Οι σημαντικές ανακαλύψεις των επιστημόνων στην ιατρική το 2025 αναμόρφωσαν τον τρόπο με τον οποίο κατανοούμε την ανθρώπινη υγεία και σε κάποιες περιπτώσεις, άλλαξαν τον τρόπο με τον οποίο παρέχεται η φροντίδα στους ασθενείς.

Στον χρόνο που μας αφήνει σε λίγα 24ωρα οι ερευνητές δημιούργησαν έναν άτλαντα του ανθρώπινου σώματος, επεξεργάστηκαν ένα γονίδιο για ένα μόνο παιδί και βελτίωσαν τη φροντίδα για παθήσεις που αφορούν από τις τροφικές αλλεργίες, την εμμηνόπαυση, καρκίνο του τραχήλου της μήτρας και τον ιό ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας (HIV).

Παρακάτω αναφέρουμε τις εννέα από τις πιο εντυπωσιακές ανακαλύψεις της χρονιάς, όπως τις καταγράφει το National Geographic.

1. Μη ορμονικές θεραπείες στη φροντίδα της εμμηνόπαυσης

Δύο νέες μη ορμονικές θεραπείες για μέτριες έως σοβαρές εξάψεις προσφέρουν πλέον ανακούφιση σε όσες γυναίκες δεν είχαν επιλογές. 

Το Lynkuet, που εγκρίθηκε από τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) φέτος, εντάσσεται στο Veozah, το οποίο έλαβε άδεια κυκλοφορίας δύο χρόνια νωρίτερα. Τα καθημερινά χάπια στοχεύουν τους νευρώνες που ρυθμίζουν τη θερμοκρασία στον υποθάλαμο του εγκεφάλου, αφού οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι αυτά τα νευρικά κύτταρα είναι ευαίσθητα στις διακυμάνσεις των οιστρογόνων της εμμηνόπαυσης.

2. Ρινικό σπρέι για αλλεργίες στα παιδιά – Παρελθόν οι βελόνες

Ένα συνταγογραφούμενο νέο ρινικό σπρέι, το Neffy, σηματοδοτεί χορηγεί άμεσα επινεφρίνη σε παιδιά την ώρα της κρίσης, εδώ και περισσότερες από τρεις δεκαετίες. Οι τροφικές αλλεργίες επηρεάζουν ένα στα 13 παιδιά και μια γρήγορη δόση επινεφρίνης κατά τη διάρκεια μιας σοβαρής αντίδρασης σταματά την φλεγμονώδη αλυσιδωτή αντίδραση που θα μπορούσε να οδηγήσει σε νοσηλείες ή θάνατο που σχετίζονται με αναφυλαξία. Το Neffy έχει εγκριθεί για παιδιά ηλικίας τεσσάρων ετών και άνω που ζυγίζουν από 13 έως 28 κιλά. Οι ειδικοί αναμένουν ότι αυτό το εύκολα χορηγούμενο φάρμακο θα βοηθήσει περισσότερα παιδιά κατά τη διάρκεια μιας αλλεργικής έκτακτης ανάγκης.

3. Γιγαντιαία άλματα στην αναγεννητική ιατρική

Επιστήμονες που μελετούν εδώ και δεκαετίες, τον τρόπο με τον οποίο οι ακρωτηριασμένες σαλαμάνδρες αναγεννούν τα άκρα τους εντόπισαν ένα ένζυμο που ρυθμίζει με ακρίβεια τα επίπεδα του ρετινοϊκού οξέος, ενός μορίου απαραίτητου για την αναγέννηση. Επίσης, εντόπισαν ένα γονίδιο που ελέγχει το μέγεθος και την ανάπτυξη του προσαρτήματος. Επειδή οι άνθρωποι έχουν τα ίδια μοριακά συστατικά, τα ευρήματα προσφέρουν ένα γενικό σχέδιο που θα μπορούσε μια μέρα να καθοδηγήσει την αναγέννηση των άκρων σε άτομα που έχουν ακρωτηριαστεί.

Άλλες εξελίξεις έφεραν την αναγεννητική ιατρική σε νέα εδάφη. Οι ερευνητές ανέπτυξαν το πρώτο εμφυτεύσιμο έμπλαστρο που ενίσχυσε το τοίχωμα της καρδιάς σε πιθήκους. Τα βλαστοκύτταρα που αναπτύχθηκαν σε εργαστήριο τροποποιήθηκαν ώστε να μετατραπούν σε καρδιακό μυ και συνδετικό ιστό πριν εμφυτευτούν και ενσωματωθούν στην καρδιά. Αυτή η τεχνολογία αποτελεί μια πρώιμη αλλά πολλά υποσχόμενη προσέγγιση για άτομα με καρδιακή ανεπάρκεια.

