Η εντολή του προέδρου των ΗΠΑ να αρχίσουν και πάλι οι πυρηνικές δοκιμές μοιάζει να γυρίζει τον κόσμο πολλά χρόνια πίσω, στην εποχή του Ψυχρού Πολέμου και της απειλής της μαζικής καταστροφής.

Ο Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν ανακοίνωσε προσωπικά και τα δύο ορόσημα, επαινώντας τις «απαράμιλλες» δυνατότητες της Ρωσίας και αψηφώντας την αυξανόμενη πίεση από τη Δύση, ιδίως από τις Ηνωμένες Πολιτείες υπό τον Πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ. Οι ανακοινώσεις συνέπεσαν με την αποκάλυψη του Τραμπ ότι η Ουάσιγκτον θα ξαναρχίσει τις δοκιμές πυρηνικών όπλων για πρώτη φορά μετά από τρεις δεκαετίες.

Φόβοι για νέο Ψυχρό Πόλεμο

Μαζί, αυτές οι κινήσεις αναζωπύρωσαν τους φόβους για έναν νέο αγώνα εξοπλισμών που θυμίζει τον Ψυχρό Πόλεμο. Μιλώντας σε συνάντηση στη Μόσχα με Ρώσους στρατιώτες που τραυματίστηκαν στην Ουκρανία, ο Πούτιν είπε ότι η Ρωσία είχε δοκιμάσει με επιτυχία το Poseidon, ένα υποβρύχιο drone με πυρηνική πρόωση, ικανό να μεταφέρει πυρηνική κεφαλή που θα μπορούσε να προκαλέσει ραδιενεργά τσουνάμι κατά μήκος των ακτών του εχθρού.

«Για πρώτη φορά, καταφέραμε όχι μόνο να το εκτοξεύσουμε από το υποβρύχιο που το μετέφερε… αλλά και να ενεργοποιήσουμε τη μονάδα πυρηνικής ενέργειας του, επιτρέποντας στο όχημα να λειτουργήσει για ένα ορισμένο χρονικό διάστημα», δήλωσε ο Πούτιν. Πρόσθεσε: «Όσον αφορά την ταχύτητα και το βάθος λειτουργίας, δεν υπάρχει τίποτα παρόμοιο με αυτό το μη επανδρωμένο όχημα σε κανένα άλλο μέρος του κόσμου και είναι απίθανο να εμφανιστεί κάτι παρόμοιο στο εγγύς μέλλον. Και δεν υπάρχει τρόπος να το αναχαιτίσει κανείς».

Σύμφωνα με τον Πούτιν, ο συμπαγής πυρηνικός αντιδραστήρας του Ποσειδώνα είναι «100 φορές μικρότερος» από αυτούς που χρησιμοποιούνται στα συμβατικά υποβρύχια, αλλά παρέχει «εξαιρετική ισχύ», ξεπερνώντας ακόμη και τον διηπειρωτικό βαλλιστικό πύραυλο Sarmat, γνωστό με το όνομα «Satan II» από το ΝΑΤΟ. Αν και η Μόσχα δεν έδωσε λεπτομέρειες σχετικά με τον τόπο της δοκιμής, ήταν η πρώτη φορά που η Ρωσία παραδέχτηκε ότι ενεργοποίησε με επιτυχία το πυρηνικό σύστημα πρόωσης του Poseidon κατά τη διάρκεια μιας δοκιμής σε πραγματικές συνθήκες.

Τορπίλη drone

Το σύστημα πιστεύεται ότι εκτοξεύεται από υποβρύχια της κλάσης Belgorod, τα οποία έχουν σχεδιαστεί για να μεταφέρουν το τεράστιο drone. Το Poseidon — που πήρε το όνομά του από τον αρχαίο ελληνικό θεό της θάλασσας — αποτελεί ένα από τα πιο ριζοσπαστικά όπλα που έχουν αναπτυχθεί από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου. Συνδυάζοντας στοιχεία drone και τορπίλης, έχει κατασκευαστεί για να είναι αόρατο, ανθεκτικό και με συντριπτική καταστροφική ικανότητα. Πληροφορίες από ανοιχτές πηγές υποδηλώνουν ότι το drone έχει μήκος περίπου 20 μέτρα, ζυγίζει περίπου 100 τόνους και μπορεί να ταξιδεύει υποβρυχίως με ταχύτητα έως 200 km/h — σε βάθη πολύ μεγάλα για να μπορεί να αναχαιτιστεί.

