορώ να φανταστώ πώς θα συνεχίσουμε να ζούμε με ένα τόσο διεφθαρμένο πολιτικό σύστημα. Πρόκειται για μια επείγουσα ανάγκη της κοινωνίας που δεν μπορεί να ικανοποιηθεί από το υπάρχον πολιτικό σύστημα».

Ενώ οι εικασίες ότι η Καρυστιανού ενδέχεται να ξεκινήσει πολιτική καριέρα είναι διαδεδομένες στα τοπικά μέσα ενημέρωσης, η ίδια αρνείται να επιβεβαιώσει ή να διαψεύσει τις φήμες, συμπεριλαμβανομένης της συνέντευξής της στο POLITICO.

Κατακερματισμένο τοπίο

Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, κάθε νέο πολιτικό κίνημα θα ενταχθεί σε ένα κατακερματισμένο πολιτικό τοπίο, το οποίο χαρακτηρίζεται από βαθιά δυσπιστία προς την κυβέρνηση και χαμηλή υποστήριξη προς το κυβερνών κόμμα, τη κεντροδεξιά Νέα Δημοκρατία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη. Με τα κόμματα της αντιπολίτευσης επίσης διχασμένα και ανίκανα να εκμεταλλευτούν την κατάσταση, ορισμένες δημοσκοπήσεις υποδηλώνουν ότι ένα νέο πολιτικό κίνημα με ηγέτη την Καρυστιανού θα μπορούσε να συγκεντρώσει την υποστήριξη του 25% των ψηφοφόρων.

«Θέλω να δω κάτι καινούργιο, όπως και ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας. Ανήκω και εγώ σε αυτό το 25%», δήλωσε. Το θανατηφόρο σιδηροδρομικό δυστύχημα στο Τέμπι «παραμένει στην επικαιρότητα κυρίως επειδή κατάφερε να δημιουργήσει μια φωνή αντιπολίτευσης και να εκφράσει διαμαρτυρία κατά της κυβέρνησης και του πολιτικού συστήματος γενικότερα. Η διαμαρτυρία δεν είναι απαραίτητα αντικαθεστωτική, αλλά μάλλον μια φωνή απόγνωσης για τη χρόνια ανικανότητα της κυβέρνησης», δήλωσε η Λαμπρίνη Ρόρη, επίκουρη καθηγήτρια πολιτικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Το σιδηροδρομικό δυστύχημα άφησε ένα βαθύ σημάδι στην Ελλάδα. Δύο τρένα που ταξίδευαν με μεγάλη ταχύτητα σε αντίθετες κατευθύνσεις στην ίδια γραμμή — το ένα με τουλάχιστον 150 επιβάτες και το άλλο γεμάτο με φορτίο — συγκρούστηκαν μετωπικά, με αποτέλεσμα 57 νεκρούς και 85 τραυματίες. Η καταστροφή έριξε φως στο γηράσκον σιδηροδρομικό δίκτυο της Ελλάδας, μήκους 2.550 χιλιομέτρων, το οποίο εδώ και καιρό αντιμετωπίζει κριτική για φερόμενη κακοδιαχείριση, ακατάλληλο εξοπλισμό και κακή συντήρηση.

«Είναι μια ανοιχτή πληγή, καθώς πρόκειται για έγκλημα που διαπράχθηκε από το κράτος», δήλωσε ο Κώστας Ελευθερίου, επίκουρος καθηγητής στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης και συντονιστής πολιτικής ανάλυσης στο Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών ENA, ένα think tank της Αθήνας. «Ένας σιδηρόδρομος που δεν λειτούργησε ποτέ σύμφωνα με τις απαιτούμενες προδιαγραφές, η ηγεσία του υπουργείου που διαβεβαίωσε ότι ήταν ασφαλής και, στη συνέχεια, οι προϋποθέσεις για τη διοίκηση της δικαιοσύνης δεν πληρούνται». «Δεδομένου ότι τόσο η κυβέρνηση όσο και η αντιπολίτευση είναι ανίκανες να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα, βρισκόμαστε επί του παρόντος σε αδιέξοδο».

Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων πιστεύει ότι η κυβέρνηση προσπαθεί να συγκαλύψει το τι πραγματικά συνέβη και ποιος φέρει την ευθύνη. Έχουν διατυπωθεί ισχυρισμοί ότι μεταφέρονταν εύφλεκτα χημικά. Τον Μάρτιο του 2024, η κυβέρνηση Μητσοτάκη επέζησε από ψήφο μη εμπιστοσύνης, αλλά ο τρόπος με τον οποίο χειρίστηκε τις συνέπειες ενέτεινε την κριτική, με την Αθήνα να απορρίπτει το αίτημα της Ευρωπαίας Εισαγγελέα να αναλάβει δράση σχετικά με την πιθανή ποινική ευθύνη δύο πρώην υπουργών μεταφορών (η κυβέρνηση έκανε χρήση μιας διάταξης του ελληνικού συντάγματος που παρέχει ασυλία στους υπουργούς).

