Η σκληρότητα της καθημερινής μας πραγματικότητας επιβάλλει να συνεχίσουμε την προσπάθεια παρακολούθησης όλων των γεγονότων, ακόμα και στις στιγμές του βαθύτατου πένθους συνανθρώπων μας, την ώρα που η κοινωνία προβληματίζεται σοβαρά για τη λειτουργικότητα του πολιτικού μας συστήματος.

Οποιαδήποτε ολιγωρία σοβαρής ενασχόλησης και με τα θέματα που δεν συνδέονται άμεσα με το άγος του πάνδημου πένθους μας ανοίγει «κερκόπορτες» για τους εχθρούς της Δημοκρατίας και της κοινωνικής μας συνοχής. Η ομοψυχία και η εξυπηρέτηση της Δημοκρατίας, στις πιο δύσκολες ώρες του κοινοβουλευτισμού, εγγυάται το σθένος μας απέναντι σε κάθε επιβουλή, που επιβαρύνει ακόμη και την εξωτερική μας πολιτική.

Η πρώτη επίσημη επίσκεψη του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Αθήνα και η σειρά των συναντήσεων επιβεβαιώνουν τη σύμπνοια των απόψεων των δύο χωρών και κυρίως την ελληνική απόφαση συμπαράστασης στην κυπριακή κυβέρνηση.

ΟΗΕ και Ε.Ε.

Από την πρώτη στιγμή εκλογής του ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας δημόσια δήλωσε ότι προτάσσει την επίλυση του Κυπριακού στο πλαίσιο της Ε.Ε., υπό την ομπρέλα του ΟΗΕ, των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας, συνεπώς και των εργασιών που διαμόρφωσαν το Σχέδιο Ανάν. Τη διαχρονική και αμετάβλητη θέση της Κυπριακής Δημοκρατίας επιβεβαίωσε ο υπουργός Εξωτερικών της Κύπρου κ. Κόμπος, κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στην Ελλάδα.

Οι κοινές δημόσιες δηλώσεις του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας και του Έλληνα πρωθυπουργού, μετά την ολοκλήρωση των εργασιών τους στο Μέγαρο Μαξίμου (Αθήνα, 13.03.2023), ανανέωσαν με τον ισχυρότερο τρόπο την αγαστή και σοβαρότατη συνεργασία των χωρών μας στο πλαίσιο που ορίζει ο νεοεκλεγείς Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, αντιλαμβανόμενος ορθότατα την απαίτηση του κυπριακού εκλογικού σώματος.

Πιθανή ακόμη και λεκτική διαφοροποίηση στις ανακοινώσεις, που αφορούν στο Κυπριακό, δημιουργεί μεγάλη διάσταση απόψεων επί του προκειμένου. Η πιθανή αμφισημία επιτρέπει σε κάθε αντιτασσόμενη πλευρά να προτάσσει την αδυναμία συντονισμού ακόμη και σε φαινομενικά ασήμαντες διαφοροποιήσεις.

Η πολιτική στιγμή που δημιουργείται με την εκλογή του κ. Νίκου Χριστοδουλίδη στο ανώτατο πολιτειακό αξίωμα της Κυπριακής Δημοκρατίας και οι σχετικές δημόσιες δηλώσεις του ιδίου και του υπουργού του επί των Εξωτερικών ανανεώνουν τη δυναμική που κέρδισε η Κύπρος μετά την ένταξή της στην Ε.Ε. Προτιμότερο να επεξεργαζόμαστε τις νέες ευκαιρίες, που απαιτεί το σύνολο των Κυπρίων εκλογέων, παρά να ζητάμε συγγνώμη για χαμένες ευκαιρίες.

Κέρδη από τις Βρυξέλλες

Το 2004 το Κυπριακό μεταφέρθηκε και στην «προνομιούχο» πραγματικότητα της Ε.Ε. Η ερμηνεία του γεγονότος μάς επιτρέπει να ισχυριζόμαστε ότι:

Η Κύπρος ως ενιαίο κράτος ενώθηκε με την Ευρώπη και συνεπώς και με κάθε κράτος-μέλος χωριστά.

