Ο πρόσφατος πολύνεκρος σεισμός στην Τουρκία αναζωπύρωσε τις ελπίδες όσων αφελώς εδώ στην Ελλάδα πιστεύουν πως η τουρκική ηγεσία μπορεί να ικανοποιηθεί από τις ελληνικές προσφορές/παραχωρήσεις προκειμένου να υπάρξουν διευθετήσεις και ηρεμία στα ελληνοτουρκικά.

Με αυτήν την αφέλεια (;) αντιμετωπίζεται η τακτική αναδίπλωση της Άγκυρας, που μετά τη σεισμική βιβλική καταστροφή έριξε τους τόνους στην αντιπαράθεση με την Ελλάδα και σε επίπεδο λεκτικών διατυπώσεων αλλά και στις (στρατιωτικές) κινήσεις επί του πεδίου.

Οι ορκισμένοι οπαδοί τής με κάθε τρόπο και κόστος ελληνοτουρκικής προσέγγισης αρνούνται να δουν τα τακτικά χαρακτηριστικά της τουρκικής αναδίπλωσης και σπεύδουν να καταλήξουν στο ανιστόρητο συμπέρασμα ότι η Τουρκία υπαναχωρεί από τις διεκδικήσεις της στο Αιγαίο και είναι έτοιμη να συμβιβαστεί (;), ανοίγοντας νέους ορίζοντες στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.

Η προσγείωση για όλους αυτούς (τους επίμονους οπαδούς της πολιτικής του κατευνασμού της Άγκυρας) ήρθε πριν χαθεί η αντήχηση των δηλώσεων της ηγεσίας των δύο χωρών, που πράγματι, αμέσως μετά τις τραγωδίες των σεισμών στην Τουρκία και των Τεμπών στην Ελλάδα, δημιουργούσαν την ψευδαίσθηση αλλαγής κλίματος.

Αν κάτι άλλαξε από τις δύο τραγωδίες στις δύο χώρες είναι οι πολιτικές δυσκολίες με τις οποίες βρέθηκαν αντιμέτωπες – μέσα στην προεκλογική τους περίοδο – οι κυβερνήσεις των δύο χωρών. Ο Ερντογάν, πέρα από την οργή του κόσμου, έχει να διαχειριστεί και το τρομακτικό μέγεθος της καταστροφής σε οικονομικό επίπεδο, καθώς είδε να καταστρέφεται τμήμα της χώρας του που είναι σε μέγεθος ίσο με την Ελλάδα. Για τον Μητσοτάκη η διαχείριση της τραγωδίας των Τεμπών αποδεικνύεται ευκολότερη υπόθεση, καθώς στο κάδρο των ευθυνών για το τριτοκοσμικό ελληνικό σιδηροδρομικό δίκτυο με τον έναν ή τον άλλον τρόπο μπήκαν και οι προηγούμενες κυβερνήσεις.

Σταθερή γραμμή

Παρά τους χαμηλούς τόνους των τελευταίων εβδομάδων, πάντως, το δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας» παραμένει κεντρικό προεκλογικό αφήγημα του Ταγίπ Ερντογάν. Είναι χαρακτηριστικό το προεκλογικό τηλεοπτικό σποτ που εμφανίζει το σύνολο σχεδόν των ελληνικών νησιών του ανατολικού Αιγαίου (Λέσβος, Χίος, Σάμος, Κως αλλά και η δυτική Θράκη) υπό τουρκική κατοχή…

Την ίδια ώρα ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου σε τοποθετήσεις του μέσα στο προεκλογικό κλίμα υπενθύμισε την ατζέντα της αμφισβήτησης των ελληνικών νησιών: «Όταν διεκδικούν εναέριο χώρο 10 μιλίων πάνω στα χωρικά ύδατα των έξι μιλίων και τα δικά μας αεροσκάφη εισέρχονται μεταξύ των τεσσάρων μιλίων, τα οποία – σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο – δεν τους ανήκουν, τότε αρχίζουν και μιλάνε για παραβιάσεις. Επίσης, υπάρχουν νησίδες και βραχονησίδες των οποίων δεν έχει καθοριστεί η κυριότητά τους. Αναφέρομαι στις Συνθήκες της Λωζάννης του 1923 και των Παρισίων του 1947, οι οποίες δεν καθορίζουν με σαφήνεια την κυριαρχία τους. Εμείς δικαίως λέμε ότι μας ανήκουν. Η Ελλάδα λέει επίσης ότι είναι “δικές της” και τότε ξεσπάει ένταση» ανέφερε χαρακτηριστικά ο Τσαβούσογλου.

