Σε δημόσια διαβούλευση τέθηκε το νομοσχέδιο για τον γάμο των ομοφύλων ζευγαριών, όπως είχε προαναγγείλει στο υπουργικό συμβούλιο το πρωί της Τετάρτης, ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, με την κυβέρνηση να επιλέγει να με fast track διαδικασίες να νομοθετήσει το γάμο των ομόφυλων ζευγαριών, επιχειρώντας να μετριάσει το πολιτικό κόστος.

Το νομοσχέδιο που τέθηκε σε διαβούλευση παρουσιάστηκε στη σημερινή συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου. Στόχος της κυβέρνησης στα τέλη της εβδομάδας να κατατεθεί στη Βουλή και μέχρι τα μέσα Φεβρουαρίου, να έχει ψηφιστεί. Όπως είπε ο πρωθυπουργός στο υπουργικό, το νομοσχέδιο θα ψηφιστεί 12 έως 13 Φεβρουαρίου, ενώ αστειευόμενος είπε και 14 να γίνει (του Αγίου Βαλεντίνου) θα έχει έναν συμβολισμό.

Δείτε ΕΔΩ το νομοσχέδιο που αναρτήθηκε για δημόσια διαβούλευση στο OpenGov.gr.

Το συνοδευτικό κείμενο από τον υπουργό Επικρατείας, Άκη Σκέρτσο στην πλατφόρμα για τη δημόσια διαβούλευση αναφέρει:

«Δημόσια διαβούλευση για το σχέδιο νόμου του Υπουργού Επικρατείας με τίτλο: «Ισότητα στον πολιτικό γάμο, τροποποίηση του Αστικού Κώδικα και άλλες διατάξεις»

Τίθεται από σήμερα Τετάρτη, 24 Ιανουαρίου 2024, σε δημόσια διαβούλευση το σχέδιο νόμου του Υπουργού Επικρατείας με τίτλο «Ισότητα στον πολιτικό γάμο, τροποποίηση του Αστικού Κώδικα και άλλες διατάξεις».

Το προτεινόμενο σχέδιο νόμου θεσμοθετεί στην ελληνική έννομη τάξη τον γάμο μεταξύ δύο προσώπων ανεξάρτητα από το φύλο τους, προκειμένου να επιτευχθούν η ισότητα στον γάμο και η νομική προστασία οικογενειών. Η θεσμοθέτηση της ισότητας στον γάμο δημιουργεί και ισότητα στα δικαιώματα παιδιών ομόφυλων ζευγαριών που ήδη υπάρχουν.

Η προβλεπόμενη επέκταση του δικαιώματος σύναψης γάμου αποτελεί ένα αποφασιστικό βήμα προς την κατεύθυνση της εμπέδωσης της ισότητας και της άρσης του κοινωνικού αποκλεισμού και των διακρίσεων σε βάρος των ομόφυλων ζευγαριών και εντάσσεται στo ευρύτερο πλαίσιο της δημιουργίας μιας κοινωνίας χωρίς διακρίσεις. Έτσι η χώρα μας προστίθεται στον μακρύ κατάλογο των χωρών που αναγνωρίζουν την ισότητα στον γάμο, από μακρού χρόνου, όπως η Ολλανδία, το Βέλγιο, ο Καναδάς, η Σουηδία, η Νορβηγία, η Πορτογαλία, η Αργεντινή, η Δανία, η Γαλλία, η Βραζιλία, το Ηνωμένο Βασίλειο, ή πιο πρόσφατα, όπως η Φινλανδία, το Λουξεμβούργο, η Ιρλανδία, η Εσθονία, η Γερμανία, η Μάλτα, η Αυστραλία, η Ελβετία και οι ΗΠΑ (συνολικά 36 χώρες στον κόσμο).

Το σχέδιο νόμου, η σύνταξη του οποίου βασίστηκε και στη νομοθετική πρακτική που ακολουθήθηκε σε πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες που έχουν ήδη καθιερώσει την ισότητα στον γάμο (Γαλλία, Γερμανία κ.ά), στοχεύει με δεκατρία μόλις άρθρα και με ελάχιστες παρεμβάσεις στον Αστικό Κώδικα και τη λοιπή νομοθεσία να κατοχυρώσει τη δυνατότητα των ομόφυλων ζευγαριών να συνάπτουν γάμο, συμπεριλαμβάνοντας όλες τις απαραίτητες σχετικές μεταβατικές διατάξεις που συνδέονται με αυτόν, καθώς και ρυθμίσεις σχέσεων συγγένειας με στοιχεία αλλοδαπότητας. Επίσης γίνονται οι αναγκαίες παρεμβάσεις για ίση πρόσβαση των ομόφυλων ζευγαριών σε δικαιώματα της εργατικής νομοθεσίας. Τέλος, το νομοσχέδιο ενισχύει την προστασία από διακρίσεις, επεκτείνοντας την αρχή της ίσης μεταχείρισης και στους τομείς της κοινωνικής προστασίας, της εκπαίδευσης και της πρόσβασης στην παροχή υπηρεσιών.

Το παρόν σχέδιο νόμου αποτελεί ένα μεγάλο βήμα για την υλοποίηση της Εθνικής Στρατηγικής για την Ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ, που είχε εκπονηθεί το 2021 από ειδική επιτροπή που είχε ορίσει ο Πρωθυπουργός με επικεφαλής τον πρώην Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, Καθηγητή κ. Λίνο-Αλέξανδρο Σισιλιάνο.

Σε αυτήν τη σημαντική νομοθετική πρωτοβουλία σας καλούμε να συμμετάσχετε με τα σχόλια και τις επισημάνσεις σας στη δημόσια διαβούλευση, η οποία θα ολοκληρωθεί την Τετάρτη, 31 Ιανουαρίου 2024 και ώρα 21:00.

Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ
ΧΡΗΣΤΟΣ – ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΚΕΡΤΣΟΣ»

Άρθρο 1

Ο παρών νόμος αποσκοπεί στη διασφάλιση της αρχής της ισότητας, μέσω της επέκτασης της δυνατότητας σύναψης γάμου και σε πρόσωπα του ιδίου φύλου και στην ενίσχυση της προστασίας από διακρίσεις, προς την κατεύθυνση της υλοποίησης της Εθνικής Στρατηγικής για την Ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ+.

Άρθρο 2

Αντικείμενο του παρόντος νόμου αποτελούν: α) η τροποποίηση του Αστικού Κώδικα, προκειμένου να αναγνωρισθεί η δυνατότητα σύναψης γάμου από πρόσωπα του ιδίου φύλου, β) οι αναγκαίες παρεμβάσεις στην εργατική νομοθεσία για την προστασία των ομοφύλων συζύγων και γονέων, γ) η διεύρυνση της προστασίας από διακρίσεις και δ) η ειδικότερη ρύθμιση σχέσεων με στοιχεία αλλοδαπότητας.

Άρθρο 3

Στην παρ. 1 του άρθρου 1350 του Αστικού Κώδικα, περί των όρων σύναψης γάμου, προστίθεται νέο, πρώτο, εδάφιο, και η παρ. 1 διαμορφώνεται ως εξής:

«Άρθρο 1350
Όροι για τη σύναψη γάμου

Ο γάμος συνάπτεται μεταξύ δύο προσώπων διαφορετικού ή ίδιου φύλου. Για τη σύναψη γάμου απαιτείται συμφωνία των μελλονύμφων. Οι σχετικές δηλώσεις γίνονται αυτοπροσώπως και χωρίς αίρεση ή προθεσμία.».

Άρθρο 4

Στην παρ. 3 του άρθρου 1505 του Αστικού Κώδικα, περί του επωνύμου των τέκνων, επέρχονται οι ακόλουθες τροποποιήσεις: α) στο πρώτο εδάφιο, η φράση «έχουν για επώνυμο το επώνυμο του πατέρα τους» αντικαθίσταται από τη φράση «έχουν σύνθετο επώνυμο, αποτελούμενο από το επώνυμο και των δύο γονέων τους», β) προστίθενται εδάφια, δεύτερο και τρίτο, και το άρθρο 1505 διαμορφώνεται ως εξής:

«Άρθρο 1505
Επώνυμο των τέκνων

Οι γονείς υποχρεούνται να έχουν προσδιορίσει το επώνυμο των τέκνων τους με κοινή αμετάκλητη δήλωση τους. Η δήλωση γίνεται πριν από το γάμο, είτε σε συμβολαιογράφο, είτε στο λειτουργό, ενώπιον του οποίου θα τελεσθεί ο γάμος. Ο λειτουργός οφείλει να ζητήσει τη σχετική δήλωση.
Το οριζόμενο επώνυμο, κοινό για όλα τα τέκνα, μπορεί να είναι, είτε το επώνυμο του ενός από τους γονείς, είτε συνδυασμός των επωνύμων τους, που όμως σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να περιλαμβάνει περισσότερα από δύο επώνυμα.
Αν οι γονείς παραλείψουν να δηλώσουν το επώνυμο των τέκνων τους, σύμφωνα με τους όρους των προηγούμενων παραγράφων, τα τέκνα έχουν σύνθετο επώνυμο, αποτελούμενο από το επώνυμο και των δύο γονέων τους. Πρώτο τίθεται το επώνυμο με αρχικό που προηγείται στο αλφάβητο. Αν το επώνυμο του ενός ή και των δύο γονέων είναι σύνθετο, το επώνυμο των τέκνων σχηματίζεται με το πρώτο από τα δύο επώνυμα.».

Άρθρο 5

Το άρθρο 21 του ν. 344/1976 (Α’ 143), περί των υπόχρεων προς δήλωση των γεννήσεων, αντικαθίσταται ως εξής:

«Άρθρο 21
Υπόχρεοι προς δήλωση των γεννήσεων

1. Υπόχρεοι προς δήλωση των γεννήσεων είναι:

• α) καθένας εκ των γονέων,
• β) ο/η ιατρός,
• γ) ο μαιευτής/η μαία και
• δ) οποιοσδήποτε παρευρισκόταν κατά τη διάρκεια του τοκετού.

2. Οι υπόχρεοι υπέχουν τη συγκεκριμένη υποχρέωση κατά τη σειρά αναφοράς της παρ. 1, η δε υποχρέωση των επομένων γεννάται μόνον εφόσον ο προηγουμένως αναφερθείς υπόχρεος δεν υπάρχει ή κωλύεται να δηλώσει τη γέννηση.
3. Η δήλωση μπορεί να γίνει και από αντιπρόσωπο καθενός εκ των γονέων, εφόσον αυτός είναι εφοδιασμένος με ειδική εντολή δυνάμει συμβολαιογραφικού πληρεξουσίου.
Με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών ρυθμίζονται όλα τα θέματα που αφορούν στην προσθήκη ή αντικατάσταση στοιχείων που απαιτούνται για τη σύνταξη ληξιαρχικών πράξεων κατά την καταχώριση αυτών στα ληξιαρχικά βιβλία, σύμφωνα με τα οριζόμενα στον παρόντα νόμο, καθώς και κάθε αναγκαία λεπτομέρεια για την εκτέλεση του παρόντος νόμου.».

