Η τουρκοβρετανική συμφωνία για την προμήθεια (από την Τουρκία) 20 μαχητικών Eurofighter Typhoon σηματοδοτεί αναδιάταξη στις ισορροπίες ισχύος, αναδεικνύοντας το Λονδίνο ως γέφυρα Δύσης – Άγκυρας και επαναφέροντας σε συμμετρικό επίπεδο την ελληνοτουρκική αεροπορική ισορροπία ώς το 2030.

Η Άγκυρα κατέληξε σε συμφωνία με τη βρετανική κυβέρνηση για την αγορά 20 μαχητικών Eurofighter Typhoon, αξίας περίπου 8 δισ. λιρών, με τις παραδόσεις να αρχίζουν προς τα τέλη της δεκαετίας.

«Η ανακοίνωση έγινε στην Άγκυρα, στο πλαίσιο της επίσκεψης του πρωθυπουργού Κιρ Στάρμερ στην τουρκική πρωτεύουσα». Η Βρετανία, όπως διαφαίνεται, έχει αναλάβει να προωθήσει το πρόγραμμα / την πώληση σε συνεργασία με τη Γερμανία και την Ιταλία, χώρες που συμμετέχουν στην κοινοπραξία του Typhoon.

Η αλλαγή στάσης της Γερμανίας – που επί μήνες ασκούσε βέτο λόγω ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της τουρκικής στάσης στη Γάζα – ξεμπλόκαρε τη συμφωνία, δίνοντας το «πράσινο φως» στο Λονδίνο να αναλάβει ρόλο «πολιτικού ενδιάμεσου» μεταξύ ΝΑΤΟ και Άγκυρας.

Πηγή της βρετανικής κυβέρνησης ανέφερε στην εφημερίδα «Guardian» πως η πώληση «ενισχύει τη συλλογική ασφάλεια της Συμμαχίας», ενώ στην Άγκυρα ο υπουργός Άμυνας Γιασάρ Γκιουλέρ έκανε λόγο για «κίνηση – ορόσημο» στη στρατηγική της χώρας για αυτοδύναμη αεροπορική ισχύ.

Ελλάδα – Τουρκία: συμμετρία ισχύος

Η αγορά των Eurofighter έρχεται σε μια περίοδο αναδιάταξης της ελληνοτουρκικής ισορροπίας.
Η Ελλάδα ήδη παραλαμβάνει τα Rafale F3R και προχωρά προς την ένταξη στα F-35A, ενώ η Τουρκία στηρίζεται στον εκσυγχρονισμό του στόλου F-16 Block 70, την ανάπτυξη του εγχώριου μαχητικού stelth KAAN και τώρα την ενίσχυση του πολεμικού αεροπορικού στόλου της με Typhoon.

Αν και δεν διαμορφώνεται υπεροχή για καμία πλευρά, αναδύεται «παράλληλη αναβάθμιση»: και οι δύο Αεροπορίες θα διαθέτουν ώς το 2030 πολυεπίπεδα σμήνη δυτικής τεχνολογίας, με ανάλογες δυνατότητες BVR εμπλοκής και διαλειτουργικότητας με το ΝΑΤΟ.

Η τουρκική επιλογή έχει, όμως, και πολιτική διάσταση: αποτελεί μήνυμα αυτονομίας από τις ΗΠΑ, αλλά και αποφυγής πλήρους εξάρτησης από τη ρωσική ή κινεζική τεχνολογία.

Με πιο απλά λόγια θα μπορούσε κάποιος να πει, κοιτώντας τις εξελίξεις από ελληνική σκοπιά, ότι η Αθήνα σπατάλησε δισεκατομμύρια για αγορές που δεν τις εξασφαλίζουν κανένα πλεονέκτημα – απεναντίας η Τουρκία επένδυσε δισεκατομμύρια στην «αγορά» αυτονομίας, όπως θα δούμε σαφέστερα πιο κάτω.

Το βρετανικό «παιχνίδι»

Η συμφωνία με το Λονδίνο δεν είναι μεμονωμένη. Η BAE Systems (ο μεγαλύτερος αμυντικός και αεροναυπηγικός όμιλος του Ηνωμένου Βασιλείου – και ένας από τους πέντε κορυφαίους παγκοσμίως) ήδη συνεργάζεται με την Τουρκική Αεροπορική Βιομηχανία (TAI) στο πρόγραμμα KAAN, που είναι το πρώτο stealth μαχητικό τουρκικής κατασκευής.

Η πώληση Typhoon εδραιώνει αυτή τη σχέση και λειτουργεί ως «ανταπόδοση» για τη βρετανική τεχνική υποστήριξη στο KAAN, ενισχύοντας το αποτύπωμα του Ηνωμένου Βασιλείου στην τουρκική αμυντική βιομηχανία.