Ο «παράγοντας Καρυστιανού»

Εδώ μπαίνει η Καρυστιανού. Προερχόμενη από μεσοαστική οικογένεια, έχει αποκτήσει εθνική φήμη και έχει γίνει σύμβολο της απαίτησης για δικαιοσύνη, κερδίζοντας τη φήμη ότι μιλάει με σαφήνεια αλλά και με συναίσθημα. Κάθε της λέξη εξετάζεται τώρα με προσοχή τόσο από τους υποστηρικτές όσο και από τους αντιπάλους της.

«Νιώθω ντροπή που μια Ευρωπαία εισαγγελέας έρχεται και λέει ότι το Σύνταγμά μας προστατεύει τους υπουργούς από την ευθύνη. Αυτή η συνταγματική διάταξη καταχράται από τους πολιτικούς ακόμη και σε περιπτώσεις κακουργημάτων, όπως η υπόθεση των Τεμπών», δήλωσε η Καρυστιανού.

Η ένωση των συγγενών των θυμάτων έχει οργανώσει διαμαρτυρίες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, καθώς και συναυλίες και άλλες εκδηλώσεις για να κρατήσει την υπόθεση στο προσκήνιο. Η Καρυστιανού και άλλοι συγγενείς των θυμάτων του δυστυχήματος έχουν λάβει εκατοντάδες μηνύματα από Έλληνες που ενθαρρύνουν τη δημιουργία ενός νέου πολιτικού κινήματος. Το τηλέφωνό της χτυπά συνεχώς με κλήσεις από βουλευτές και πολιτικούς αξιωματούχους που υπόσχονται να εγγραφούν αν ιδρύσει κόμμα.

«Η τεράστια έλλειψη εμπιστοσύνης στο κυβερνών κόμμα και στα κόμματα της αντιπολίτευσης έχει δημιουργήσει μια ζήτηση στην κοινωνία για μη συμβατική πολιτική», δήλωσε ο Ελευθερίου. «Όταν οι ψηφοφόροι σκέφτονται τις οικογένειες των θυμάτων, λένε: “Αυτοί είναι άνθρωποι σαν εμάς και διεκδικούν τα δικαιώματά τους”. Μπορούν να κατανοήσουν τον στόχο τους, να ταυτιστούν με αυτόν και να τον υποστηρίξουν».

Οι τελευταίες διαδηλώσεις ήταν μέρος μιας εκστρατείας των οικογενειών των θυμάτων για την εκταφή των αγαπημένων τους, τόσο για την ταυτοποίησή τους όσο και για τη διενέργεια τοξικολογικών και άλλων εξετάσεων για τον έλεγχο της παρουσίας εύφλεκτων υλικών. Ο Πάνος Ρούτσι, ο γιος του οποίου, Ντένις, σκοτώθηκε στο δυστύχημα, πραγματοποίησε 23ήμερη απεργία πείνας και κατασκήνωσε έξω από το ελληνικό κοινοβούλιο για να ασκήσει πίεση στην κυβέρνηση να δεχτεί το αίτημα για εκταφή. Οι δικαστικές αρχές, οι οποίες είχαν απορρίψει το αίτημα, τελικά συμφώνησαν να εκταφούν τα πτώματα.

Μια ομάδα με το όνομα «Μέχρι Τέλους» έχει στήσει ένα πρόχειρο μνημείο για τα θύματα των Τεμπών και έχει γράψει τα ονόματα των 57 θυμάτων με κόκκινη μπογιά μπροστά από το κοινοβούλιο. Κάθε βράδυ τους τελευταίους οκτώ μήνες, στις 11:18 μ.μ. — την ώρα του ατυχήματος — οι διαδηλωτές διαβάζουν τα ονόματα των νεκρών. Η κυβέρνηση έχει δηλώσει ότι θα ψηφίσει μια τροπολογία που θα απαγορεύει στους πενθούντες και τους διαδηλωτές να συγκεντρώνονται εκεί, μια απόφαση που έχει συναντήσει έντονη αντίδραση.

Ηθικό πλεονέκτημα

«Οι συστηματικές και λεπτομερείς προσπάθειες των συγγενών των θυμάτων να βρουν αποδείξεις για την διοικητική ανικανότητα της κυβέρνησης στην αντιμετώπιση του ατυχήματος ενίσχυσαν την αντίδραση του λαού απέναντι στο κυβερνών κόμμα», δήλωσε ο Γιάννης Κωνσταντινίδης, αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας. «Οι συγγενείς των θυμάτων — που ήδη είχαν το ηθικό πλεονέκτημα — κέρδισαν επίσης το πολιτικό πλεονέκτημα έναντι μιας κυβέρνησης που θεωρήθηκε, στην καλύτερη περίπτωση, ανεπαρκής».

Ωστόσο, πρόσθεσε, η ηθική υποστήριξη δεν μεταφράζεται αυτόματα σε εκλογική υποστήριξη: «Οι πολιτικοί τους αντίπαλοι μπορούν να τους επιτεθούν με επιχειρήματα που δεν αφορούν την ηθική, αλλά μάλλον την απειρία ή τη διακυβερνησιμότητά τους. Τότε, το ηθικό και συμβολικό τους κεφάλαιο θα είναι ανεπαρκές». Τέτοιες επιθέσεις από τους αντιπάλους είναι κάτι στο οποίο η Καρυστιάνου θα πρέπει να συνηθίσει αν αποφασίσει να ασχοληθεί με την πολιτική.