Άρθρο 6

1. Μετά το άρθρο 228 του Κώδικα Ατομικού Εργατικού Δικαίου (π.δ. 80/2022, Α΄ 222), περί της ειδικής άδειας προστασίας της μητρότητας, προστίθεται νέο άρθρο 228Α ως εξής:

«Άρθρο 228Α
Επέκταση παροχών και προνομίων σε ομόφυλους συζύγους και γονείς

Σε περίπτωση απόκτησης κοινού παιδιού από ομόφυλους συζύγους, ο δικαιούχος της άδειας του άρθρου 228 γονέας καθορίζεται με κοινή δήλωση των συζύγων προς τον εργοδότη ή τους εργοδότες. Στην περίπτωση αυτή, ο δικαιούχος γονέας δικαιούται να μεταβιβάσει έως επτά (7) μήνες από την άδεια προς τον άλλο γονέα, αν αυτός εργάζεται με σχέση εξαρτημένης εργασίας ορισμένου ή αορίστου χρόνου σε επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις με πλήρη ή μερική απασχόληση. Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης ρυθμίζονται οι προϋποθέσεις και η διαδικασία για τη μεταβίβαση της άδειας, καθώς και κάθε αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή του παρόντος.».
2. Στο άρθρο 151 του ν. 5078/2023 (Α΄ 211), περί της ειδικής παροχής προστασίας της μητρότητας, προστίθεται παρ. 3Α ως εξής:
«3Α. Σε περίπτωση απόκτησης κοινού παιδιού από ομόφυλους συζύγους, ο δικαιούχος της ειδικής παροχής του παρόντος γονέας καθορίζεται με κοινή δήλωση των συζύγων προς τον Ηλεκτρονικό Εθνικό Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης. Στην περίπτωση αυτή, ο δικαιούχος γονέας δικαιούται να μεταβιβάσει έως επτά (7) μήνες από την ειδική παροχή προς τον άλλον γονέα, ανεξαρτήτως αν αυτός εργάζεται με σχέση εξαρτημένης εργασίας ιδιωτικού δικαίου ή είναι ελεύθερος επαγγελματίας ή αυτοαπασχολούμενος ή αγρότης.».
3. Στο άρθρο 220 του Κώδικα Ατομικού Εργατικού Δικαίου προστίθεται παρ. 4 ως εξής:
«4. Σε περίπτωση απόκτησης κοινού παιδιού από συζύγους του ίδιου φύλου, η άδεια του παρόντος χορηγείται έπειτα από σχετική δήλωση προς τον εργοδότη ή τους εργοδότες για το ποιος γονέας θα κάνει χρήση της άδειας. Οι εργοδότες υποχρεούνται να παρέχουν στους εργαζόμενους, σχετικές βεβαιώσεις.».
4. Στο άρθρο 226 του Κώδικα Ατομικού Εργατικού Δικαίου προστίθεται παρ. 3 ως εξής:
«3. Σε περίπτωση απόκτησης κοινού παιδιού από συζύγους του ίδιου φύλου, η άδεια του παρόντος χορηγείται έπειτα από σχετική δήλωση προς τον εργοδότη ή τους εργοδότες για το ποιος γονέας θα κάνει χρήση της άδειας. Οι εργοδότες υποχρεούνται να παρέχουν στους εργαζόμενους, σχετικές βεβαιώσεις.».
5. Σε περίπτωση απόκτησης κοινού παιδιού από συζύγους του ίδιου φύλου, που είναι υπάλληλοι κατά την έννοια του άρθρου 2 του Κώδικα Κατάστασης Δημοσίων Πολιτικών Διοικητικών Υπαλλήλων και Υπαλλήλων Ν.Π.Δ.Δ. (ν. 3528/2007, Α’ 26), καθορίζεται με δήλωση προς την υπηρεσία ποιος γονέας θα κάνει χρήση καθεμιάς εκ των διευκολύνσεων του τετάρτου εδαφίου της παρ. 1 του άρθρου 50 και του πρώτου και του δεύτερου εδαφίου της παρ. 9 του άρθρου 53 του Κώδικα Κατάστασης Δημοσίων Πολιτικών Διοικητικών Υπαλλήλων και Υπαλλήλων Ν.Π.Δ.Δ..

Άρθρο 7

Στο άρθρο 281 του Κώδικα Ατομικού Εργατικού Δικαίου (π.δ. 80/2022, Α’ 222), περί προστασίας της μητρότητας, προστίθεται παρ. 4 ως εξής:

«4. Σε περίπτωση απόκτησης κοινού παιδιού από συζύγους του ίδιου φύλου, η προστασία του παρόντος χορηγείται έπειτα από σχετική δήλωση προς τους εργοδότες για το ποιος γονέας θα κάνει χρήση της προστασίας. Οι εργοδότες υποχρεούνται να παρέχουν στους εργαζόμενους, σχετικές βεβαιώσεις.».

Άρθρο 8

1. Στο άρθρο 1 του ν. 4443/2016 (Α’ 232), περί σκοπού, επέρχονται οι ακόλουθες τροποποιήσεις: α) στην περ. β) η φράση «ταυτότητας ή χαρακτηριστικών φύλου στον τομέα της απασχόλησης και της εργασίας» αντικαθίσταται από τη φράση «ταυτότητας, χαρακτηριστικών ή έκφρασης φύλου στον τομέα της απασχόλησης και της εργασίας», β) μετά από τη φράση «της 27ης Νοεμβρίου 2000,» προστίθεται η φράση «γ) λόγω φυλής, χρώματος, εθνικής ή εθνοτικής καταγωγής, γενεαλογικών καταβολών, αναπηρίας ή χρόνιας πάθησης, θρησκευτικών ή άλλων πεποιθήσεων, σεξουαλικού προσανατολισμού, ταυτότητας, χαρακτηριστικών ή έκφρασης φύλου στους τομείς της κοινωνικής προστασίας, συμπεριλαμβανομένης της κοινωνικής ασφάλισης και της υγειονομικής περίθαλψης, των κοινωνικών παροχών και των φορολογικών διευκολύνσεων ή πλεονεκτημάτων, της εκπαίδευσης, και της πρόσβασης στη διάθεση και την παροχή αγαθών και υπηρεσιών που διατίθενται (συναλλακτικά) στο κοινό, συμπεριλαμβανομένης της στέγης,» γ) η φράση «μεταξύ άλλων και για γ)» αντικαθίσταται από τη φράση «μεταξύ άλλων και για δ)» και το άρθρο 1 διαμορφώνεται ως εξής:

