Τη νέα εικαστική του δημιουργία με τίτλο «Δέος 2025» παρουσίασε στο ιστορικό Καπνεργοστάσιο της Λένορμαν ο Κώστας Τσόκλης, ο σπουδαίος καλλιτέχνης που στα 95 του χρόνια εξακολουθεί να δημιουργεί με το πάθος του πρωτοπόρου, υπενθυμίζοντας ότι η τέχνη δεν έχει ηλικία, μόνο πάθος και αποστολή.

Ένα έργο-ορόσημο που -εμπνευσμένο από τη σύγχρονη τεχνολογία- δεσπόζει στο εμβληματικό βιομηχανικό κτίριο του Μεσοπολέμου σαν ζωντανός οργανισμός, συνδυάζοντας την ανθρώπινη συγκίνηση με τη φιλοσοφική αναζήτηση, τη φυσική ύλη με την πνευματική αγωνία.

Το έργο – Μια πύλη προς το άγνωστο Σύμπαν

Με ύψος 14μ και πλάτος 17μ, η θηριώδης αυτή ζωγραφική εγκατάσταση αποτελεί το μεγαλύτερο σε μέγεθος φορητό πίνακα ζωγραφικής που έχει πραγματοποιηθεί ποτέ στη χώρα μας, εντυπωσιάζοντας τόσο για τις διαστάσεις του όσο και για την τεχνική της ένωσης των 90 επί μέρους αυτόνομων πινάκων που συνθέτουν μια ενιαία θεαματική επιφάνεια.

Ένα έργο βαθιά υπαρξιακό και φιλοσοφικό, που -ξεπερνώντας τα όρια της παραδοσιακής ζωγραφικής- αναπαριστά το μη ορατό και απεικονίζει το απροσπέλαστο. Μια δημιουργία που ο καλλιτέχνης μάς καλεί να δούμε σαν μια «τοπιογραφία του αόρατου». Σαν μια άλλη πραγματικότητα που αδυνατούμε να αντιληφθούμε. Σαν μια «εικόνα της άγνοιάς μας».

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Maya Tsoclis (@mayatsoclis)

«Αυτό το έργο φτιάχτηκε για να εκφράσει θαυμασμό και αγωνία» σημειώνει ο καλλιτέχνης, περιγράφοντας το έργο του ως «μια πιθανή πραγματικότητα που είχα την τύχη να οραματιστώ και να της δώσω μορφή».

«Ήθελα να είναι ένα παράλληλο Σύμπαν, όχι καθ’ ομοίωση του υπάρχοντος, αλλά εμπνευσμένο από το ήδη υπάρχον. Θαυμασμός μπροστά στις άπειρες δυνατοτητες της Φύσης και φόβος για πιθανά λάθη, για λανθασμένες συσχετίσεις και εντολές του ανθρώπου» προσθέτει.

Το «Δέος 2025» δεν είναι απλώς ένα έργο τέχνης. Είναι ένας βαθύς στοχασμός για το ίδιο το θαύμα της ύπαρξης, μια εικαστική «ευγνωμοσύνη» προς το Σύμπαν, μια παραδοχή ότι η γνώση και ο φόβος μπορούν να συνυπάρξουν δημιουργικά.

«Είναι μια μαρτυρία παραδοχής της ανάγκης μιας νέας πραγματικότητας -μιας νέας άγνοιας, συνεπώς μιας νέας προσπάθειας μάθησης. Αυτές οι ακαθόριστες και ατελείς φόρμες που βλέπετε είναι για εμένα μια νέα ανάγνωση του Σύμπαντος το οποίο βρίσκεται σε αναζήτηση της εκάστοτε νέας μορφής του» υπογραμμίζει.

Ένας σπουδαίος καλλιτέχνης που εξακολουθεί να συγκινεί

Στη συνέντευξη Τύπου, ο Κώστας Τσόκλης στάθηκε απέναντι στους δημοσιογράφους και τους φίλους της τέχνης και μίλησε με φωνή σταθερή και με τη διαύγεια ενός ανθρώπου που μετέτρεψε τη ζωή σε έργο.

«Η ζωή είναι όλο σκαλοπάτια και λακκούβες. Όπως είναι κι η Τήνος, όπου βρίσκεται το Μουσείο μας. Φοβάμαι μην σας χάσω για πάντα. Γιατί κινδυνεύουμε όλοι, αν πάψουμε να σκεφτόμαστε και να βρεθούμε σ’ έναν άλλο κόσμο, όπου δεν υπάρχουν πια φίλοι, ούτε συνοδοιπόροι».

Μίλησε, επίσης, για την πορεία του, τη σχέση του με την τεχνολογία αλλά και για το πόσο βαθιά ανθρώπινη παραμένει η ανάγκη του για δημιουργία, επισημαίνοντας ότι ακόμα κι όταν όλοι τον βλέπουν σαν δάσκαλο, ο ίδιος επιμένει να μένει μαθητής.

«Η τεχνολογία, αυτή η νέα πραγματικότητα, άρχισε να μετέχει ως εργαλείο και ως υλικό στα έργα μου. Όσο όμως προοδεύει, τόσο με ξεπερνά. Τώρα δεν ξέρω πια. Έτσι έγινα κι εγώ νεοπρωτόγονος, όπως οι περισσότεροι από εμάς».

Με σπάνια αμεσότητα και λόγια βαθιά ανθρώπινα καταλήγει και συγκινεί:

«Ευτυχώς μας μείνατε εσείς, όσοι μείνατε, που από κατανόηση ή ενδιαφέρον για τον Πολιτισμό δεν μας ξεχνάτε. Σας είμαστε ευγνώμονες και σας ευχαριστώ εκ μέρους όλων των δημιουργών και όλων των Ελλήνων».