4. Καλύτεροι έλεγχοι για σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα

Φέτος, σημειώθηκαν σημαντικές βελτιώσεις στον τρόπο ανίχνευσης αρκετών κοινών Σεξουαλικών Μεταδιδόμενων Νόσων (ΣΜΝ). Ο έλεγχος για τον ιό των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV), που μπορεί να προκαλέσει καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, παραδοσιακά περιλάμβανε εξέταση από πάροχο υγειονομικής περίθαλψης στο ιατρείο του, συνήθως παράλληλα με το τεστ Παπανικολάου.

Ένα νέο εργαλείο, το Teal Wand , επιτρέπει στις γυναίκες να συλλέγουν αυτά τα κολπικά κύτταρα στο σπίτι, μετά από μια σύντομη εικονική επίσκεψη για να λάβουν συνταγή. Στη συνέχεια, στέλνουν το δείγμα σε ένα εργαστήριο για ανάλυση. Οι ειδικοί λένε ότι η παροχή στους ανθρώπους της δυνατότητας να λαμβάνουν μόνοι τους δείγματα θα μπορούσε να αυξήσει σημαντικά τα ποσοστά ελέγχου.

5. Επεξεργασία γονιδίων για έναν

Το εργαλείο επεξεργασίας γονιδίων CRISPR-Cas9, το οποίο χάρισε στους εφευρέτες του το βραβείο Νόμπελ το 2020, έχει μεταμορφώσει τη θεραπεία παθήσεων όπως η δρεπανοκυτταρική αναιμία.

Αλλά φέτος, γιατροί στο Νοσοκομείο Παίδων της Φιλαδέλφειας σχεδίασαν ένα προσαρμοσμένο γονίδιο για ένα αγοράκι το KJ. Το μωρό διαγνώστηκε με μια σπάνια γενετική μετάλλαξη, η οποία κατέστρεψε ένα κρίσιμο ένζυμο στο ουροποιητικό σύστημα, προκαλώντας επικίνδυνη συσσώρευση τοξικής αμμωνίας στην κυκλοφορία του αίματός του. Περίπου τα μισά βρέφη με αυτή την πάθηση πεθαίνουν λίγο μετά τη γέννηση εάν δεν γίνει άμεσα μεταμόσχευση ήπατος.

Στην περίπτωση του KJ, οι γιατροί εντόπισαν ένα μόνο γενετικό ελάττωμα στα γονίδια του και ανέπτυξαν μια εξατομικευμένη λύση, η οποία χορηγήθηκε στο αγόρι στους επτά και οκτώ μήνες. Το εργαλείο CRISPR χρησιμοποίησε νανοσωματίδια λιπιδίων, για να μεταφέρει γενετικές οδηγίες στο ήπαρ, ωθώντας τα κύτταρα του οργάνου να παράγουν το ένζυμο που απαιτείται για τη διόρθωση της μετάλλαξης. Τα πρώτα αποτελέσματα δείχνουν μπορεί τελικά να θεραπευτεί

6. Απλή, αποτελεσματική πρόληψη του HIV

Ο ιός της ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας, το μικρόβιο που προκαλεί το AIDS, παραμένει μια σημαντική παγκόσμια πρόκληση για την υγεία. Παρόλο που τα φάρμακα προ-εκθεσιακής προφύλαξης (PrEP) είναι εξαιρετικά αποτελεσματικά, η χρησιμοποίησή τους παραμένει χαμηλή.

Φέτος, ο FDA ενέκρινε μια νέα επιλογή που θα μπορούσε να βοηθήσει στην κάλυψη αυτού του κενού: το Yeztugo (λενακαπαβίρη), μια ενέσιμη PrEP δύο φορές το χρόνο που αναπτύχθηκε από την Gilead Sciences. Μελέτες δείχνουν ότι, όταν χορηγούνται κάθε 6 μήνες, οι δόσεις αποτρέπουν σχεδόν κάθε μετάδοση του HIV.

