Να αξιοποιήσουμε όλες τις ευκαιρίες που βοηθούν στην εκκένωση Ελλήνων και Αφγανών

Ο ρόλος κρατών που δεν περιλαμβάνονται στις άμεσες προτεραιότητες των συνεργασιών μας

Μεγαλύτερη σημασία για την επιτυχία της πολιτικής των κυβερνήσεων έχει η δυνατότητα αντίληψης των εντολών του εκάστοτε πρωθυπουργού που δίδονται προς τους υπουργούς και όχι το όνομα ή οι προσωπικές φιλοδοξίες, απολύτως κατανοητές, κάθε πολιτικού.

Ιδιαίτερα κατά την άσκηση εξωτερικής πολιτικής ο υπουργός Εξωτερικών αξιολογείται ως επιτυχημένος όταν συντονίζει την κινητικότητά του, τις πρωτοβουλίες του και τη στοχοθεσία της αποστολής του με συγκεκριμένα ουσιαστικά αποτελέσματα στο ευρύτατο πλαίσιο των διεθνών σχέσεων.

Η εντολή άμεσης μετακίνησης του πρέσβη κ. Ανδρέα Παπασταύρου, που υπηρετεί στο Πακιστάν, και η άφιξή του στο φλεγόμενο Αφγανιστάν προκαλεί ορισμένα εύλογα ερωτήματα, πέραν της οικονομικής δαπάνης, που αφορούν την ωριμότητα της αποστολής, τις εγγυήσεις ασφαλείας που το υπουργείο Εξωτερικών παρέχει στους υπαλλήλους του, κυρίως σε σημεία ενόπλων συγκρούσεων, αλλά και τη δυνατότητα προετοιμασίας, συντονισμού και υλοποίησης με επιτυχία αποστολών εκκένωσης.

Πρακτικά θέματα που αφορούν την ασφάλεια του ανθρώπινου δυναμικού του υπουργείου Εξωτερικών (αλεξίσφαιρος εξοπλισμός, δορυφορικά τηλέφωνα, άλλα μέσα προστασίας της ζωής των υπαλλήλων, μελετημένο σχέδιο εκκένωσης και συντονισμός της επιχείρησης με τους σημαντικούς δρώντες στο μέτωπο της κρίσης) καθώς επίσης και τη δυνατότητα έκδοσης διαβατηρίων (διπλωματικών, υπηρεσιακών ή κοινών) για ανθρώπους τους οποίους προτιθέμεθα να μετακινήσουμε με ασφάλεια.

Επίσης ένα πρόσθετο ανθρωπιστικό θέμα, το οποίο ανακύπτει, αφορά τον προγραμματισμό φιλοξενίας των αφικνούμενων, οι οποίοι προφανώς δεν θα προωθηθούν σε χώρους προσφύγων, αλλά σε κατοικίες ή ξενοδοχεία που θα έχουν εξασφαλιστεί ύστερα από κατεπείγουσα συντονισμένη διαδικασία μεταξύ συναρμοδίων υπηρεσιών, ώστε άνθρωποι που εργάστηκαν για τα συμφέροντα της χώρας μας, αλλά και τα μέλη των οικογενειών τους (αλήθεια, πόσους έχουμε αποφασίσει να συμπεριλάβουμε στους καταλόγους διάσωσης) να αισθανθούν την αναγνώρισή μας για τις υπηρεσίες που προσέφεραν στις ελληνικές αποστολές και στα μέλη τους στο Αφγανιστάν.

Εξάλλου και για την αντιμετώπιση των αναγκών του προσφυγικού είναι σκόπιμο οι έμπειροι αυτοί μεταφραστές να συνεχίσουν να προσφέρουν τη μεταφραστική και διοικητική τους εμπειρία στα συνοριακά σημεία άφιξης προσφύγων και μεταναστών.

Χαμηλές ταχύτητες συνεργασίας

Οι εξελίξεις στο Αφγανιστάν έδειξαν ακόμη μία φορά ότι το πλέγμα των διεθνών σχέσεων δημιουργείται και αναπτύσσεται με αξιοποίηση όλων των ευκαιριών, που εκκινούν συνήθως με ήπιες πολιτικές.

Δύο χώρες στην περιοχή του Κόλπου, που δεν συμπεριλαμβάνονται στη λίστα προτεραιοτήτων του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών, το Κουβέιτ και το Κατάρ, συνέδραμαν στην προσπάθεια αντιμετώπισης των μεγάλων πυρκαγιών, δώρισαν εξελιγμένο υλικό στη χώρα μας, αλλά ταυτόχρονα παίζουν σημαντικότατο ρόλο στις εξελίξεις στην περιοχή του Κόλπου, στη Μέση Ανατολή, στο Παλαιστινιακό και τώρα στο Αφγανικό.