«Δέος – 15 μήνες με τον Κώστα Τσόκλη»

Η έκθεση πλαισιώνεται από το ντοκιμαντέρ του Κωνσταντίνου Τσελένη, «Δέος – 15 μήνες με τον Κώστα Τσόκλη» το οποίο φιλοδοξεί να φωτίσει όχι μόνο τη δημιουργία ενός έργου, αλλά τον άνθρωπο πίσω από τον καλλιτέχνη.

Ο σκηνοθέτης ακολουθεί τον εικαστικό επί δεκαπέντε μήνες –από την Τήνο, όπου γεννιούνται οι πρώτες ιδέες, έως την Αθήνα, όπου το έργο παίρνει τελικά μορφή.

Η κάμερα δεν καταγράφει απλά. Στέκεται απέναντί του με σεβασμό, παρατηρεί την κίνηση του πινέλου, κάθε βλέμμα, κάθε παύση, κάθε στιγμή γίνεται αποκάλυψη…

Ο Τσελένης γράφει:

«Ο Κώστας Τσόκλης είναι αιρετικός, ενίοτε ανατρεπτικός και δημιουργικά προκλητικός ο οποίος δεν θέλει ποτέ να έχει δίκιο, όμως πάνω απ’ όλα είναι ένας πολύ γλυκός άνθρωπος. Αφήνοντας την κάμερα να γράφει, συμπορεύτηκα μαζί του, προβληματίστηκα κι εγώ με το Δέος που μας προκαλούν τα πράγματα που δεν καταλαβαίνουμε και τέλος, βίωσα το Δέος αλλά και την τύχη του να συνεργάζεται κανείς με τον Κώστα Τσόκλη, αφού μόνο τυχερός μπορείς να θεωρηθείς όταν σου επιτρέπουν να δεις το απαγορευμένο, εκεί, στα άδυτα του ατελιέ του στην Τήνο».

Το φιλμ -που θα προβληθεί τον Δεκέμβριο- δεν αποτελεί απλώς ένα χρονικό τέχνης, αλλά ένα πορτρέτο ψυχής. Δεν αποτυπώνει απλά τη διαδικασία της δημιουργίας, αλλά κάνει μια «κατάδυση» στον εσωτερικό κόσμο του καλλιτέχνη, καταγράφοντας τη στιγμή αυτή που η Τέχνη γίνεται καθρέφτης της ψυχής, εκεί που ο φόβος μεταμορφώνεται σε συγκίνηση και η δημιουργία σε λύτρωση.

Παράλληλες εκδηλώσεις

Η έκθεση συνοδεύεται από ένα πλούσιο πρόγραμμα παράλληλων δράσεων που συνδέουν την τέχνη με την επιστήμη και την εκπαίδευση:

• Παρασκευή 7 Νοεμβρίου 2025, 7 μ.μ. «Τεχνητή ή εκτεταμένη νοημοσύνη; Εργαλείο ή ουσιαστικός συνεργάτης;»

Ομιλητής: Μιχάλης Μπλέτσας, Διοικητής της Εθνικής Αρχής Κυβερνοασφάλειας, Διευθυντής Υπολογιστικών Συστημάτων στο MIT Media Lab.

• Πέμπτη 18 Δεκεμβρίου 2025, 11 π.μ. Συζήτηση: «Πώς θα έπρεπε να διδάσκεται στα παιδιά η αναγκαιότητα, η συμμετοχή και η αγκαλιά που παράγει η εικαστική τέχνη».

• Δευτέρα 22 Δεκεμβρίου 2025, 7 μ.μ. Παρουσίαση του βιβλίου του Θανάση Λάλα «Costas Tsoclis – Ένας δίκαιος αμφίβολλων δημιουργός» (εκδ. Αρμός), στο Αναγνωστήριο της Μπενάκειου Βιβλιοθήκης, σε συνεργασία με τη Βουλή των Ελλήνων.

Ένα έργο που αντικρύζει κανείς με… Δέος

Το επιβλητικό Καπνεργοστάσιο της Λένορμαν με τον διάφανο γυάλινο θόλο και τη λιτή αρχιτεκτονική θα μπορούσε να πει κανείς ότι αποτελεί το ιδανικό σκηνικό για το σπουδαίο αυτό έργο του Κώστα Τσόκλη.

Ένα βιομηχανικό μνημείο που μετατρέπεται σε ναό πολιτισμού, ένα έργο που δεν περιορίζεται από το μέγεθός του αλλά το ξεπερνά, ένας καλλιτέχνης που με σοφία και ήρεμη δύναμη εξακολουθεί να μεγαλουργεί.

Μια δημιουργία που καλεί τον θεατή να σταθεί, να παρατηρήσει, να αισθανθεί. Να «δει» το έργο όχι μόνο με τα μάτια, αλλά με την ψυχή. Με… Δέος!

Η έκθεση τελεί υπό την αιγίδα της Βουλής των Ελλήνων και του Μουσείου Κώστα Τσόκλη, με επιμέλεια της Χρυσάνθης Κουτσουράκη, Διευθύντριας του Μουσείου.

Διάρκεια Έκθεσης: Έως τις 11 Ιανουαρίου 2026 | Ώρες λειτουργίας: καθημερινά 10:00 – 18:00 | Καπνεργοστάσιο, Λένορμαν 218, Αθήνα

Διαβάστε επίσης:

«Ορίζοντες»: Έκθεση ζωγραφικής του Κώστα Γαρύφαλλου

«How to End a Story»: Το ημερολόγιο της Έλεν Γκάρνερ κέρδισε το κορυφαίο βραβείο Baillie Gifford 2025

Το άγαλμα του «εσταυρωμένου θανατοποινίτη» Ντόναλντ Τραμπ εκτίθεται στη Βασιλεία