Η Ε.Ε. και τα κράτη – μέλη σίγουρα νοιώθουν ικανοποιημένοι από την τοποθέτηση του Προέδρου Ερντογάν, κατά τη διάρκεια των κοινών δηλώσεων με τον καγκελάριο της Γερμανίας, μετά την ολοκλήρωση των διμερών εργασιών τους.

Ο Πρόεδρος Ερντογάν αποσαφήνισε στον Γερμανό συνομιλητή του ότι ως ηγέτης της Τουρκίας απαντά με «κριτήρια Άγκυρας». Σίγουρα αντιλαμβάνεται ο Τούρκος ηγέτης τη σημασία, αλλά και τη διάσταση της τοποθέτησής του. Κυρίως επειδή ο καγκελάριος απέφυγε να ακολουθήσει την πρακτική Μέρκελ, η οποία στη συνάντησή της με τον Ερντογάν για το μεταναστευτικό αναλάμβανε υποχρεώσεις για την Ε.Ε., όπως άρση των θεωρήσεων Schengen για τουρκικά διαβατήρια και εξασφάλιση 3 δισ. ευρώ για την Τουρκία σε μία γερμανοτουρκική διμερή συνάντηση.

Οι δεσμεύσεις

Στα «κριτήρια της Άγκυρας» συμπεριλαμβάνονται και τουρκικές δεσμεύσεις απέναντι στην Ε.Ε., οι οποίες επέτρεψαν στον συγκεκριμένο πολιτικό ηγέτη

• να εκκινήσει ενταξιακή διαδικασία με την Ε.Ε.,
• να αποδεχθεί το Πρωτόκολλο της Άγκυρας, αναγνωρίζοντας δικαιώματα σε κυπριακά πλοία και αεροσκάφη,
• να αγοράζει οπλικά συστήματα από κράτη – μέλη της Ε.Ε. αποδεχόμενος τους όρους που απαιτούν οι Ευρωπαίοι προμηθευτές του,
• να εξαρτά την οικονομική του ανάπτυξη από τις εταιρείες της Ε.Ε.,
• να δέχεται τη δημόσια σε βάρος της Τουρκίας κριτική των κρατών – μελών της Ε.Ε. για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της ελευθερίας στην έκφραση,
• να αξιολογεί ως σημαντική για τις εξελίξεις που αφορούν την Τουρκία τη Συμφωνία των Αθηνών,
• να εργάζεται με συνέπεια για την πρόοδο και τη συμφωνία ΜΟΕ με την Ελλάδα, που αφορούν και τη σχέση των δύο χωρών στο ΝΑΤΟ,
• να αποζητά διέξοδο από συμμαχίες και επιλογές, που έγιναν και αυτές με κριτήρια Άγκυρας, αλλά δεν οδηγούν πουθενά,
• να αποδεχθεί, έστω και σιωπηρά, την ευρωπαϊκή διάσταση του Κυπριακού που εξασφαλίζει στην Κυπριακή Δημοκρατία δικαίωμα βέτο απέναντι σε διεθνείς προκλήσεις που οφείλει να αντιμετωπίσει με ενιαίες πολιτικές στρατηγικές η Ε.Ε. – το δικαίωμα βέτο στο πλαίσιο του ΟΗΕ παρέχεται μόνο στα πέντε Μόνιμα Μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας –, και
• να αγοράζει ευρωπαϊκά οπλικά συστήματα ενδυναμώνοντας την ευρωπαϊκή οικονομία, αποδεχόμενος υπομονετικά ότι η πλειοψηφία των ΝΑΤΟϊκών εταίρων ενισχύει την αμυντική της δομή με οπλικά μέσα 5ης γενιάς, τα οποία η Τουρκία ακόμη δεν μπορεί να προμηθευτεί.