Με το δημοψήφισμα, με το οποίο απορρίφθηκε το Σχέδιο Ανάν, ο κυπριακός λαός συνολικά, Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι, δεν αποδέχεται λύση έξω από την ευρωπαϊκή διάσταση. Ταυτοχρόνως και αξιοποιώντας το δικαίωμα των λαών να επιλέγουν την πορεία τους διά δημοψηφισμάτων, διακήρυξε προς τη διεθνή κοινότητα ότι το ευρωπαϊκό κυπριακό κράτος θα επιλέξει δίκαιη και βιώσιμη λύση ενιαίου κράτους διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας.

Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος σε κάθε δημοκρατική πολιτεία ανατρέπεται μόνο με νεότερο δημοψήφισμα. Η διαπίστωση δεν ακυρώνει όλο το αξιόλογο έργο που έχει γίνει από την πλευρά του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, αντιθέτως επισημαίνει ότι στην απορριφθείσα πρόταση Ανάν δεν συμπεριλήφθηκε, ούτε με δευτερεύουσα σημασία, η ευρωπαϊκή πραγματικότητα, που ισχύει στην Κυπριακή Δημοκρατία και καταπιέζεται από την παράνομη στρατιωτική εισβολή και τη συνεχιζόμενη ενεργό παρουσία των τουρκικών στρατευμάτων στην Κύπρο.

Με νωπή την εντολή των Κυπρίων προς τον Πρόεδρό τους, η Ε.Ε. και τα θεσμικά της όργανα υποχρεώνονται να ασχοληθούν πολύ σοβαρά με το Κυπριακό, επειδή κάθε ολιγωρία ναρκοθετεί τον Θεσμό Ενωμένη Ευρώπη.

Με ξεκάθαρη τοποθέτηση η κυπριακή ηγεσία συνθετικά προσεγγίζει το θέμα, με σεβασμό στον Χάρτη του ΟΗΕ, τις συνθήκες και το κεκτημένο της Ε.Ε., την καλή γειτονία. Απαίτηση και προτεραιότητα των Κυπρίων παραμένει ο σεβασμός στην ανεξαρτησία και την κυριαρχία της χώρας τους και η σταδιακή απόσυρση των στρατευμάτων κατοχής.

Η αναγνώριση της ανεξαρτησίας της Κύπρου διευκολύνει στην πρόοδο αναζήτησης δίκαιης, βιώσιμης και νόμιμης λύσης, ενώ επίσης διανοίγει προοπτικές για τη νομιμοποίηση των θαλασσίων ζωνών στην Ανατολική Μεσόγειο.

Προφανώς αναγνώριση από την Τουρκία των δικαιωμάτων της Κύπρου, που προκύπτουν από το διεθνές δίκαιο, διαμορφώνει ισότιμα την ευρύτερη κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο, επειδή σεβασμός της νόμιμης κυπριακής παρουσίας και αναγνώριση των χωρικών της υδάτων, της ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας, του εναερίου χώρου, σύμφωνα με την UNCLOS και την υιοθέτησή της στο ευρωπαϊκό κεκτημένο, αποδεικνύουν ετοιμότητα ευρύτερης συζήτησης στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Οι ΗΠΑ και η Γαλλία, αναγνωρίζοντας τη νέα πραγματικότητα που διαμορφώνεται στην περιοχή, με συγκεκριμένες κινήσεις, πολιτικές και στρατιωτικές, επιβεβαιώνουν σταθερά την τελευταία τετραετία το εύρος και τη σημασία της κυπριακής κυριαρχίας στη στεριά, τη θάλασσα και τον αέρα.

Η συμμαχική και εταιρική συμπεριφορά έχει πολύ μεγάλη σημασία, καλύπτοντας τα δημοσιεύματα κάθε ανταποκριτή που επιλέγει, για πολλούς λόγους πέραν του δικαίου και του γεωστρατηγικού προγραμματισμού του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε., να παραβλέπει την παράνομη στρατιωτική εισβολή, την κατοχή και κατά συνέπεια την αναστολή του ευρωπαϊκού κεκτημένου στο σύνολο της κυπριακής επικράτειας. Κυρίως όταν οι σχολιαστές προέρχονται από τον αγγλοσαξονικό χώρο υπολείπονται σε αξιοπιστία, επειδή ενεργούν σύμφωνα με αντιλήψεις εκτός Ε.Ε. και απαιτήσεις Βρετανών που απέκτησαν περιουσίες στην παρανόμως κατεχόμενη περιοχή.