«Άρθρο 1
Σκοπός

Σκοπός των διατάξεων του Μέρους Α είναι η προώθηση της αρχής της ίσης μεταχείρισης και η καταπολέμηση των διακρίσεων: α) λόγω φυλής, χρώματος, εθνικής ή εθνοτικής καταγωγής, γενεαλογικών καταβολών σύμφωνα με την Οδηγία 2000/43/ΕΚ του Συμβουλίου της 29ης Ιουνίου 2000, β) λόγω θρησκευτικών ή άλλων πεποιθήσεων, αναπηρίας ή χρόνιας πάθησης, ηλικίας, οικογενειακής ή κοινωνικής κατάστασης, σεξουαλικού προσανατολισμού, ταυτότητας, χαρακτηριστικών ή έκφρασης φύλου στον τομέα της απασχόλησης και της εργασίας σύμφωνα με την Οδηγία 2000/78/ΕΚ του Συμβουλίου της 27ης Νοεμβρίου 2000, γ) λόγω φυλής, χρώματος, εθνικής ή εθνοτικής καταγωγής, γενεαλογικών καταβολών, αναπηρίας ή χρόνιας πάθησης, θρησκευτικών ή άλλων πεποιθήσεων, σεξουαλικού προσανατολισμού, ταυτότητας, χαρακτηριστικών ή έκφρασης φύλου στους τομείς της κοινωνικής προστασίας, συμπεριλαμβανομένης της κοινωνικής ασφάλισης και της υγειονομικής περίθαλψης, των κοινωνικών παροχών και των φορολογικών διευκολύνσεων ή πλεονεκτημάτων, της εκπαίδευσης, και της πρόσβασης στη διάθεση και την παροχή αγαθών και υπηρεσιών που διατίθενται (συναλλακτικά) στο κοινό, συμπεριλαμβανομένης της στέγης, μεταξύ άλλων και για δ) τη διευκόλυνση της άσκησης των δικαιωμάτων των εργαζομένων στο πλαίσιο της ελεύθερης κυκλοφορίας των εργαζομένων σύμφωνα με την Οδηγία 2014/54/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 16ης Απριλίου 2014.».

2. Στην παρ. 2 του άρθρου 3 του ν. 4443/2016, περί πεδίου εφαρμογής, επέρχονται οι ακόλουθες τροποποιήσεις: α) η φράση «Με την επιφύλαξη των παρ. 3, 4, 6» αντικαθίσταται από τη φράση «Με την επιφύλαξη των παρ. 3 και 6», β) μετά από τη φράση «αναπηρίας ή χρόνιας πάθησης» προστίθεται η φράση «, θρησκευτικών ή άλλων πεποιθήσεων, σεξουαλικού προσανατολισμού, ταυτότητας, χαρακτηριστικών ή έκφρασης φύλου» και η παρ. 2 διαμορφώνεται ως εξής:

«2. Με την επιφύλαξη των παρ. 3 και 6 του παρόντος, καθώς και του άρθρου 4, η αρχή της ίσης μεταχείρισης ανεξαρτήτως φυλής, χρώματος, εθνικής ή εθνοτικής καταγωγής, γενεαλογικών καταβολών, αναπηρίας ή χρόνιας πάθησης, θρησκευτικών ή άλλων πεποιθήσεων, σεξουαλικού προσανατολισμού, ταυτότητας, χαρακτηριστικών ή έκφρασης φύλου εφαρμόζεται σε όλα τα πρόσωπα, στο δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα, και όσον αφορά:

• α) την κοινωνική προστασία, συμπεριλαμβανομένης της κοινωνικής ασφάλισης και της υγειονομικής περίθαλψης,
• β) τις κοινωνικές παροχές και τις φορολογικές διευκολύνσεις ή πλεονεκτήματα,
• γ) την εκπαίδευση,
• δ) την πρόσβαση στη διάθεση και την παροχή αγαθών και υπηρεσιών που διατίθενται (συναλλακτικά) στο κοινό, συμπεριλαμβανομένης της στέγης.».

3. Η παρ. 4 του άρθρου 3 του ν. 4443/2016 αντικαθίσταται ως εξής:

«4. Οι διατάξεις του παρόντος Κεφαλαίου αναφορικά με την αρχή της ίσης μεταχείρισης ανεξαρτήτως ηλικίας, οικογενειακής ή κοινωνικής κατάστασης δεν εφαρμόζονται στις πάσης φύσεως παροχές που προσφέρουν τα δημόσια συστήματα ή τα εξομοιούμενα προς τα δημόσια, συμπεριλαμβανομένων των δημόσιων συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης ή πρόνοιας.
Οι διατάξεις του παρόντος Κεφαλαίου αναφορικά με την αρχή της ίσης μεταχείρισης δεν θίγουν τα μέτρα που είναι αναγκαία για την τήρηση της δημόσιας ασφάλειας, τη διασφάλιση της δημόσιας τάξης, την πρόληψη ποινικών παραβάσεων, την προστασία της υγείας και την προστασία των δικαιωμάτων και ελευθεριών άλλων.».

