Από αυτή την εβδομάδα με την κατάθεση των ψηφοδελτίων Δήμοι και Περιφέρειες μπαίνουν στην τελική ευθεία για τις αυτοδιοικητικές εκλογές. Εκλογές ιδιαίτερα σημαντικές για τη θεσμική συγκρότηση της Δημοκρατίας, την πραγματική και δίκαιη ανάπτυξη και την αποτελεσματική αντιμετώπιση των καθημερινών προβλημάτων και των πολλαπλών αδιεξόδων στη ζωή των πολιτών.

Το ΠΑΣΟΚ, έχοντας στο γενετικό κώδικα αξιών του τις ιδέες της αποκέντρωσης και της αυτοδιοίκησης διαχρονικά, έχει ταυτιστεί με όλες τις μεγάλες αλλαγές και μεταρρυθμίσεις που σημάδεψαν την πορεία των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Τη δεκαετία του ’80 με την ουσιαστική αναβάθμιση του Δήμου και την περιφερειακή διάρθρωση της χώρας, τη δεκαετία του ’90 με τον “Καποδίστρια” και την εκλογή των Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων και τα πρώτα χρόνια του νέου αιώνα με την Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση και τον “Καλλικράτη”. Αντιθέτως οι δευτερεύουσες νομοθετικές πρωτοβουλίες τόσο του ΣΥΡΙΖΑ όσο και της Νέας Δημοκρατίας τα τελευταία χρόνια κινήθηκαν αποκλειστικά στο στόχο των κομματικών παρεμβάσεων και ελέγχου των θεσμών.

Σήμερα οι ευρύτερες εξελίξεις και οι κοσμογονικές αλλαγές που συντελούνται επιβάλλουν ένα νέο ρεύμα αποκέντρωσης και αναβάθμισης του ρόλου της Αυτοδιοίκησης. Για να αποκτήσουν οι περιφέρειες ονοματεπώνυμο πρέπει η Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση να καταστεί αυτοδύναμος αναπτυξιακός και παραγωγικός πόλος στο πλαίσιο μιας αποκεντρωμένης, σύγχρονης και δημοκρατικής πολιτείας. Να αναλάβει το σχεδιασμό και την υλοποίηση του προγράμματος με γενναία αποκέντρωση πόρων. Και ο Δήμος, στο πλαίσιο των αρχών της εγγύτητας στον πολίτη για τη λήψη των αποφάσεων και της αναλογικότητας των ευθυνών, να αναλάβει το σύνολο της διαχείρισης των καθημερινών προβλημάτων. Χωρίς οικονομική αυτοδυναμία και διοικητική αυτοτέλεια προφανώς είναι αδύνατο να υλοποιηθεί ο σύγχρονος ρόλος τους. Μια τέτοια αλλαγή προϋποθέτει γενναία αποκέντρωση της διακυβέρνησης και αντίστοιχα διαρθρωτικές παρεμβάσεις στη διάρθρωση και τη λειτουργία του κράτους. Είναι ανάγκη η χώρα να συμβαδίσει επιτέλους με τον ευρωπαϊκό χάρτη τοπικής αυτονομίας, με την Ευρώπη των πόλεων και περιφερειών.

Δυστυχώς, το σημερινό μοντέλο διακυβέρνησης της ΝΔ κινείται σε διαμετρικά αντίθετη κατεύθυνση. Ένα μοντέλο αυταρχικό και συγκεντρωτικό όπου η εκτελεστική εξουσία πνίγει την αυτοδιοίκηση. Χρησιμοποιεί την Περιφέρεια ως το μακρύ της χέρι για να νομιμοποιεί τις επιλεκτικές της αποφάσεις, την άνιση και αδιαφανή κατανομή των πόρων. Και καθιστά το Δήμο αδύναμο “κομματικό λάφυρο”. Χρηματισμοί, συναλλακτικές πρακτικές, “μεταγραφές” οργιάζουν αυτή την εποχή παντού με προεξάρχοντες τους κυβερνητικούς περιφερειάρχες.

Είναι αυτή η πρακτική δηλωτική της αντίληψης για τη χειραγώγηση των θεσμών μέσω του δήθεν επιτελικού κράτους. Την ίδια στιγμή αυτό το κράτος εμφανίζεται ανίσχυρο να αντιμετωπίσει τις συνέπειες της κλιματικής κρίσης και ευρύτερα των φυσικών καταστροφών. Στην Πάρνηθα, στη Ρόδο, στη Δαδιά η δομική του ανεπάρκεια έφτασε στο αποκορύφωμά της. Και η κυβέρνηση για μια ακόμη φορά με ανάλγητο τρόπο ισχυρίζεται ότι είναι η τελευταία.

Είναι προφανές ότι η αντιπαράθεση αντίθετων στρατηγικών στο χώρο της αυτοδιοίκησης καθιστά τις εκλογές σημαντικό σταθμό. Στους Δήμους δε μπορεί κανείς να εγκλωβίσει την τοπική κοινωνία στο στενό κορσέ κομματικών επιδιώξεων, επαναλαμβάνοντας την ξεπερασμένη λογική των “χρισμάτων”. Εδώ η αναμέτρηση των δυνάμεων της προόδου και της συντήρησης, των πραγματικά αντιπροσωπευτικών και των καθεστωτικών συνδέεται με τις ιδιαίτερες συνθήκες, τις διαφορετικές προγραμματικές προτάσεις, τις θεμιτές προσωπικές φιλοδοξίες και επιδιώξεις στελεχών, την άμεση και απευθείας σχέση εκλογέα και αντιπροσώπου.

Στις Περιφέρειες αντιθέτως η αναμέτρηση έχει εξόχως πολιτικά χαρακτηριστικά καθώς η Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση αποτελεί κρίσιμη συνιστώσα για τον τρόπο που κυβερνάται και αναπτύσσεται η χώρα. Εδώ οι πολίτες έχουν τη δυνατότητα να αποδοκιμάσουν τις πρακτικές του πελατειακού και αναποτελεσματικού κράτους και προπαντός αυτές που προσβάλλουν τις αξίες και το ήθος της κοινωνίας.

Είναι χρυσή ευκαιρία να αντισταθούν στις καταχρηστικές και άνομες πρακτικές που θυσιάζουν το δημόσιο, το κοινωνικό και το τοπικό συμφέρον στο όνομα προσωπικών και ιδιοτελών επιδιώξεων και στόχων. Ο προοδευτικός κόσμος της χώρας να αφυπνιστεί και να αποδείξει ότι η κοινωνία μας δεν είναι χαμηλών προσδοκιών, καταδικασμένη να αποδέχεται μοιρολατρικά αυτές τις κυβερνητικές πρακτικές. Ότι μπορεί να σηκωθεί λίγο ψηλότερα και να διεκδικήσει ότι της ανήκει.

*Ο Κώστας Σκανδαλίδης είναι Συντονιστής της ΚΕ του ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ για τις αυτοδιοικητικές εκλογές, πρώην υπουργός

Διαβάστε επίσης:

Η κάκιστη εκκίνηση της κυβέρνησης και η απουσία της αντιπολίτευσης

Και τώρα τι θα απογίνουμε χωρίς… «βαρβάρους»;

Εργασιακά: Καταστροφικά τα Zero-hour contract και miniJobs που προωθεί η κυβέρνηση