Η πυρηνική πρόωση του παρέχει απεριόριστη εμβέλεια, επιτρέποντάς του να διασχίζει τους ωκεανούς χωρίς να ανιχνεύεται. Οι ειδικοί πιστεύουν ότι το Poseidon μπορεί να μεταφέρει πυρηνική κεφαλή δύο μεγατόνων, αρκετή για να καταστρέψει μια παράκτια πόλη ή να προκαλέσει καταστροφικό ραδιενεργό τσουνάμι. Η ανάπτυξή του θα μπορούσε να επαναπροσδιορίσει την πυρηνική αποτροπή, παρακάμπτοντας τα παραδοσιακά συστήματα ξηράς, αέρος και θάλασσας.

Η Μόσχα θεωρεί το Poseidon ως στρατηγικό εξισορροπητικό μέσο, ικανό να διαπεράσει οποιαδήποτε μελλοντική αμυντική ασπίδα πυραύλων. Ο Πούτιν υποστηρίζει εδώ και καιρό ότι η αποχώρηση της Ουάσιγκτον από τη Συνθήκη για τα Αντιβαλλιστικά Βλήματα το 2001 ανάγκασε τη Ρωσία να καινοτομήσει με νέα επιθετικά συστήματα για να αποκαταστήσει τη στρατηγική ισορροπία. Λίγες μέρες πριν από την αποκάλυψη του Ποσειδώνα, η Ρωσία δοκίμασε ένα άλλο πυρηνικό σύστημα — τον πύραυλο κρουζ Burevestnik, που χαιρετίστηκε από το Κρεμλίνο ως ένα τεχνικό επίτευγμα.

Ο πυρηνοκίνητος πύραυλος

Ο στρατηγός Βαλερί Γκερασίμοφ, αρχηγός του Γενικού Επιτελείου της Ρωσίας, ενημέρωσε τον Πούτιν ότι η δοκιμή ήταν «απόλυτα επιτυχής», ισχυριζόμενος ότι ο πύραυλος πέταξε 14.000 χιλιόμετρα σε 15 ώρες χρησιμοποιώντας πυρηνικό καύσιμο. «Πραγματοποίησε ελιγμούς που απέδειξαν τις υψηλές του ικανότητες στην αποφυγή πυραυλικών και αεροπορικών αμυντικών συστημάτων», δήλωσε ο Γκεράσιμοφ. Ο Πούτιν χαρακτήρισε τον Burevestnik ως «τεχνολογική καινοτομία», σημειώνοντας ότι ο μικροσκοπικός του αντιδραστήρας είναι «1.000 φορές μικρότερος από αυτόν ενός υποβρυχίου» και φτάνει σε επιχειρησιακή ισχύ μέσα σε λίγα λεπτά.

Ο Burevestnik είναι ο πρώτος γνωστός πυραύλος κρουζ με πυρηνική πρόωση στον κόσμο, ο οποίος θεωρητικά του παρέχει απεριόριστη εμβέλεια και αντοχή. Σε αντίθεση με τους συμβατικούς πυραύλους, μπορεί να παραμείνει στον αέρα για μέρες, εισερχόμενος ξανά στον αμφισβητούμενο εναέριο χώρο από απρόσμενες κατευθύνσεις. Η απρόβλεπτη πορεία πτήσης του θα μπορούσε να καταστήσει τα συστήματα πυραυλικής άμυνας του ΝΑΤΟ παρωχημένα, αυξάνοντας τους κινδύνους λανθασμένων υπολογισμών και κλιμάκωσης.