Άρθρο 9

1. Γάμοι Ελλήνων που τελέστηκαν στο εξωτερικό με πρόσωπα του ίδιου φύλου πριν από την έναρξη ισχύος του παρόντος σύμφωνα με το δίκαιο του τόπου τέλεσής τους θεωρούνται υποστατοί από τη στιγμή που έγιναν σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις, εκτός αν:

• α) Έστω ένας από τους συζύγους τέλεσε στο μεταξύ νέο έγκυρο γάμο.
• β) Η ανυπαρξία του γάμου είχε ήδη αναγνωριστεί με αμετάκλητη απόφαση ελληνικού δικαστηρίου.
• γ) O γάμος έχει λυθεί με οποιοδήποτε τρόπο ή ακυρωθεί. Αποφάσεις ξένων δικαστηρίων που έλυσαν ή ακύρωσαν γάμο θεωρούμενο ως ανυπόστατο κατά το προηγούμενο δίκαιο αναγνωρίζονται σύμφωνα με τις οικείες διατάξεις.

2. Πρόσωπα του ίδιου φύλου που τέλεσαν γάμο στο εξωτερικό, ως προς τον οποίο συντρέχουν οι προϋποθέσεις της παρ. 1, και στη συνέχεια σύναψαν σύμφωνο συμβίωσης του ν. 4356/2015 (Α’ 185), μπορούν, εντός ενός (1) έτους από την έναρξη ισχύος του παρόντος, να λύσουν τον γάμο τους με διαζύγιο και να δηλώσουν τη λύση του γάμου τους στο ληξιαρχείο όπου έχει καταχωριστεί το σύμφωνο. Η δήλωση γίνεται από κοινού, αυτοπροσώπως και χωρίς αίρεση η προθεσμία. Σε αυτή την περίπτωση, το σύμφωνο συμβίωσης θεωρείται έγκυρο από τον χρόνο κατάρτισής του. Διαφορετικά το σύμφωνο θεωρείται ότι δεν καταρτίστηκε. Ό,τι καταβλήθηκε σε εκπλήρωση του συμφώνου δεν αναζητείται.

Άρθρο 10

1. Σχέση γονέα ή γονέων και τέκνου που έχει καταχωριστεί σε δημόσια έγγραφα ή δικαστική απόφαση τρίτης χώρας αναγνωρίζεται στην Ελλάδα, τηρουμένων και των διατάξεων για την αναγνώριση δικαστικών αποφάσεων όπου αυτή είναι απαραίτητη, ανεξαρτήτως του φύλου του ενός ή των δύο γονέων και της πρόβλεψης ή μη του τρόπου δημιουργίας της ως άνω σχέσης στο εσωτερικό δίκαιο. Δημόσια αρχή, δικαστήριο ή τρίτος δεν δύναται να αντιταχθεί στην αναγνώριση της γονεΐκής σχέσης του πρώτου εδαφίου που έχει δημιουργηθεί στο εξωτερικό ή στις συνέπειες από την αναγνώριση αυτή. Με την επιφύλαξη της παρ. 2, οι προξενικές αρχές και το Ειδικό Ληξιαρχείο υποχρεούνται σε καταχώριση πράξης αλλοδαπής δημόσιας αρχής που αποτυπώνει γονεϊκή σχέση που έχει ιδρυθεί σύμφωνα με τους κανόνες της οικείας έννομης τάξης και με τήρηση των εκεί προβλεπομένων διατυπώσεων.
2. Ειδικώς στην περίπτωση υιοθεσίας από συζύγους του ίδιου φύλου ή υιοθεσίας του παιδιού του ενός συζύγου από τον άλλο σύζυγο του ίδιου φύλου που έχει τελεστεί στο εξωτερικό κατά το δίκαιο του τόπου τέλεσής της, η υιοθεσία αναγνωρίζεται σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, από τον χρόνο που έγινε, με την επιφύλαξη του άρθρου 23 του Αστικού Κώδικα.

Άρθρο 11

Πρόσωπα του ίδιου φύλου που έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης του ν. 4356/2015 (Α’ 185), το οποίο δεν έχει λυθεί με οποιοδήποτε τρόπο ή ακυρωθεί με αμετάκλητη δικαστική απόφαση, μπορούν, εντός ενός (1) έτους από την έναρξη ισχύος του παρόντος, να τελέσουν γάμο και να προβούν σε δήλωση στο ληξιαρχείο στο οποίο έχει καταχωριστεί το σύμφωνο ότι επιθυμούν να ισχύσει αναδρομικά ο γάμος τους από τον χρόνο τέλεσης του συμφώνου. Οι σχετικές δηλώσεις γίνονται αυτοπροσώπως και χωρίς αίρεση ή προθεσμία. Σε αυτή την περίπτωση το σύμφωνο θεωρείται ότι δεν καταρτίστηκε. Ό,τι καταβλήθηκε σε εκπλήρωση του συμφώνου δεν αναζητείται.

Άρθρο 12

Η παρ. 3 του άρθρου 3 του ν. 4491/2017 (Α΄ 152), περί της προϋπόθεσης αγαμίας για τη διόρθωση του καταχωρισμένου φύλου, καταργείται.

Άρθρο 13

Η ισχύς του παρόντος αρχίζει από τη δημοσίευσή του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, εκτός αν άλλως ορίζεται σε επιμέρους διατάξεις.

Χαρακτηριστικό του κλίματος είναι ότι πριν καλά καλά ολοκληρωθεί το υπουργικό συμβούλιο o υπουργός Επικρατείας, Μάκης Βορίδης έκανε γνωστό πως σκοπεύει να απέχει από την ψηφοφορία. Πάντως, κυβερνητικές πηγές μετά τη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου ανέφεραν χαρακτηριστικά: «Ο κ. Βορίδης έχει εκφράσει την επιφύλαξή του αυτή ήδη πριν γίνει υπουργός. Επέλεξε τη στάση της αποχής. Άρα δεν υπάρχει θέμα για την παραμονή του στο υπουργικό συμβούλιο».

Την ίδια ώρα, την καταψήφιση του νομοσχεδίου ανακοίνωνε και η βουλευτής Σερρών της Νέας Δημοκρατίας, Φωτεινή Αραμπατζή. «Καταψηφίζω το νομοσχέδιο για τα ομόφυλα ζευγάρια καθώς ανοίγει τον δρόμο για την τεκνοθεσία. Είμαι υπέρ της αλλαγής της νομοθεσίας για το σύμφωνο συμβίωσης», αναφέρει χαρακτηριστικά στη δήλωσή της η κυρία Αραμπατζή.