«Λεπτές» διαφοροποιήσεις

Στον σαφή τρόπο παρουσίασης λύσης του Κυπριακού, όπως προβάλλεται από την κυπριακή πλευρά, πρέπει να μας ενδιαφέρουν και οι λεπτές διαφοροποιήσεις. Όταν ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας επιμένει να προβάλλει την επίλυση του Κυπριακού στο πλαίσιο της Ε.Ε. και η ελληνική πλευρά περιορίζεται αυστηρά στο πλαίσιο ΟΗΕ με απλή συμπληρωματική αναφορά στη συζήτηση του θέματος στα Συμβούλια Κορυφής, τότε πραγματικά «…οι σχέσεις των δύο χωρών είναι πολύ καλές, αλλά πάντοτε υπάρχουν και άλλα περιθώρια βελτιώσεων».

Η επίμονη απαίτηση της Κύπρου να επεξεργασθεί τη λύση του θέματος η Ε.Ε. συνεπάγεται ότι τα κράτη-μέλη, η Επιτροπή, το Κοινοβούλιο και τελικώς τα αρμόδια Συμβούλια Υπουργών Εξωτερικών και στη συνέχεια Κορυφής θα δεσμευθούν με μία πρόταση, που βεβαίως δεν θα παραβλέπει το Συμβούλιο Ασφαλείας και τον ΟΗΕ, αλλά δεν θα απαλλοτριώνει τα δικαιώματα που εξασφαλίζει η Ε.Ε. Εξειδικεύουμε τις αναφορές στον ΟΗΕ, επειδή τα μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας έχουν δικαίωμα veto σε κάθε πρόταση που προβάλλει την ευρωπαϊκή διάσταση του Κυπριακού.

Η Ε.Ε. αποτελεί ασφαλές πολιτικό και νομικό περιβάλλον, στο οποίο μπορούν να ληφθούν αποφάσεις που θα εφαρμοσθούν από τα κράτη-μέλη ακόμη και όταν ο ΟΗΕ δυσκολεύεται να αντιληφθεί την ευρωπαϊκή πραγματικότητα και τις αρχές επί των οποίων εδράζεται και λειτουργεί η Ε.Ε.

Πολύπλοκο περιβάλλον

Καμία πολιτική ηγεσία στην Ελλάδα και την Κύπρο δεν ισχυρίσθηκε ότι ακόμη και στην Ε.Ε. η προσπάθεια απλοποιείται. Αντιθέτως η εμπειρία, πριν από την ολοκλήρωση του Σχεδίου Ανάν αλλά και μετά, στην περίοδο που ακολούθησε την απόρριψή του από το σύνολο του κυπριακού λαού, επιβεβαιώνει το πολύπλοκο περιβάλλον πολιτικών, οικονομικών και άλλων διασταυρούμενων δυσκολιών και συμφερόντων, μέσα στο οποίο υποχρεώνεται να κινηθεί ο νέος Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Το πλεονέκτημα όμως που παρέχεται σήμερα στην Κύπρο, στην πολυτάραχη εποχή μας, προκύπτει από τη σταθερότητα πολιτικού και νομικού πλαισίου της Ε.Ε., τη συνολική περισυλλογή, τον φόβο που προξενούν πλέον διεθνώς απροκάλυπτες στρατιωτικές εισβολές, ευρύτατες κρίσεις, οικονομικές ή πανδημικές, που έδειξαν στη διεθνή κοινότητα ότι μόνο με συγκλίσεις και πολιτικό ορθολογισμό μπορεί να επανέλθει ο μεταλλασσόμενος κόσμος σε μια ηρεμότερη κατάσταση, που θα διασφαλίζει συνέχιση της ανάπτυξης σε όλα τα πεδία.