7. Εμβόλια που καταπολεμούν περισσότερα από λοιμώξεις  

Τα εμβόλια έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικά εργαλεία για την προστασία από ιούς, συμπεριλαμβανομένης της COVID-19, του έρπητα ζωστήρα, της γρίπης και άλλων ασθενειών. Ωστόσο, νέα έρευνα δείχνει ότι αυτά τα εμβόλια μπορεί να προσφέρουν ευρύτερα οφέλη, όπως η πρόληψη καρδιακών προσβολών και άνοιας και η βελτίωση της ανταπόκρισης των ασθενών σε ορισμένες θεραπείες για τον καρκίνο.

Άτομα που έκαναν το εμβόλιο κατά του έρπητα ζωστήρα, μείωσαν τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου κατά 16% και καρδιακής προσβολής κατά 18% .Άλλοι ερευνητές διαπίστωσαν ότι το ίδιο εμβόλιο μειώνει επίσης τις πιθανότητες εμφάνισης άνοιας έως και κατά το ένα τρίτο τα επόμενα τρία χρόνια.

Εν τω μεταξύ, άτομα με προχωρημένο καρκίνο του πνεύμονα και του δέρματος που έλαβαν εμβόλιο mRNA κατά της COVID-19 εντός τριών μηνών από την έναρξη της ανοσοθεραπείας για την κακοήθη νόσο τους και έζησαν περισσότερο από εκείνα που δεν το έκαναν.

8. Διακοπή του καρκίνου του παγκρέατος πριν ξεκινήσει

Σε μελέτες που χρησιμοποίησαν εργαστηριακά ποντίκια και ανθρώπινα κύτταρα, οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι ο αποκλεισμός της πρωτεΐνης FGFR2, η οποία υπερτροφοδοτεί τα πρώιμα καρκινικά κύτταρα του παγκρέατος, τα εμποδίζει να γίνουν καρκινικά σε ορισμένες περιπτώσεις. Επειδή φάρμακα που αναστέλλουν αυτήν την πρωτεΐνη είναι ήδη διαθέσιμα, οι ερευνητές ελπίζουν να δοκιμάσουν αυτήν την προσέγγιση σε άτομα υψηλού κινδύνου, συμπεριλαμβανομένων εκείνων με οικογενειακό ιστορικό της νόσου.

9. Δημιουργία ενός άτλαντα του ανθρώπινου σώματος

Η κατανόησή μας για το ανθρώπινο σώμα έκανε ένα τεράστιο βήμα μπροστά φέτος, όταν Βρετανοί ερευνητές πέτυχαν τον στόχο της ολοκλήρωσης περισσότερων από ενός δισεκατομμυρίου ιατρικών σαρώσεων από 100.000 εθελοντές . Το έργο -μέρος της UK Biobank – περιλαμβάνει μαγνητική τομογραφία, υπερήχους και άλλες λεπτομερείς σαρώσεις του εγκεφάλου, της καρδιάς, των οστών, των αρθρώσεων, του κορμού και των αιμοφόρων αγγείων.

Οι ερευνητές έλαβαν επίσης σωματικές μετρήσεις, δείγματα αίματος και γενετικό υλικό, μαζί με αξιολογήσεις του τρόπου ζωής και της περιβαλλοντικής έκθεσης.

Το επόμενο βήμα είναι αρκετές εκατοντάδες χιλιάδες συμμετέχοντες να επιστρέψουν έως και επτά χρόνια αργότερα για πρόσθετες σαρώσεις, παρέχοντας στοιχεία για το πώς αλλάζει το σώμα με την πάροδο του χρόνου. Για παράδειγμα, οι επιστήμονες έμαθαν από περισσότερες από 40.000 σαρώσεις ότι όταν η καρδιά εμφανίζει σημάδια ασθένειας, συχνά εμφανίζει και ο εγκέφαλος , γεγονός που υποδηλώνει ότι η προστασία της καρδιαγγειακής υγείας θα μπορούσε να βοηθήσει στη μείωση του κινδύνου άνοιας.

Διαβάστε επίσης:

Νέα συνδυασμένη θεραπεία για τον επιθετικό μετασταστικό καρκίνο του προστάτη

Ποια είναι τα 5 σημάδια που προειδοποιούν ότι το δέρμα σας… γερνάει πιο γρήγορα

Εγκαίνια του νέου Τμήματος Επειγόντων Περιστατικών στο Γ.Ν. «Έλενα Βενιζέλου»