Η αντίδραση στην «χάρτινη τίγρη»

Ο χρόνος διεξαγωγής αυτών των δοκιμών υπογραμμίζει την αποφασιστικότητα της Μόσχας να επιδείξει τη στρατιωτική της δύναμη εν μέσω της επιδείνωσης των σχέσεων με την Ουάσινγκτον. Ο Τραμπ πρόσφατα χαρακτήρισε τη Ρωσία «χάρτινη τίγρη» λόγω των δυσκολιών που αντιμετωπίζει στην εισβολή στην Ουκρανία — μια δήλωση που ενδέχεται να ώθησε τον Πούτιν να κάνει επίδειξη δύναμης. Λίγο μετά τις δοκιμές όπλων, ο Πούτιν επέβλεψε μεγάλης κλίμακας ασκήσεις πυρηνικής εκτόξευσης στις 22 Οκτωβρίου, στις οποίες συμμετείχαν και τα τρία σκέλη της ρωσικής πυρηνικής τριάδας — διηπειρωτικοί βαλλιστικοί πύραυλοι, πύραυλοι που εκτοξεύονται από υποβρύχια και πύραυλοι κρουζ που εκτοξεύονται από αεροσκάφη.

Η ρωσική κρατική τηλεόραση μετέδωσε πλάνα του Πούτιν με στολή να διευθύνει τις ασκήσεις, υπογραμμίζοντας το μήνυμά του ότι η αποτρεπτική δύναμη της Ρωσίας παραμένει ανέπαφη παρά τις δυτικές κυρώσεις. Λίγες ώρες αργότερα, ο Πούτιν ενέκρινε την αποχώρηση της Ρωσίας από τη συμφωνία του 2000 με τις Ηνωμένες Πολιτείες για την απόρριψη πλουτωνίου, επικαλούμενος «νέα αντιρωσικά μέτρα που αλλάζουν ριζικά τη στρατηγική ισορροπία».

«Είναι μια προσπάθεια να ασκηθεί πίεση στη Ρωσία, αλλά καμία χώρα και κανένας λαός που σέβεται τον εαυτό του δεν λαμβάνει αποφάσεις υπό πίεση», είπε, προειδοποιώντας ότι οποιαδήποτε ουκρανική επίθεση στο εσωτερικό της Ρωσίας με όπλα που παρέχονται από τη Δύση θα προκαλέσει «μια πολύ σοβαρή, για να μην πω συγκλονιστική, αντίδραση».

Λάδι στη φωτιά από τον Τραμπ

Ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ πρόσθεσε λάδι στη φωτιά ανακοινώνοντας μέσω του Truth Social ότι έδωσε εντολή στο Πεντάγωνο να ξαναρχίσει τις δοκιμές πυρηνικών όπλων — η πρώτη τέτοια εντολή σε πάνω από 30 χρόνια. «Λόγω των προγραμμάτων δοκιμών άλλων χωρών, έδωσα εντολή στο Υπουργείο Άμυνας να ξεκινήσει δοκιμές των πυρηνικών όπλων μας σε ισότιμη βάση. Η διαδικασία θα ξεκινήσει αμέσως», έγραψε ο Τραμπ ενώ βρισκόταν καθ’ οδόν για να συναντήσει τον Κινέζο πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ στο Μπουσάν της Νότιας Κορέας.

Πρόσθεσε ότι «η Ρωσία είναι δεύτερη και η Κίνα τρίτη με μεγάλη διαφορά, αλλά θα φτάσει στο ίδιο επίπεδο μέσα σε 5 χρόνια». Παραμένει ασαφές αν ο Τραμπ αναφερόταν σε πυρηνικές εκρήξεις πλήρους κλίμακας ή σε μη εκρηκτικές δοκιμές πτήσης. Οι ΗΠΑ πραγματοποίησαν την τελευταία πυρηνική έκρηξη το 1992, ενώ η Ρωσία και η Κίνα δεν έχουν πραγματοποιήσει δοκιμές από τα μέσα της δεκαετίας του 1990. Οι αντιδράσεις στην Ουάσινγκτον ήταν άμεσες. Η βουλευτής της Νεβάδα, Ντίνα Τίτους, δεσμεύτηκε να εμποδίσει οποιαδήποτε κίνηση για την επανέναρξη των δοκιμών, ενώ εμπειρογνώμονες προειδοποίησαν ότι αυτό θα μπορούσε να «καταστρέψει τη Συνθήκη για τη Μη Διάδοση των Πυρηνικών Όπλων».