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, κατά τη διάρκεια του υπουργικού συμβουλίου δεν τοποθετήθηκε κατά του νομοσχεδίου κανένας από τους υπουργούς που έλαβαν το λόγο. Αντιθέτως, θετικά υπέρ του σχεδίου νόμου για τα ομόφυλα ζευγάρια τοποθετήθηκαν οι Γιώργος Γεραπετρίτης, Χρήστος Σταϊκούρας, Κώστας Σκρέκας, Κωστής Χατζηδάκης, Κυριάκος Πιερρακάκης, Όλγα Κεφαλογιάννη, Σοφία Ζαχαράκη Ζαχαράκη, Βασίλης Κικίλιας και Ειρήνη Αγαπηδάκη.

Να σημειωθεί ότι η Μαρία Κεφαλά, που έχει εκφράσει ενστάσεις για το νομοσχέδιο, δεν τοποθετήθηκε στο υπουργικό συμβούλιο, ενώ η στάση της παραμένει ερωτηματικό, καθώς πληροφορίες την ήθελαν να παραιτείται.

Την ίδια ώρα, κυβερνητικές πηγές σημείωναν με νόημα ότι για τους υφυπουργούς, που δεν είναι μέλη του υπουργικού συμβουλίου, θα τηρηθεί στάση αναμονής μέχρι να δουν τι θα πράξουν στη Βουλή. Δεν έχει έρθει ακόμη η ώρα της ψηφοφορίας, τονίζεται από κυβερνητικά χείλη.

Υπενθυμίζεται επίσης, ότι τόσο ο κ. Σκρέκας, όσο και ο κ. Σταϊκούρας απείχαν από την ψηφοφορία για το σύμφωνο συμβίωσης.

Νωρίτερα, με το μήνυμα ότι ένα ζήτημα ισότητας δεν προσφέρεται για διχασμούς, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης αναφέρθηκε στο νομοσχέδιο για το γάμο των ομοφύλων στο υπουργικό συμβούλιο.

Ο πρωθυπουργός τόνισε ότι με το νομοσχέδιο αυτό επιδιώκεται η ισοτιμία στον πολιτικό γάμο όλων των πολιτών και η προστασία των παιδιών ομόφυλων γονέων που ήδη υπάρχουν, αναφέροντας ότι αντίστοιχη ρύθμιση ισχύει σε 36 χώρες σε όλο τον κόσμο και σε καμία από αυτές δεν έχει παρατηρηθεί κοινωνική φθορά,. Παράλληλα επανέλαβε ότι το νομοσχέδιο δεν θα επιτρέπει την παρένθετη κύηση για ομόφυλα ζευγάρια, σημειώνοντας ότι η Ελλάδα δεν θα γίνει «εργαστήριο».

Αναφερόμενος στο «όχι» της Εκκλησίας της Ελλάδας, ο Κ. Μητσοτάκης σημείωσε πως το συγκεκριμένο θέμα αφορά σε επιλογή της πολιτείας και όχι σε θεολογικές πεποιθήσεις και μίλησε για ώριμες αλλαγές, όπως ο πολιτικός γάμος και η καύση των νεκρών, στις οποίες αρχικά η εκκλησία είχε αντιταχθεί και οι οποίες, όπως αποδείχθηκε δεν έβλαψαν την κοινωνία ούτε τις σχέσεις πολιτείας και εκκλησίας, προσθέτοντας ότι σέβεται τις απόψεις της.

Παράλληλα, ο πρωθυπουργός εξήρε το διάλογο που έγινε εντός της ΝΔ για το νομοσχέδιο, κάνοντας λόγο για νηφάλια συζήτηση και κατάκτηση για το κόμμα, υπογραμμίζοντας ότι ο ίδιος σέβεται όλες τις απόψεις και ότι είναι σημαντικό ότι δεν τέθηκε ζήτημα κομματικής πειθαρχίας, ωστόσο σε γενικές γραμμές δεν φάνηκε να εγκρίνει πιο ακραίες τοποθετήσεις, λέγοντας ότι ένα θέμα ισότητας δεν προσφέρεται για διχασμούς.

Τέλος, να αναφερθεί ότι στην έναρξη της τοποθέτησής του, ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε στο ζήτημα της επιστολικής ψήφου, κάνοντας επίθεση προς τα κόμματα της αντιπολίτευσης, που διαφωνούν με την τροπολογία της Νίκης Κεραμέως για την επιστολική ψήφο και στις εθνικές εκλογές. «Γίνεται ένα ιστορικό βήμα για την καθιέρωση της επιστολικής ψήφου στις ευρωεκλογές. Η τροπολογία θα επανέλθει μετά τις ευρωεκλογές. Και τότε θα φανεί ποιος θέλει να έχουν τη δυνατότητα οι συμπολίτες μας από το εξωτερικό», τόνισε.

Να θυμίσουμε ότι η Ιερά Σύνοδος της Ιεραρχίας αποφάσισε χθες ομόφωνα ότι διαφωνεί με το γάμο και την τεκνοθεσία στα ομόφυλα ζευγάρια, ενώ τα μέλη του Σώματος, σύμφωνα με το ανακοινωθέν που εξέδωσαν, αποφάσισαν, μεταξύ άλλων, να σταλούν επιστολές προς τους βουλευτές, να διαβαστεί στους ναούς στις 4 Φεβρουαρίου Εγκύκλιος με τις θέσεις της Εκκλησίας και να μοιραστεί σχετικό φυλλάδιο, ενώ θα εξουσιοδοτηθούν οι μητροπολίτες κάθε επαρχίας να αναλάβουν πρωτοβουλίες για την ενημέρωση του ποιμνίου και την προάσπιση της οικογένειας.