Το ευρωπαϊκό παζάρι

Η Μαδρίτη βέβαια με «κριτήρια Βρυξελλών», διαφορετικά από όσα πρόταξε ο καγκελάριος, προμηθεύεται τουρκικά εκπαιδευτικά αεροσκάφη καταβάλλοντας 4,4 δισ. ευρώ. Με τον τρόπο αυτόν καλύπτεται περίπου το ήμισυ των 10 δισ. ευρώ που θα καταβάλει η Τουρκία για τα 20 Eurofighters, με τριγωνικό σχήμα πληρωμών.

Ταυτοχρόνως η Άγκυρα εξασφαλίζει ακόμη 24 Eurofighters, παλαιάς τεχνολογίας, από το Κατάρ, και πιθανώς ακόμα 20 μεταχειρισμένα αεροσκάφη από το Ομάν, το οποίο θα εξαρτήσει την απόφασή του και από τα συμφέροντα γειτονικών αραβικών κρατών.

Ανεξαρτήτως της εξέλιξης των συνομιλιών με το Ομάν, με το συμβόλαιό της η Τουρκία παραλαμβάνει εξοπλισμό, ανταλλακτικά και προφανώς δικαίωμα να χρησιμοποιεί τα μεταχειρισμένα αεροσκάφη ως πηγή ανταλλακτικών (κανιβαλισμός υλικού), εξασφαλίζοντας μάλλον και κινητήρες, που χρειάζεται άμεσα για να δείξει στους Τούρκους ψηφοφόρους την απρόσκοπτη παραγωγή του τουρκικού αεροσκάφος 5ης γενεάς.

Η Άγκυρα με τρόπο επισημαίνει στους συμμάχους και εταίρους, όχι εύκολα, ότι μπορούν να ξεπερασθούν περιορισμοί αδειοδοτήσεων μέσα στο ΝΑΤΟ και την Ε.Ε. Οικονομική και πολιτική πραγματικότητα που εκτιμά και αποδέχεται κάθε σύμμαχος, κυρίως όταν εξασφαλίζονται 20.000 θέσεις εργασίας.

Η πρέσβης και τα «πανηγύρια»

Στην Αθήνα η πολυπλοκότητα των διεθνών σχέσεων μάλλον ηθελημένα (;) αφήνεται να «κάνει κοιλιά» με πρόφαση την άφιξη της πρέσβη των ΗΠΑ. Το γεγονός δεν είναι αμελητέο επειδή η διαδικασία ήταν μακρά και σε κάποιες στιγμές δημιουργούσε πολλά ερωτηματικά.

Όμως δυστυχώς επιβεβαιώνεται με τις επιλογές που αναδεικνύονται δημόσια ότι όσοι διαμορφώνουν κοινή γνώμη και ασκούν δημόσια διπλωματία προτιμούν τα «πανηγύρια» αποφεύγοντας την ουσία και τη σοβαρότητα που απαιτείται για τις διπλωματικές σχέσεις.

Πρωτόκολλο, εικόνα και ουσία

Όταν προσγειώθηκε η πρέσβης των ΗΠΑ στο αεροδρόμιο «Ελ. Βενιζέλος» έγινε δεκτή σύμφωνα με όλες τις προβλέψεις του πρωτοκόλλου. Παρουσίασε τα αντίγραφα διαπιστευτηρίων στο υπουργείο Εξωτερικών, γεγονός το οποίο της επιτρέπει να επικοινωνεί μόνο με αυτό και την ηγεσία του για θέματα που αφορούν στις διμερείς σχέσεις ΗΠΑ – Ελλάδας.

Μέχρι να επιδώσει τα διαπιστευτήριά της στον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας παρίσταται απλώς σε κοινωνικές εκδηλώσεις, όπως στη δεξίωση προς τιμήν των Αμερικανών πεζοναυτών, στην οποία ο οικοδεσπότης ήταν ο επιτετραμμένος.