Από την πλευρά του, ο Ντάριλ Κίμπαλ, επικεφαλής της Ένωσης Ελέγχου Όπλων, επέκρινε το σχέδιο: «Ο Τραμπ είναι παραπληροφορημένος και αποκομμένος από την πραγματικότητα. Οι ΗΠΑ δεν έχουν κανένα τεχνικό, στρατιωτικό ή πολιτικό λόγο να ξαναρχίσουν τις δοκιμές πυρηνικών εκρηκτικών για πρώτη φορά από το 1992», είπε, σημειώνοντας ότι η προετοιμασία του χώρου δοκιμών στη Νεβάδα θα διαρκέσει «τουλάχιστον 36 μήνες», υπονοώντας ότι η ανακοίνωση ήταν σε μεγάλο βαθμό πολιτικό θέατρο.

Η ενίσχυση της Κίνας

Εν τω μεταξύ, το ταχέως αναπτυσσόμενο πυρηνικό πρόγραμμα της Κίνας έχει εντείνει την τριγωνική αντιπαλότητα. Το Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών (CSIS) εκτιμά ότι το απόθεμα του Πεκίνου έχει διπλασιαστεί από περίπου 300 πυρηνικές κεφαλές το 2020 σε 600 το 2025 και θα μπορούσε να φτάσει τις 1.000 έως το 2030. Στην παρέλαση της Ημέρας της Νίκης τον Σεπτέμβριο, η Κίνα παρουσίασε νέα συστήματα μεταφοράς μεγάλου βεληνεκούς ικανά να χτυπήσουν την ηπειρωτική χώρα των Ηνωμένων Πολιτειών, υπογραμμίζοντας την προωθημένη στάση αποτροπής της.

Το Πεκίνο απέρριψε την πρόταση του Τραμπ για τριμερείς συνομιλίες για τον έλεγχο των όπλων, χαρακτηρίζοντάς την «παράλογη και μη ρεαλιστική», δεδομένου του μικρότερου οπλοστασίου της σε σύγκριση με αυτό των ΗΠΑ και της Ρωσίας. Ωστόσο, αναλυτές προειδοποιούν ότι με τη Μόσχα και την Ουάσιγκτον να εγκαταλείπουν την προηγούμενη αυτοσυγκράτηση και το Πεκίνο να εκσυγχρονίζει ραγδαία το οπλοστάσιό του, το πλαίσιο ελέγχου των όπλων μετά τον Ψυχρό Πόλεμο καταρρέει.

Η απόσυρση της Ρωσίας από τη συμφωνία για το πλουτώνιο, η αναβίωση των πυρηνικών δοκιμών από τον Τραμπ και η απουσία συνέχειας στη νέα συνθήκη START υποδηλώνουν ένα επικίνδυνα ασταθές στρατηγικό τοπίο. Καθώς ο Πούτιν και ο Τραμπ επιδεικνύουν τις πυρηνικές τους φιλοδοξίες και η Κίνα επεκτείνει το οπλοστάσιό της, ο κόσμος ενδέχεται να βιώνει το πρώτο κεφάλαιο ενός νέου πυρηνικού ράλι εξοπλισμών — ενός ράλι που τροφοδοτείται τόσο από πολιτικό συμβολισμό όσο και από στρατιωτική αναγκαιότητα.

Διαβάστε επίσης:

Συνάντηση Τραμπ – Σι: Το… «ατόπημα» του Αμερικανού προέδρου με το ακουστικό του

Ο Μερτς συναντά στην Άγκυρα τον Ερντογάν: Στην ατζέντα μεταναστευτικό, Eurofighter και SAFE

Ο τυφώνας Melissa «ισοπέδωσε» την Καραϊβική: Νεκροί, και εικόνες βιβλικής καταστροφής (Photos/Video)