«Κανείς από εμάς δεν μπορεί να απαντήσει σε όσα λέει η Καρυστιανού», δήλωσε ο Έλληνας υπουργός Υγείας Αντώνης Γεωργιάδης στον ραδιοφωνικό σταθμό Parapolitika. «Την σέβομαι ως μητέρα που έχασε το παιδί της. Αλλά αν αύριο γίνει πολιτικός μας αντίπαλος, δεν θα έχει την ίδια ασυλία και μεταχείριση. Θα είναι πολιτικός μας αντίπαλος».

Ένα άλλο πρόβλημα, σύμφωνα με τον Ρόρη του Πανεπιστημίου Αθηνών, είναι ότι τα νέα κόμματα δυσκολεύονται εξαιρετικά να επιβιώσουν, ακόμα και αν καταφέρουν να παραμείνουν για μερικές εκλογές. «Η έντονη συζήτηση γύρω από την πιθανότητα δημιουργίας ενός νέου κόμματος με ηγέτη την Καρυστιανού υπογραμμίζει την ανάγκη για αντιπολιτευτική εκπροσώπηση και μια πιθανή πολιτική ευκαιρία για έναν νεοεισερχόμενο στην πολιτική σκηνή. Ωστόσο, είναι πιο πιθανό ένα τέτοιο κόμμα να είναι νεκρό από τη γέννησή του — ένα ακόμη κόμμα-διάττον αστέρι».

Πολιτική ρευστότητα

Παρά την πτώση της Νέας Δημοκρατίας στις δημοσκοπήσεις, η οποία υποδηλώνει ότι δεν θα ήταν σε θέση να σχηματίσει κυβέρνηση πλειοψηφίας αν γίνονταν σήμερα εκλογές, δεν έχει εμφανιστεί κανένας σοβαρός αντίπαλος του Μητσοτάκη.

Εν τω μεταξύ, ο πρώην αριστερός πρωθυπουργός της Ελλάδας, Αλέξης Τσίπρας, παραιτήθηκε από βουλευτής νωρίτερα αυτό το μήνα, ενώ αυξάνονται οι φήμες ότι σχεδιάζει να σχηματίσει νέο κόμμα. Οι δημοσκοπικές εταιρείες προσπαθούν να προβλέψουν την αντίδραση του κοινού σε ένα πιθανό νέο πολιτικό κόμμα με ηγέτη τον Τσίπρα και εκτιμούν ότι η πιθανή βάση του θα μπορούσε να φτάσει το 20% του εκλογικού σώματος.

Αν και δεν έχει επιβεβαιώσει επίσημα τις φήμες για ένα νέο κόμμα, ο Τσίπρας το υπονόησε στην δημόσια δήλωση παραίτησής του, λέγοντας στους πρώην συναδέλφους του στο αριστερό κόμμα ΣΥΡΙΖΑ: «Δεν θα είμαστε αντίπαλοι. Ίσως σύντομα, θα ταξιδέψουμε ξανά μαζί σε πιο όμορφες θάλασσες». Ο Τσίπρας δήλωσε ότι σκοπεύει να εκδώσει ένα βιβλίο μέχρι το τέλος του έτους για τη θητεία του ως πρωθυπουργός.

Ένα άλλο κόμμα από τη δεξιά του πολιτικού φάσματος είναι πιθανό να δημιουργηθεί από τον πρώην πρωθυπουργό και ηγέτη της Νέας Δημοκρατίας Αντώνη Σαμαρά. Αυτός διαγράφηκε από το κόμμα πέρυσι, αφού επέκρινε σφοδρά τις κυβερνητικές πολιτικές, μεταξύ άλλων για τις σχέσεις με τη γειτονική Τουρκία, καθώς και για τις «προοδευτικές» προσεγγίσεις, όπως η νομοθεσία που αναγνωρίζει τον γάμο μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου. Σύμφωνα με δημοσιεύματα των μέσων ενημέρωσης, η Καρυστιανού θα μπορούσε να ενώσει τις δυνάμεις της με τον Σαμαρά σε ένα νέο πολιτικό κίνημα, καθώς ένας από τους συνεργάτες της ήταν σύμβουλος του πρώην πρωθυπουργού.

Διαβαστε επίσης

Marc: Ακρίβεια, Τέμπη και ΟΠΕΚΕΠΕ «ροκανίζουν» την κυβέρνηση – Μπροστά ο Τσίπρας στην κεντροαριστερά

Τι προβλέπει η τροπολογία για τον Άγνωστο Στρατιώτη που κατατέθηκε στη Βουλή – Σε θέσεις μάχης τα κόμματα

Συμφωνία Ζελένσκι με Μητσοτάκη για προμήθεια φυσικού αερίου από την Ελλάδα