Ένα από τα καθοριστικά επεισόδια των παρασκηνιακών διαπραγματεύσεων για τον πόλεμο στην Ουκρανία εκτυλίχθηκε σε μια κλειστή αίθουσα συνεδριάσεων ξενοδοχείου στην Τζέντα, στις 11 Μαρτίου.

Σύμφωνα με τους New York Times το πρωί εκείνης της ημέρας ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο άπλωσε πάνω στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων έναν μεγάλο χάρτη της Ουκρανίας, στον οποίο αποτυπωνόταν η γραμμή επαφής των δύο στρατών, το μέτωπο που εδώ και τρία χρόνια χωρίζει τις ουκρανικές από τις ρωσικές ελεγχόμενες περιοχές.

«Θέλω να ξέρω ποιες είναι οι απόλυτες κόκκινες γραμμές σας, τι χρειάζεστε οπωσδήποτε για να επιβιώσετε ως χώρα;», φέρεται να ρώτησε την ουκρανική αντιπροσωπεία, σύμφωνα με Αμερικανό αξιωματούχο που ήταν παρών. Η συνάντηση ξεκίνησε με μια αιφνιδιαστική, αλλά γρήγορη αποδοχή από την ουκρανική πλευρά της πρότασης του Ντόναλντ Τραμπ για άμεση, καθολική κατάπαυση του πυρός διάρκειας 30 ημερών.

Στη συνέχεια κι ενώ όλοι κοιτούσαν τον χάρτη, ο Μάικ Γουόλτς έδωσε στον Ουκρανό υπουργό Άμυνας Ρουστέμ Ουμέροφ έναν σκούρο μπλε μαρκαδόρο. «Ξεκίνα να σχεδιάζεις», του είπε. Ο Ουμέροφ χάραξε πρώτα τα βόρεια σύνορα της Ουκρανίας με τη Ρωσία και τη Λευκορωσία και στη συνέχεια ακολούθησε τη γραμμή επαφής διασχίζοντας τις περιφέρειες Χάρκοβο, Λουγκάνσκ, Ντονέτσκ, Ζαπορίζια και Χερσώνα.

Ζαπορίζια και Κινμπούρν

Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι στάθηκε στον πυρηνικό σταθμό της Ζαπορίζια, τον μεγαλύτερο στην Ευρώπη, τονίζοντας τον κίνδυνο που δημιουργεί η ανεπαρκής συντήρησή του από τις ρωσικές δυνάμεις κατοχής.

Ο ίδιος φέρεται να ξεκαθάρισε ότι το Κίεβο επιθυμεί να επαναφέρει τον έλεγχο του σταθμού. Παράλληλα, επισήμανε τη σημασία της λωρίδας της Κινμπούρν, μιας στενής χερσονήσου στη Μαύρη Θάλασσα, εξηγώντας ότι η ανάκτησή της θα εξασφάλιζε ασφαλή πρόσβαση ουκρανικών πλοίων στα ναυπηγεία του Μικολάιβ.

Εδώ και τρία χρόνια, ο Ζελένσκι έχει επανειλημμένα δεσμευτεί ότι ο ουκρανικός στρατός θα πολεμήσει μέχρι να ανακτηθεί κάθε σπιθαμή χαμένου εδάφους, καθορίζοντας αυτή την πολιτικά πιο δύσκολη «κόκκινη γραμμή». Ωστόσο, όπως αναφέρει Αμερικανός αξιωματούχος, εκείνη η στιγμή σήμανε μεγάλη αλλαγή: «Ήταν η πρώτη φορά που ο Ζελένσκι, μέσω των ανθρώπων του, είπε ότι για να επιτευχθεί ειρήνη είναι διατεθειμένος να εγκαταλείψει το 20% της χώρας».