Ιδιαίτερα η μακρά συνεργασία της Ντόχα με την Ουάσιγκτον και οι σημαντικές στρατιωτικές / αεροπορικές βάσεις των ΗΠΑ στο Κουβέιτ και το Κατάρ επιβεβαιώνουν ότι ακόμη και στις πιο δύσκολες εποχές των σχέσεων, που βάρυναν τη συνεργασία των χωρών του Κόλπου, δεν παραβλέφθηκε από τις ΗΠΑ η σημασία των δύο αυτών χωρών.

Η αξιοποίηση των δυνατοτήτων που παρέχονται στο πεδίο των διεθνών σχέσεων απαιτεί διεύρυνση των συνεργασιών. Οι επιδιώξεις της εξωτερικής μας πολιτικής επιτυγχάνονται όταν εξυπηρετούνται από πολύ φιλικές, αλλά και από διαφοροποιούμενες χώρες, που δείχνουν προτίμηση και αναπτύσσουν στενότερη σχέση, χωρίς να θίγουν τα ζωτικά μας συμφέροντα, με συνομιλητές που εμείς ίσως στιγμιαία δεν προτιμούμε προβάλλοντας τα εθνικά κριτήρια.

Η Ντόχα, πολλές φορές τα τελευταία χρόνια, έδειξε το ενδιαφέρον της για ενδυνάμωση της πολιτικής συνεργασίας με τη χώρα μας. Το ίδιο έπραξε και το Κουβέιτ. Παρά την κοινή απόφαση να προωθηθεί η μεταξύ μας πολιτική συνεργασία μέχρι αυτή τη στιγμή η υλοποίησή της εξελίσσεται βραδύτατα ακόμη και σε υπηρεσιακό επίπεδο.

Οι ταχύτητες συνεργασίας είναι τόσο χαμηλές, ώστε καθυστερούν ακόμη και την αποδοχή δωρεών των δύο αξιόλογων χωρών του Κόλπου σε βαρέα πυροσβεστικά οχήματα και υλικά που ενισχύουν τις δυνατότητες της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας.

Ακόμη και οι ανακοινώσεις του υπουργείου Εξωτερικών, που σχετίζονται με τις χειρονομίες των δύο κρατών, χαρακτηρίζονται από «πολιτική σεμνότητα», εκκρεμούσα αποδοχή των δωρεών και ανταπόδοση των επιστολών αβροφροσύνης προς τις ηγεσίες, τον εμίρη του Κουβέιτ και του Κατάρ, που προχώρησαν στις δωρεές προς τη χώρα μας.

Η αργόσυρτη διαδικασία που επιλέγει η Διεύθυνση Εθιμοτυπίας προκαλεί προβληματισμό σε όλα τα επίπεδα της διοίκησης, της πολιτικής και πολιτειακής ηγεσίας, αλλά και της διπλωματικής κοινότητας.

Να αξιοποιηθούν όλοι

Τώρα που είναι πλέον εμφανής ο ρόλος των Κουβέιτ, Ομάν, Κατάρ, Σαουδικής Αραβίας και Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων στις διεθνείς και περιφερειακές εξελίξεις, τα ταξίδια που διοργανώνονται από το υπουργείο Εξωτερικών, αλλά και άλλα υπουργεία προς την περιοχή του Κόλπου, έστω και με καθυστέρηση τριών τουλάχιστον ετών, μάλλον θα αποκαταστήσουν ταχύτερα όλο το φάσμα των σχέσεων με προτεραιότητα στην πολιτική συνεργασία, στη συνεργασία ασφάλειας και πληροφοριών, στις οικονομικές, επενδυτικές, ενεργειακές, πολιτιστικές και τουριστικές δραστηριότητες.

● Σημασία δεν έχει να εξαντλήσουμε τη δυναμική στο ποιος και πότε εισηγήθηκε ορθά και στο ποιος δικαιώνεται πλέον από τις εισηγήσεις του για διευρυμένες σχέσεις με όλες τις χώρες στην περιοχή του Κόλπου.

● Σημασία έχει να αξιοποιήσουμε όλες τις ευκαιρίες που δημιουργούνται και βοηθούν, τώρα και αργότερα, στην εκκένωση Ελλήνων αλλά και Αφγανών, ώστε να φθάσουν όλοι ασφαλείς στην Ελλάδα, αξιοποιώντας τις δυνατότητες που τα τελευταία χρόνια έχει αναπτύξει η Ντόχα με τους Ταλιμπάν.