Ο Τσαβούσογλου μάλιστα δεν απέκλεισε να επανέλθει, μετεκλογικά, η ένταση μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας: «Και εκείνοι έχουν εκλογές μία εβδομάδα μετά από εμάς, και φτάσαμε σε μια συμφωνία να κάτσουμε και πάλι σε ένα πιο ειλικρινές περιβάλλον να συζητήσουμε πώς θα επιλύσουμε αυτά τα προβλήματα. Αλλά αύριο μπορεί να γίνει κάποια ένταση» είπε χαρακτηριστικά, για να εκφράσει παράλληλα την ενόχλησή του που Έλληνες αξιωματούχοι τίμησαν την επέτειο Γενοκτονίας των Αρμενίων.

Χαμηλοί τόνοι

Σε αυτές τις τοποθετήσεις (το σποτ με τον χάρτη και τα όσα είπε ο Τσαβούσογλου) αντέδρασε επισήμως το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών. Συγκεκριμένα ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών Γιώργος Αρναούτης δήλωσε πως «οι θέσεις μας είναι γνωστές. Η διαφορά μας είναι μία. Δεν θα επιτρέψουμε η εσωτερική πολιτική αντιπαράθεση στην Τουρκία να μετατραπεί σε δημόσιο διάλογο μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας».

Πέραν των δημόσιων (χαμηλών τόνων και επιβεβλημένων) αντιδράσεων του ΥΠΕΞ, έμπειροι διπλωμάτες επισημαίνουν ότι η Αθήνα (κυβέρνηση και αξιωματική αντιπολίτευση) έχουν επενδύσει στην εκτόνωση/εξομάλυνση των ελληνοτουρκικών με αφετηρία την αλλαγή του κλίματος μετά τους σεισμούς. Στο διάστημα αυτό, όπως παρατηρούν:

• Ο Αμερικανός ΥΠΕΞ συναντήθηκε στην Αθήνα τόσο με τον πρωθυπουργό όσο και με τον Αλέξη Τσίπρα.
• «Σιωπηρά» έχει προχωρήσει το ξαλάφρωμα των αμυντικών δυνατοτήτων των νησιών, που αποτελεί πιεστικό αίτημα της Άγκυρας αλλά και αμερικανική υπόδειξη για «μείωση του στρατιωτικού αποτυπώματος» στην ελληνοτουρκική μεθόριο.
• Κλείνει ο χώρος φιλοξενίας Κούρδων προσφύγων στο Λαύριο, τον οποίο εδώ και χρόνια οι Τούρκοι χαρακτηρίζουν στρατόπεδο εκπαίδευσης τρομοκρατών.

Αξίζει να σημειωθεί ότι, παρά τους υψηλούς τόνους της προεκλογικής αντιπαράθεσης, οι επίδοξοι νικητές των εκλογών διατηρούν χαμηλούς τόνους σχετικά με τις επιλογές της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής στα ελληνοτουρκικά, καθώς τόσο η Ν.Δ. όσο και ο ΣΥΡΙΖΑ ακολουθούν τις οδηγίες (ΗΠΑ – Γερμανίας) για μια πολιτική κατευνασμού απέναντι στην Άγκυρα, με στόχο τη δρομολόγηση μιας σειράς διευθετήσεων.

Παρά την προθυμία της Αθήνας, πάντως, οι εξελίξεις στα ελληνοτουρκικά θα εξαρτηθούν από τα αποτελέσματα των εκλογών στις δύο χώρες και τους συσχετισμούς που θα προκύψουν. Ειδικά στην Τουρκία, η οποία, σύμφωνα με την εκτίμηση του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών, δεν αποκλείει την επανεμφάνιση των ελληνοτουρκικών εντάσεων, καθώς δεν έχει μεταβάλει ούτε στο ελάχιστο τις διεκδικήσεις της σε βάρος της Ελλάδας. Απλώς, η τουρκική διπλωματία αναμένει τον κατάλληλο χρόνο να τις «σπρώξει» και πάλι στην επιφάνεια…

Διαβάστε επίσης:

Εκλογές 2023 – ΠΑΣΟΚ: Οργή για Μητσοτάκη λόγω… fake news

Ακροδεξιά «παιχνίδια» στην προεκλογική σκακιέρα

Εκλογές 2023: Μπλόκο Τσίπρα στις «εμμονές» Βαρουφάκη