Στην εκδήλωση επίσημα επικοινώνησε μόνο με τον υφυπουργό Εξωτερικών Χ. Θεοχάρη. Κάθε άλλη συνομιλία ή φωτογράφιση με υπουργούς της κυβέρνησης ήταν απλώς μία κοινωνική επικοινωνία και όχι οτιδήποτε διαφορετικό, που τόσο άστοχα επιθυμούν να προβάλλουν ελληνικά ΜΜΕ.

Ο «αρχοντοχωριατισμός» της διπλωματίας

Η χειρότερη στιγμή για οποιονδήποτε πρέσβη δημιουργείται μόλις διαπιστώσει ότι τοπικές μεθοδεύσεις επιδιώκουν να τον εμφανίσουν εμπλεκόμενο σε θέματα που ξεπερνούν τον ρόλο του, όπως προσδιορίζεται από το Διεθνές Δίκαιο.

Πιθανώς όλες οι λεπτομέρειες του πρωτοκόλλου, που ορίζουν την εργασία των διπλωματών, να δυσκολεύουν αναλυτές, δημοσιογράφους και οποιονδήποτε θεωρεί, κυρίως αν έχει εμπειρία υπουργείου Εξωτερικών, ότι δικαιούται να παρουσιάζει τη διπλωματία σύμφωνα με τις προσωπικές του προτεραιότητες.

Τα φώτα των δεξιώσεων, των πάρτι και των προσωπικών προσκλήσεων δεν αποτελούν την ουσία της διπλωματίας, αλλά μόνο ένα μέρος της, το ονειρικό και εύκολο.

Τα κριτήρια της αθηναϊκής κοινωνίας και της δημόσιας παρουσίας της προφανώς δεν συμπίπτουν με τα κριτήρια της διπλωματίας.

Οι ασκούντες δημόσια διπλωματία, και αυτή υπάγεται στο υπουργείο Εξωτερικών, δεν επιτρέπεται να επιλέγουν την αφωνία, κυρίως όταν πολύ νωρίς έχει σημειωθεί και διαγνωσθεί ο τρόπος που κινούνται διάφορες ομάδες συμφερόντων, κάθε μορφής, πριν αλλά και μετά την άφιξη του εκάστοτε πρέσβη και πρωτίστως των ΗΠΑ στην Αθήνα.

Κάποτε ίσως το γεγονός να έδειχνε κάποιον κοσμοπολιτισμό. Σήμερα ό,τι διαβάσαμε στις εφημερίδες, είδαμε στο «γυαλί», ακούσαμε στα ραδιόφωνα για την πρέσβη των ΗΠΑ ξεφεύγει από τις διπλωματικές αλήθειες τείνοντας προς «αρχοντοχωριατισμό», ελληνικό ελιτισμό ανακατεμένο με ανεξήγητη αγωνία αναγνώρισης.

Η ευθύνη της κυβέρνησης και το μήνυμα της κοινής γνώμης

Τραγουδιστές, υπουργοί, επιχειρηματίες, μόδιστροι, μοντέλα, αλλά και πολλοί συμπολίτες, όλοι «μαζί στην πίστα» όχι για τη διασκέδαση, που προσφέρει ψυχαγωγία, επιθυμία απόλυτα σεβαστή από κάθε πολίτη, αλλά για την αναγνωσιμότητα.

Στον αιώνα που ζούμε οι απαιτήσεις της διπλωματίας επιβάλλουν διαφορετικές συμπεριφορές, που ξεπερνούν τα «κριτήρια της Άγκυρας», τον «συμπλεγματικό ελληνοκεντρικό φανφαρονισμό».

Το υπουργείο Εξωτερικών, αναγνωρίζοντας τη σημασία κάθε λεπτομέρειας στη διπλωματική αρένα, εφάρμοσε κάθε απαίτηση του πρωτοκόλλου ταχύτατης διαπίστευσης πρέσβη φίλης χώρας, διευκολύνοντας την πρέσβη των ΗΠΑ να ανταποκριθεί άμεσα στις απαιτήσεις του έργου της, που άμεσα εκκινεί με τη σημαντική διεθνή και απαιτητική ενεργειακή διάσκεψη που πραγματοποιείται στην Αθήνα (6 – 7 Νοεμβρίου 2025).

