Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ διέταξε τον αμερικανικό στρατό την Πέμπτη να επαναλάβει αμέσως τις δοκιμές πυρηνικών όπλων μετά από 33 χρόνια, λίγα λεπτά πριν ξεκινήσει μια συνάντηση με τον Κινέζο πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ.

Στην ανάρτησή του ανέφερε ότι έδωσε εντολή στο Πεντάγωνο να ξεκινήσει δοκιμές του αμερικανικού πυρηνικού οπλοστασίου «σε ισότιμη βάση» με τις άλλες πυρηνικές δυνάμεις, με αφορμή τις δοκιμές δύο «όπλων της Αποκάλυψης» από τη Ρωσία (του πυρηνοκίνητου πυραύλου κρουζ Burevestnik και του επίσης πυρηνοκίνητου υποβρυχίου drone/τορπίλης Poseidon, τα οποία μπορούν να μεταφέρουν πυρηνικά όπλα).

«Λόγω των προγραμμάτων δοκιμών άλλων χωρών, έδωσα εντολή στο υπουργείο Πολέμου να αρχίσει να κάνει δοκιμές των Πυρηνικών μας Όπλων σε ισότιμη βάση. Η διαδικασία αυτή θα ξεκινήσει αμέσως», έγραψε ο Τραμπ.

Παράλληλα ο Αμερικανός πρόεδρος εξήγησε ότι «οι ΗΠΑ διαθέτουν περισσότερα πυρηνικά όπλα από κάθε άλλη χώρα» και πρόσθεσε ότι «η Ρωσία βρίσκεται στη δεύτερη θέση και η Κίνα στην τρίτη, αλλά ενδέχεται να φτάσει στο ίδιο επίπεδο (με τη Ρωσία) μέσα σε 5 χρόνια».

Η Κίνα διπλασίασε το πυρηνικό της οπλοστάσιο

Το Πεκίνο έχει υπερδιπλασιάσει το πυρηνικό του οπλοστάσιο, το οποίο εκτιμάται ότι πλέον περιλαμβάνει 600 πυρηνικές κεφαλές, έναντι 300 το 2020, σύμφωνα με το Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Ερευνών.

Όπως αναφέρει η πηγή αυτή, Αμερικανοί αξιωματούχοι εκτιμούν ότι η Κίνα θα διαθέτει περισσότερες από 1.000 πυρηνικές κεφαλές ως το 2030.

Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη έκθεση του Διεθνούς Ινστιτούτου Έρευνας για την Ειρήνη στη Στοκχόλμη (Sipri), οι ΗΠΑ διαθέτουν 5.117 πυρηνικές κεφαλές και η Ρωσία 5.489.

Συνολικά το Sipri εκτιμά σε περισσότερες από 12.200 τον αριθμό των πυρηνικών κεφαλών που διαθέτουν εννέα χώρες: η Ρωσία, οι ΗΠΑ, η Κίνα, η Γαλλία, η Βρετανία, το Πακιστάν, η Ινδία, το Ισραήλ και η Βόρεια Κορέα.

Η απόφαση του Τραμπ να ξεκινήσει τις δοκιμές πυρηνικών όπλων συνδέεται με τη γρήγορη ανάπτυξη του πυρηνικού οπλοστασίου της Κίνας τα τελευταία χρόνια, αλλά και με τις προόδους που σημειώνει η Ρωσία στην ανάπτυξη νέων πυρηνοκίνητων πυραύλων.

Την Κυριακή ο Πούτιν εξέφρασε την ικανοποίησή του για την επιτυχημένη, τελική δοκιμή του πυρηνοκίνητου πυραύλου Burevestnik, ο οποίος, όπως δήλωσε ο ίδιος, «έχει απεριόριστο βεληνεκές» και είναι ικανός να παρακάμψει σχεδόν όλα τα συστήματα.

Ο Αμερικανός πρόεδρος επέκρινε την κίνηση αυτή της Μόσχας, λέγοντας σε δημοσιογράφους ότι ο Ρώσος ομόλογός του Βλαντίμιρ Πούτιν θα πρέπει να εργάζεται για να τερματίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία «αντί να δοκιμάζει πυραύλους».