Επίσης χρήσιμο είναι να εξεταστούν μεταξύ Αθηνών και Ντόχα όλες οι πτητικές διευκολύνσεις που έχουν εξασφαλιστεί από τους Ταλιμπάν για την αεροπορική εταιρεία του Κατάρ, για όσο χρόνο θα συνεχίσουν να ισχύουν, ώστε να μεταφέρονται με ασφάλεια Αφγανοί και πολίτες διαφορετικών εθνικοτήτων σε προορισμούς που θα τους φιλοξενήσουν.

Μίμηση πράξεως σπουδαίας

Η άσκηση εξωτερικής πολιτικής αποτελεί… μίμηση πράξεως σπουδαίας και τελείας, η υλοποίηση της οποίας όμως είναι κυρίως πράξη καλά συντονισμένης διοίκησης, που έχει εκπαιδευτεί να λειτουργεί με συνέπεια και αποτελεσματικότητα ακόμη και στις πιο ακραίες συνθήκες.

Η απόφαση του κυρίου υπουργού των Εξωτερικών να στείλει αμέσως στην Καμπούλ έναν έμπειρο και δοκιμασμένο υπάλληλο και όχι ένα από τα νεότερα επαγγελματικά στελέχη, που τοποθετούνται τον τελευταίο καιρό μάλλον αβασάνιστα σε σημαντικές πρεσβευτικές αρχές και μόνιμες αντιπροσωπείες, παρά την ελάχιστη διπλωματική τους εμπειρία, πιθανόν να δείχνει ότι ο υπουργός, που θεωρεί ανανέωση τη συνταξιοδότηση όλων των έμπειρων υπαλλήλων του με τη συμπλήρωση του 65ου έτους της ηλικίας τους, αποδέχεται τελικώς, έστω και με καθυστέρηση, ότι «τα άλογα δεν τα σκοτώνουμε όταν γεράσουν».

Η σύντομη παραμονή του πρέσβη μας, μόνο για δύο ημέρες, στο Αφγανιστάν ανέδειξε την ακρότητα των συνθηκών μέσα στις οποίες εξελίσσονται οι διεθνείς σχέσεις, τον κίνδυνο που αντιμετωπίζει με επαγγελματισμό κάθε καλά εκπαιδευμένος διπλωμάτης, αλλά και τις υψηλές απαιτήσεις άσκησης ενεργού διπλωματίας και γνώσης των όρων διαμόρφωσης των διεθνών σχέσεων προκειμένου να αποφεύγονται παραφωνίες, που προέρχονται από βεβιασμένες αποφάσεις σε ουσιαστικά θέματα της πολιτικής.

Η ουσία της εργασίας του διπλωμάτη

Η αρμονική συνεργασία των υπαλλήλων και η εμπιστοσύνη σε όλη τη δομή του υπουργείου Εξωτερικών σφυρηλατείται πρωτίστως στις διευθύνσεις, στις υπηρεσίες της Εξωτερικής Υπηρεσίας, στα πεδία όπου όλοι μαζί αγωνίζονται για την προώθηση της εξωτερικής πολιτικής και δευτερευόντως στους χώρους κοινωνικής επικοινωνίας του υπουργείου, διαδρόμους ή το εστιατόριο του εβδόμου ορόφου, το οποίο σκέπτονταν κάποιοι να επαναλειτουργήσουν για να επικοινωνούν καλύτερα οι νεότεροι με τους αρχαιότερους υπαλλήλους.

Όσοι εισηγούνται παρομοίως, αλλά και υπουργοί που ανέχονται έστω και φιλικές προτάσεις τέτοιας μορφής, προφανώς δεν γνωρίζουν – ίσως στην πορεία να κατανοήσουν – την ουσία της εργασίας του διπλωμάτη και το μέγεθος της ευθύνης που μοιράζονται διπλωμάτες και ηγεσία του υπουργείου Εξωτερικών στη χάραξη της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής.

* Ο δρ Θεόδωρος Ι. Θεοδώρου είναι πρέσβης επί τιμή, γενικός διευθυντής του Ερευνητικού Κέντρου ΜΟΧΑ, www.moha.center

Διαβάστε επίσης:

Κάτω βόλτα

Σχετικά με τον ανασχηματισμό…

Μεγάλη ανατροπή επί θύραις