Με απλά λόγια, το Λονδίνο πουλά αεροσκάφη και αγοράζει επιρροή – ένα μοτίβο που θυμίζει την αμερικανική τακτική των δεκαετιών του ’80-’90.

Για την Τουρκία, η σύμπλευση με τη Βρετανία λειτουργεί ως αντιστάθμισμα στην αμερικανική επιφύλαξη για τα F-35 και ως ασφαλιστική δικλίδα απέναντι στις ευρωπαϊκές πιέσεις για το casus belli και την ένταξή της στο πρόγραμμα SAFE της Ε.Ε.

Το «δίπολο» ΗΠΑ – Βρετανίας

Η συμφωνία Typhoon φωτίζει μια νέα πραγματικότητα ή, για την ακρίβεια, μια μελετημένη συμπληρωματική σχέση μεταξύ Ουάσιγκτον και Λονδίνου με στόχο την επιδίωξη κοινών γεωπολιτικών στόχων.

Η Ουάσιγκτον παραμένει ψυχρή με την Άγκυρα λόγω των ρωσικών πυραύλων S-400 που αρνείται να αποχωριστεί και της (θετικής) γραμμής Ερντογάν απέναντι στη Μόσχα, ενώ το Λονδίνο επενδύει στη γέφυρα – προσφέροντας όπλα, τεχνολογία και πολιτική αναγνώριση.

Από την πλευρά της η Άγκυρα εκμεταλλεύεται τη διαφοροποίηση των δυτικών πόλων, επανατοποθετώντας τη σχέση της με το ΝΑΤΟ όχι ως «εξάρτηση», αλλά ως «πολυδιάστατη συνεργασία».

Η αγορά των Eurofighter από την Τουρκία, σε αυτό το πλαίσιο, είναι λιγότερο ένα στρατιωτικό συμβόλαιο και περισσότερο μια τουρκική δήλωση γεωπολιτικής αυτονομίας.

Η ελληνική ανάγνωση

Για την Αθήνα, η συμφωνία Άγκυρας – Λονδίνου επιβεβαιώνει πως η Τουρκία δεν πρόκειται να μείνει χωρίς εναλλακτικές, ακόμη κι αν οι Ηνωμένες Πολιτείες διατηρήσουν κάποιες αποστάσεις. Η δυτική αγορά – και ειδικά η ευρωπαϊκή – παραμένει ανοικτή σε μια Τουρκία που παίζει επιδέξια το χαρτί του γεωπολιτικού μεγέθους και βάρους της σε μια περιοχή (και εποχή) που συντελούνται κοσμογονικές αλλαγές.

Αυτό σημαίνει ότι η Ελλάδα οφείλει να δει την εξοπλιστική της πολιτική όχι ως κούρσα αριθμών, αλλά ως επένδυση στρατηγικού βάθους, τεχνολογικής υπεροχής και διπλωματικής αξιοπιστίας. Πάνω απ’ όλα, ίσως, θα χρειαστεί μια σαφής διακομματική συμπεφωνημένη στρατηγική για την εξωτερική πολιτική της χώρας.

Γιατί, τελικά, η «ισορροπία ισχύος» δεν θα κριθεί από το ποιος έχει περισσότερα μαχητικά, αλλά από το ποιος εντάσσει την αεροπορική (και τη συνολική) του ισχύ σε ένα σταθερό πλαίσιο συμμαχιών, ασκήσεων και πολιτικής συνέπειας.

Η Τουρκία προσπαθεί να το πετύχει μέσα από ευελιξία και τη διασφάλιση σχετικής αυτονομίας. Από την πλευρά της η Ελλάδα φαίνεται πως έχει χάσει αυτό το περιθώριο (αυτόνομων πολιτικών επιλογών) και γι’ αυτό εμφανίζεται υπέρ το δέον πρόθυμη και υπάκουη σύμμαχος. Αρκεί, όμως, αυτό για τη διασφάλιση της κυριαρχίας της χώρας;

Διαβάστε επίσης:

Ο τυφώνας Melissa «ισοπέδωσε» την Καραϊβική: Νεκροί, και εικόνες βιβλικής καταστροφής (Photos/Video)

Κωνσταντινούπολη: Τέσσερις οι νεκροί από την κατάρρευση κτιρίου – Διασώθηκε μόνο η κόρη της οικογένειας

Συνάντηση κορυφής Τραμπ-Σι: «Σύντομα εμπορική συμφωνία» – Μείωση δασμών στο 47% για Πεκίνο