Με αξιοποίηση των νέων τεχνολογικών δυνατοτήτων διευρύνονται απεριόριστα εγκεφαλικές και αμβλύνονται συναισθηματικές λειτουργίες από τις οποίες εξαρτώνται οι διεθνείς εξελίξεις υποβοηθούμενες στην πρώτη περίοδο από την ΙΑ (Intelligence Assistance) και στη συνέχεια της μελλοντικής μας ενηλικίωσης από την ΑΙ (Artificial Intelligence).

Ευρισκόμενοι στην καμπή του κόσμου δεν δικαιούμεθα να παραβλέπουμε πλεονεκτήματα που δημιουργήσαμε σε προηγούμενο χρόνο και μονίμως να διατηρούμε βαρίδια ξεπερασμένων, αναποτελεσματικών αντιλήψεων.

Δύο φορές στον 21ο αιώνα ο κυπριακός λαός αποφάσισε για την εξέλιξή του. Δύο φορές η διεθνής και η ευρωπαϊκή κοινότητα ολιγώρησαν μπροστά στη δίκαιη απαίτηση των Κυπρίων. Όταν η Κύπρος εντάχθηκε στην Ε.Ε. σηματοδοτήθηκε ο νέος πολιτικός και κοινωνικός προσανατολισμός της. Με τη σημαντική απόφαση του Απριλίου 2004, που αξιολογείται ποικιλοτρόπως, αλλά συνεχίζει να αποτελεί αναμφισβήτητο αποτέλεσμα δημοψηφίσματος, να μην αποδεχθεί διά του Σχεδίου Ανάν διχοτόμηση του ενιαίου κράτους, που επιβεβαίωσε και η ένταξη στην Ε.Ε., διεμήνυσε παγκοσμίως ότι οι προσδοκίες των λαών εκφράζονται με δημοψηφίσματα, παρά τις όσες πολιτικές ή γεωστρατηγικές δυσκολίες.

Προσφάτως οι Κύπριοι εκλογείς εξέλεξαν στο ανώτατο πολιτειακό αξίωμα, παρά την πολιτική δυσφήμιση που υπέστη ως υποψήφιος ο κ. Χριστοδουλίδης, ένα νέο πρόσωπο, διπλωμάτη, καλό γνώστη του Κυπριακού και των διεθνών σχέσεων, που εισήλθε στην πολιτική πολύ πρόσφατα, πείθοντας τους συμπολίτες του ότι αντιλαμβάνεται τις αγωνίες όλων, κυρίως όμως των νεότερων γενεών, που στερεότυπα και προκαταλήψεις τους απασχολούν μάλλον ιστορικά παρά πολιτικά και κοινωνικά.

Η διαμορφωμένη πραγματικότητα που προσδιορίζει πλέον την κυπριακή κοινωνία δεν μπορεί να μην απασχολεί την Ελλάδα και την Ε.Ε. Η διαδρομή που επιλέγει η Κύπρος, με την εκλογή του κ. Νίκου Χριστοδουλίδη, είναι καινούρια, αλλά στηρίζεται και στο πλούσιο παρελθόν της χώρας.

Οι πολιτικές, γεωστρατηγικές, ενεργειακές και διαπολιτισμικές απαιτήσεις επιβάλλουν νέα προσέγγιση του Κυπριακού, σύμφωνα με τις απαιτήσεις των Κυπρίων και της πολιτικής τους ηγεσίας, όμοια με αυτή που αναπτύχθηκε μετά το 1984, όταν η Ελλάδα, οργανωμένη και επίμονη, επέτυχε το 2004 την ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε., για να μην εξαρτάται η επίλυση του Κυπριακού μόνο από τις αποφάσεις και τα ψηφίσματα του ΟΗΕ.

Διαβάστε επίσης

Εσωτερικές εξελίξεις στην Τουρκία: Δεν προσφέρουν διέξοδο οι προτάσεις των κομμάτων της αντιπολίτευσης

Το ματ της «λύκαινας» στην Τουρκία

Έλλειψη λύσεων για την ακρίβεια