Επίσης, ο πρωθυπουργός υπογράμμισε αναφερόμενος στην αναδιαμόρφωση του δικαστικού χάρτη με την ενοποίηση πρωτοδικείων- ειρηνοδικείων ότι είναι μία μεταρρύθμιση που εκκρεμεί εδώ και 100 χρόνια, καθώς πρώτος την είχε επιδιώξει ο Ελευθέριος Βενιζέλος, και σημείωσε ότι «δεν υστερούμε σε αριθμό δικαστών έναντι της υπόλοιπης Ευρώπης, αλλά εδώ η εκδίκαση των υποθέσεων απαιτεί τετραπλάσιο, πενταπλάσιο χρόνο. Μερικές φορές τέσσερα, πέντε, επτά, οκτώ, δέκα χρόνια. Τέτοιου είδους καθυστερήσεις, όμως, πρακτικά ισοδυναμούν με αρνησιδικία», προσθέτοντας ότι «οι αλλαγές που εισηγείται το αρμόδιο Υπουργείο είναι κρίσιμες. Θα υλοποιηθούν με την τεχνική βοήθεια της Παγκόσμιας Τράπεζας και με εξασφαλισμένους πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης».

Η εισήγηση Σκέρτσου

Απαντήσεις για το περιεχόμενο του υπό κατάθεση νομοσχεδίου για τον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών, αλλά και για το πνεύμα του νομοσχεδίου, έδωσε κατά τη συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου ο υπουργός Επικρατείας Άκης Σκέρτσος. Ο, και εισηγητής του νομοσχεδίου, υπό τον τίτλο, «Ισότητα στον πολιτικό γάμο, τροποποίηση του αστικού κώδικα και άλλες διατάξεις», αλλά και επικεφαλής της Εθνικής Στρατηγικής για τους ΛΟΑΤΚΙ, έδωσε επίσης απαντήσεις σε απορίες και ενστάσεις που έχουν διατυπωθεί στον δημόσιο διάλογο, ενώ παρέθεσε και τη διεθνή πραγματικότητα.

Ξεκίνησε δε, την εισήγησή του, υπενθυμίζοντας τι προέβλεπε το πρόγραμμα της Νέας Δημοκρατίας, το οποίο έκανε λόγο για «Υλοποίηση της Εθνικής Στρατηγικής για την Ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ».

Στον πυρήνα του, το υπό κατάθεση νομοσχέδιο «εισάγει την ισότητα στον πολιτικό γάμο, δηλαδή πρόσβαση στο θεσμό του πολιτικού γάμου για όλους τους Έλληνες πολίτες, χωρίς διακρίσεις, και ανεξαρτήτως σεξουαλικού προσανατολισμού. Προστατεύει τα συμφέροντα των παιδιών ρυθμίζοντας ζητήματα οικογενειακού δικαίου σε οικογένειες ομόφυλων ζευγαριών». Αντιθέτως, «δεν επεκτείνουμε το δικαίωμα της ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής (και την παρένθετη μητρότητα) στα ζευγάρια ανδρών», διευκρίνισε εξ αρχής.

Ανατρέχοντας στο τι συμβαίνει στην υπόλοιπη Ευρώπη και κόσμο, ο υπουργός Επικρατείας κατέδειξε ότι ο γάμος των ομόφυλων ζευγαριών έχει νομοθετηθεί σε 36 χώρες και στις 5 ηπείρους, εκ των οποίων 20 στην Ευρώπη. Και, επικαλούμενος εν συνεχεία, την ιστορική ρήση του Κωνσταντίνου Καραμανλή, ότι η Ελλάδα «πολιτικά, αμυντικά, οικονομικά, πολιτιστικά ανήκει εις την Δύσιν», επισήμανε ότι «στο σύνολο σχεδόν των δυτικών ευρωπαϊκών χωρών είναι πλέον κοινός τόπος ότι δεν θα πρέπει να αναγνωρίζονται λιγότερα δικαιώματα στους πολίτες λόγω του σεξουαλικού τους προσανατολισμού».

Εξ άλλου, επέμεινε, «η ισότητα των πολιτών απέναντι στο νόμο είναι συστατικό στοιχείο κάθε φιλελεύθερης δημοκρατίας». Και, εν προκειμένω, «πιστεύουμε βαθιά στο θεσμό του γάμου, έναν από τους αρχαιότερους και πιο συντηρητικούς θεσμούς. Θέλουμε να έχουν πρόσβαση σε αυτόν όλοι οι Έλληνες πολίτες». Άλλωστε, «17 από τις 20 πιο ευτυχισμένες χώρες του κόσμο (σ.σ. βάσει του Gallup global happiness index) έχουν ισότητα στο γάμο», ήταν ένα ακόμη στοιχείο που επικαλέσθηκε.

Στο θέμα της υιοθεσίας, ο Ά.Σκέρτσος είπε στους συναδέλφους του υπουργούς ότι 39 χώρες στον κόσμο επιτρέπουν την υιοθεσία από ομόφυλα ζευγάρια, 23 από αυτές είναι στην Ευρώπη, ενώ 16 κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης επιτρέπουν την υιοθεσία. Ενώ, όπως εξήγησε παραλλήλως, «η νομοθέτηση της ισότητας στο γάμο, αυτόματα συνεπάγεται ολόκληρο το νομοθετικό πλαίσιο των σχέσεων συγγένειας, συμπεριλαμβανομένης και της υιοθεσίας. Εξ ου και δεν υπάρχει ξεχωριστό άρθρο για την υιοθεσία από ομόφυλα ζευγάρια στο νομοσχέδιο».