Στους διαδρόμους της αμερικανικής αποστολής, οι σύμβουλοι του Τραμπ σχολίαζαν ότι οι Ουκρανοί «μπήκαν στο πνεύμα». Λίγες ώρες αργότερα, ο τότε Αμερικανός πρόεδρος διέταξε την επανεκκίνηση της βοήθειας προς το Κίεβο και οι συνεργάτες του καθόρισαν τις βασικές παραμέτρους μιας συμφωνίας: η Ουκρανία θα παραχωρούσε εδάφη κατά μήκος της γραμμής που είχε σχεδιάσει ο Ουμέροφ, θα μπορούσε να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ η ένταξή της στο ΝΑΤΟ θα μπλοκαριζόταν. Ο πυρηνικός σταθμός της Ζαπορίζια θα τελούσε υπό διαχείριση των ΗΠΑ ή διεθνούς οργανισμού, και οι Αμερικανοί θα ζητούσαν από τη Ρωσία την επιστροφή της Κινμπούρν.

Κριμαία

Το μεγαλύτερο αγκάθι παρέμενε η Κριμαία, που προσαρτήθηκε από τη Ρωσία το 2014 και αποτελεί ισχυρό σύμβολο εθνικών διεκδικήσεων και για τις δύο πλευρές. Στην ομάδα Τραμπ εκτιμήθηκε ότι η αποδοχή της ως ρωσικής θα λειτουργούσε ως ισχυρό κίνητρο για τον Ρώσο πρόεδρο Πούτιν. Για τους Ουκρανούς, όμως, η Κριμαία ήταν το πιο δύσκολο σημείο.

Η αναφορά του θέματος στην αρχή των συνομιλιών προκάλεσε έντονη αντίδραση από τον Ουμέροφ. «Δεν μπορείτε να πιστεύετε τη ρωσική προπαγάνδα, που λέει ότι η Κριμαία δεν είναι ουκρανική και ότι ήταν πάντα ρωσική. Είμαι Τατάρος της Κριμαίας και η Κριμαία είναι ουκρανική». Ο ίδιος υπενθύμισε ότι η οικογένειά του είχε εξοριστεί στο Ουζμπεκιστάν και επέστρεψε στην Κριμαία σε ηλικία εννέα ετών, βλέποντας τον πατέρα και τον αδελφό του να χτίζουν το σπίτι τους με τα χέρια τους.

Ο Ρούμπιο επιχείρησε να αμβλύνει τις αντιδράσεις, ξεκαθαρίζοντας ότι ο Τραμπ «δεν θα ζητούσε από την Ουκρανία ή τους Ευρωπαίους να αναγνωρίσουν επίσημα τη ρωσική κυριαρχία». «Εμείς θα είμαστε οι μόνοι», φέρεται να πρόσθεσε. Παρά τις ενστάσεις, οι Αμερικανοί αξιωματούχοι ρώτησαν ευθέως αν το ζήτημα θα οδηγούσε τους Ουκρανούς σε αποχώρηση από τις συνομιλίες. Η απάντηση ήταν αρνητική.

Κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων, ο Τραμπ όρισε τον Κιθ Κέλογκ ως «Ειδικό Απεσταλμένο για την Ουκρανία», μέσω ανάρτησης στο Truth Social. Ο Κέλογκ προσπάθησε να καθησυχάσει το Κίεβο, παραπέμποντας στο παράδειγμα της μεταπολεμικής Γερμανίας, που παρέμεινε διαιρεμένη για δεκαετίες πριν επανενωθεί.

Στο τέλος, όπως ειπώθηκε στους Ουκρανούς, «η μπάλα βρίσκεται πλέον στο γήπεδο της Ρωσίας». Και αν ο Πούτιν αρνηθεί να προχωρήσει; «Τότε θα έχει πρόβλημα με τον Ντόναλντ Τραμπ», κατέληξε ο Ρούμπιο στη συνάντηση της Τζέντας.

Διαβάστε επίσης:

Το πρωτοχρονιάτικο μήνυμα του Πούτιν – «Πιστεύουμε στη νίκη μας» στην Ουκρανία

Φινλανδία: Επιθεώρηση πλοίου ύποπτου για την πρόκληση βλάβης σε υποθαλάσσιο καλώδιο στον Κόλπο της Φινλανδίας

Ολλανδία: Τέλος τα πυροτεχνήματα για την προστασία των ζώων