Παραμένει όμως υποχρέωση της κυβέρνησης η ορθή αντίληψη των προϋποθέσεων και των όρων που απαιτεί ο πρωθυπουργός της χώρας, ώστε να εξασφαλίζεται η επιτυχία του κυβερνητικού έργου και να προωθείται ουσιαστική και έγκαιρη ενημέρωση των Ελλήνων πολιτών.

Οι Έλληνες ψηφοφόροι επιθυμούν να αντιληφθούν πόσο ικανή είναι η ηγεσία της χώρας να αξιοποιήσει τις ευκαιρίες που δημιουργούνται διεθνώς για την επιτυχία των εθνικών στόχων. Από τα στοιχεία των δημοσκοπήσεων ατυχώς διαπιστώνεται ότι οι πληροφορίες περί ελληνικών επιτυχιών δεν αφομοιώνονται από το εκλογικό σώμα, το οποίο συνεχίζει να επιλέγει με υψηλό ποσοστό να κυβερνηθεί από τον… «κανένα».

Ευρωπαϊκή πρόκληση

Τέτοιες επιλογές διακυβέρνησης δεν βοηθούν καθόλου στη διατήρηση της διεθνούς αναπτυξιακής και επενδυτικής μας επιδίωξης. Το πολιτικό έργο συμπεριλαμβάνει σε πολύ υψηλή προτεραιότητα την εξωτερική πολιτική.

Η ηγεσία του υπουργείου Εξωτερικών από το Σύνταγμα και τους νόμους φέρει την ευθύνη αποτελεσματικής άσκησης της διπλωματίας, κλασικής, οικονομικής, πολιτιστικής και δημόσιας, προκειμένου να μην διαπιστώνουμε εκ των υστέρων απουσία μας από σημαντικές εκδηλώσεις που αφορούν μεγάλα διεθνή συμφέροντα με τα οποία εξυπηρετούνται και οι εθνικές πολιτικές.

Η Ευρωπαϊκή Προεδρία της Κυπριακής Δημοκρατίας (Ιανουάριος – Ιούνιος 2025) αποτελεί τη σπουδαιότερη περίοδο για να αναδειχθεί η σημασία της αξιολόγησης των «κριτηρίων της Άγκυρας», που θα επιβεβαιώσει επίσης στον μέγιστο βαθμό ότι στην πλειοψηφία τους τα κράτη – μέλη και ιδιαίτερα η Ελλάδα δικαίως από το 2005 συμφωνούν και συμπράττουν στην ένταξη της Τουρκίας στην Ε.Ε., παρά τις θεσμικές διαφοροποιήσεις ορισμένων μεγάλων χωρών.

Επίσης θα αναδειχθεί ότι ορθώς προβάλλονται εγκαίρως όροι και αρχές που επιβάλλουν συγκεκριμένες προϋποθέσεις αξιολόγησης για συμμετοχή στην οικοδομούμενη Ευρωπαϊκή Άμυνα και στο χρηματοδοτικό της μέσο (SAFE).

Διαβάστε επίσης:

Η Ευρώπη επιμένει στην τρομοϋστερία με τα περί «υβριδικού πολέμου» παρά τις αποκαλύψεις για τις «στημένες» εισβολές drones από τον Μερτς

Επίδειξη δύναμης από την Κίνα – Καθελκύει νέο αεροπλανοφόρο σε αγώνα δρόμου εξοπλισμών με τις ΗΠΑ

Δύο ανήλικους δολοφόνησε ο IDF στη Δυτική Όχθη – To Ισραήλ ισχυρίζεται ότι εκτόξευσαν βόμβες μολότοφ