Αυτό, επίσης, που ήδη ισχύει, είναι ότι ΛΟΑΤΚΙ συμπολίτες μας ήδη αποκτούν παιδιά, ανέφερε, και μάλιστα μέσω τριών οδών: Είτε μόνες γυναίκες, νομίμως, και μέσω τράπεζας σπέρματος, είτε μόνοι άνδρες ή γυναίκες, μέσω υιοθεσίας, είτε Έλληνες στο εξωτερικό, μέσω υποβοηθούμενης αναπαραγωγής ή υιοθεσίας. «Με την υιοθεσία δίνουμε τη δυνατότητα στα παιδιά που ήδη μεγαλώνουν σε ομόφυλες οικογένειες να αποκτήσουν τα ίδια δικαιώματα με τα άλλα παιδιά», επισήμανε.

Σε επόμενο σημείο της εισήγησής του, αναφέρθηκε στα προβλήματα που προκαλούνται από το γεγονός ότι η Πολιτεία αναγνωρίζει μόνον τον ένα γονέα ως τέτοιον (σε περιπτώσεις θανάτου, ασθένειας ή διαζυγίου). «Τα παιδιά αυτά ζουν ανάμεσά μας, χωρίς τα ίδια δικαιώματα με τα άλλα παιδιά», υπογράμμισε.

Επιπροσθέτως, τα παιδιά Ελλήνων που έχουν γεννηθεί στο εξωτερικό, εντός ομόφυλων ζευγαριών, δεν μπορούν να αποκτήσουν την ελληνική ιθαγένεια, με δυο λόγια, «Ελληνόπουλα που δεν αναγνωρίζονται ως Έλληνες!».

Συγχρόνως, όμως, ο υπουργός Επικρατείας διερωτήθηκε «πόσο πειστικό και αποτελεσματικό είναι ένα κράτος που επιδιώκει να καταπολεμήσει το bullying στο σχολείο, αλλά δεν αναγνωρίζει την ύπαρξη αυτών των παιδιών και των οικογενειών τους;».

Επικαλέστηκε, όμως, και επιστημονικές μελέτες, οι οποίες καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι «δεν υπάρχουν ουσιώδεις διαφοροποιήσεις με τα παιδιά ετερόφυλων οικογενειών, στη γνωστική ανάπτυξη και τις σχολικές επιδόσεις, την κοινωνική ανάπτυξη, την ψυχολογική ανάπτυξη αλλά και τον σεξουαλικό προσανατολισμό».

Η εισήγηση Σκέρτσου συνεχίσθηκε με το τι δεν κάνει το νομοσχέδιο: «δεν επεκτείνεται το δικαίωμα της ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής σε ζευγάρια ανδρών, πόσο μάλλον σε ζευγάρια εκτός γάμου ή συμφώνου συμβίωσης. Δεν γίνεται καμία αναφορά στο Γονέας 1/Γονέας 2 (παραμένει το πατέρας/μητέρα). Άνδρας και γυναίκα παραμένουν τα δύο φύλα και δεν ανοίγουν παραθυράκια για μελλοντικές αλλαγές στον αριθμό των φύλων. Δεν τροποποιείται καθόλου το πλαίσιο για το Σύμφωνο Συμβίωσης». Εν κατακλείδι, «το σχέδιο νόμου της Νέας Δημοκρατίας είναι μετρημένο, ισορροπημένο και λιτό, και ευθυγραμμίζει τη χώρα μας πάλι με τη Δυτική Ευρώπη».

Στο ερώτημα, γιατί δεν μπορούν να λυθούν όλα αυτά, με μια τροποποίηση του συμφώνου συμβίωσης, επιχειρηματολόγησε ότι «ο θεσμός τής “επιτροπείας” δεν δίνει δικαίωμα διατροφής στο παιδί ή κοινωνικοασφαλιστικές παροχές ή κληρονομιά». Ακόμη, «αν δημιουργήσουμε ένα καινούριο θεσμό “κηδεμονίας”, αυτός θα πρέπει να συμπεριλάβει και τα ετερόφυλα ζευγάρια. Καμία χώρα δεν έχει λύσει τα προβλήματα έτσι, θα ήταν παγκόσμια πρωτοτυπία». Τέλος, «αν απλά συμπεριλάβουμε την υιοθεσία ως δικαίωμα στο σύμφωνο συμβίωσης, απλά διατηρούμε τη διάκριση έναντι του γάμου», σημείωσε.

Επικαλούμενος, τέλος, σχετική δημοσκόπηση της εταιρείας Marc, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι «η αποδοχή της ισότητας στο γάμο βαίνει αυξανόμενη. Η κοινωνία στηρίζει τα δικαιώματα των παιδιών». Και, με βάση τη διεθνή πρακτική, «η αποδοχή της ισότητας στο γάμο αυξάνεται μετά τη νομοθέτηση. Σε καμία χώρα δεν έχει υπάρξει πισωγύρισμα».

Ενώ στην καταληκτική παράγραφο της απόφασης του Ανωτάτου Δικαστηρίου των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής, το 2015, διαβάζουμε το εξής απόσπασμα: «Προσδοκούν ότι δεν θα είναι καταδικασμένοι να ζουν στη μοναξιά, αποκλεισμένοι από έναν εκ των παλαιοτέρων θεσμών του πολιτισμού μας. Επιζητούν την ισότητα στην αξιοπρέπεια έναντι του Νόμου. Το Σύνταγμα τούς αναγνωρίζει αυτό το δικαίωμα».

01_ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΛήψη

Διαβάστε επίσης:

Γάμος ομόφυλων ζευγαριών: Οι νομικοί φόβοι πίσω από το σκληρό «όχι» της εκκλησίας

Επιστολική ψήφος: Αίτημα ονομαστικής ψηφοφορίας κατέθεσε το ΚΚΕ

Κασσελάκης για επιστολική ψήφο: Επιθυμεί η ΝΔ τον ειλικρινή διάλογο; – Εμείς είμαστε εδώ