Ωστόσο ο Πούτιν δεν φάνηκε να πτοείται και την Τετάρτη δήλωσε ότι «χθες πραγματοποιήσαμε ακόμη μία δοκιμή, ενός άλλου πολλά υποσχόμενου συστήματος, ενός υποθαλάσσιου drone, του Ποσειδώνα».

Το drone αυτό, σύμφωνα με τη Μόσχα, είναι εξοπλισμένο με σύστημα πυρηνικής πρόωσης και μπορεί επίσης να μεταφέρει πυρηνικό φορτίο.

«Κανένα άλλο σκάφος στον κόσμο δεν είναι ισάξιο με αυτό σε ταχύτητα και στο βάθος» στο οποίο επιχειρεί, υποστήριξε ο Ρώσος πρόεδρος, ενώ ισχυρίστηκε ότι δεν υπάρχει «κανένας τρόπος να το αναχαιτίσουν».

Διμερείς συμφωνίες

Η Ουάσινγκτον και η Μόσχα παραμένουν δεσμευμένες από τη συνθήκη αφοπλισμού New START, η οποία περιορίζει σε 1.550 τις αναπτυγμένες πυρηνικές κεφαλές που μπορεί να διαθέτει κάθε χώρα και προβλέπει έναν μηχανισμό επαλήθευσης, ο οποίος όμως έχει ανασταλεί εδώ και δύο χρόνια.

Καθώς η συνθήκη πρόκειται να λήξει τον Φεβρουάριο ο Πούτιν πρότεινε στις αρχές Οκτωβρίου την παράτασή της για ένα έτος, αλλά δεν αναφέρθηκε στο ενδεχόμενο επανέναρξης των επιθεωρήσεων των οπλοστασίων.

Το 2019, κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του Τραμπ, οι ΗΠΑ αποσύρθηκαν από μια άλλη σημαντική συνθήκη που είχαν υπογράψει το 1987 με τη Ρωσία, για τα πυρηνικά όπλα μέσου βεληνεκούς (INF).

Το 2020 ο αμερικανικός Τύπος αναφέρθηκε σε ένα υποτιθέμενο σχέδιο του Τραμπ για επανέναρξη των πυρηνικών δοκιμών, ως προειδοποίηση προς τη Ρωσία και την Κίνα.

Από την πρώτη αμερικανική πυρηνική δοκιμή τον Ιούλιο του 1945 στην έρημο του Νέου Μεξικού ως το μορατόριουμ που επέβαλε ο πρόεδρος Τζορτζ Μπους ο πρεσβύτερος το 1992, οι ΗΠΑ έχουν πραγματοποιήσει 1.054 πυρηνικές δοκιμές και έχουν βομβαρδίσει τις ιαπωνικές πόλεις Χιροσίμα και Ναγκασάκι το 1945.

Η αντίδραση του Κρεμλίνου

Το Κρεμλίνο αντέδρασε σήμερα στην ανακοίνωση του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος ζήτησε από το Πεντάγωνο να ξεκινήσει τις δοκιμές πυρηνικών όπλων, λέγοντας ότι η Ρωσία δεν έχει κάνει τέτοιες δοκιμές αλλά η Μόσχα θα ακολουθήσει, εφόσον το πράξει η Ουάσινγκτον.

«Ο πρόεδρος Τραμπ ανέφερε στην ανακοίνωσή του ότι άλλες χώρες επιδίδονται σε δοκιμές πυρηνικών όπλων. Μέχρι τώρα δεν γνωρίζαμε ότι κάποιοι έκαναν δοκιμές», δήλωσε ο Ντμίτρι Πεσκόφ εκπρόσωπος του Κρεμλίνου.

Σύμφωνα με τον ίδιο, η Ρωσία δεν είχε ενημερωθεί προηγουμένως από τις ΗΠΑ για την αλλαγή της στάσης της Ουάσινγκτον αναφορικά με τις δοκιμές πυρηνικών όπλων.

Όταν ρωτήθηκε αν το Κρεμλίνο εκτιμά ότι οι δηλώσεις Τραμπ προκαλούν νέα κούρσα πυρηνικών όπλων, ο Πεσκόφ απάντησε: «όχι πραγματικά».

Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου υπογράμμισε ότι η δοκιμή από τη Ρωσία του πυρηνοκίνητου πυραύλου κρουζ Burevestnik στις 21 Οκτωβρίου και του επίσης πυρηνοκίνητου, υποθαλάσσιου drone Ποσειδών στις 28 Οκτωβρίου δεν ήταν σε καμία περίπτωση δοκιμές πυρηνικών όπλων.

Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν έχει δηλώσει επανειλημμένα ότι, αν κάποια χώρα αρχίσει τις δοκιμές πυρηνικών όπλων, τότε θα κάνει το ίδιο και η Ρωσία.

«Θέλω να υπενθυμίσω τις δηλώσεις του προέδρου Πούτιν, τις οποίες έχουμε επαναλάβει πολλές φορές: αν κάποιος αποχωρήσει από το μορατόριουμ, η Ρωσία θα ενεργήσει αναλόγως», τόνισε ο Πεσκόφ.

Μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ η Ρωσία δεν έχει κάνει καμία δοκιμή πυρηνικού όπλου. Η Σοβιετική Ένωση πραγματοποίησε τελευταία φορά δοκιμή πυρηνικού όπλου το 1990, οι ΗΠΑ το 1992 και η Κίνα το 1996.

Η ΕΕ δεν τους βάζει το ίδιο καλάθι

«Έχουμε δει τις ανακοινώσεις από τις Ηνωμένες Πολιτείες», δήλωσε η εκπρόσωπος της Κομισιόν για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής, Ανίτα Χίπερ. Όπως τόνισε, «καλούμε όλους τους συμμετέχοντες να τηρούν τις διεθνείς δεσμεύσεις και υποχρεώσεις τους, καθώς και τη Συνθήκη για τη Μη Διάδοση των Πυρηνικών Όπλων».

Η κ. Χίπερ σχολίασε τις δηλώσεις του Αμερικανού Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ ότι έδωσε εντολή στον αμερικανικό στρατό να επαναλάβει αμέσως τις δοκιμές πυρηνικών όπλων, για πρώτη φορά εδώ και 33 χρόνια, ενώ ρωτήθηκε και για τις δοκιμές της Ρωσίας με πύραυλο που διαθέτει πυρηνική ισχύ.

Η ίδια ξεκαθάρισε ότι «δεν τους βάζουμε (ΗΠΑ και Ρωσία) στο ίδιο καλάθι» και τόνισε ότι η Ρωσία κλιμακώνει την πολεμική ρητορική της. «Πρόκειται για μια χώρα σε πόλεμο, η οποία διεξάγει έναν παράνομο, αδικαιολόγητο και απρόκλητο πόλεμο επιθετικότητας εναντίον της Ουκρανίας. Επομένως, εάν ο πύραυλος είναι πραγματικά πυρηνικής ισχύος, αυτό θα μπορούσε επίσης να απελευθερώσει ραδιενεργά υλικά. Αυτό δείχνει, για άλλη μια φορά, ότι, αντί να επιλέξει την ειρήνη, η Ρωσία συνεχίζει να κλιμακώνει τις ενέργειές της και τη ρητορική της».

Τέλος, απαντώντας σε ερώτηση για το αν η Ρωσία αποτελεί απειλή για την Ευρώπη, η κ. Χίπερ τόνισε ότι «η Ρωσία στο σύνολό της αποτελεί απειλή για την ευρωπαϊκή ασφάλεια».

Η πυρηνική εποχή

Οι Ηνωμένες Πολιτείες ξεκίνησαν την πυρηνική εποχή τον Ιούλιο του 1945 με τη δοκιμή μιας ατομικής βόμβας 20 κιλοτόνων στο Αλαμογκόρντο του Νέου Μεξικού, τον Ιούλιο του 1945, και στη συνέχεια έριξαν ατομικές βόμβες στις ιαπωνικές πόλεις Χιροσίμα και Ναγκασάκι τον Αύγουστο του 1945 για να αναγκάσουν την Ιαπωνία να παραδοθεί στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Η Σοβιετική Ένωση σόκαρε τη Δύση πυροδοτώντας την πρώτη της πυρηνική βόμβα μόλις τέσσερα χρόνια αργότερα, τον Αύγουστο του 1949.

Στις πέντε δεκαετίες μεταξύ του 1945 και της Συνθήκης για την Πλήρη Απαγόρευση των Πυρηνικών Δοκιμών (CTBT) του 1996, πραγματοποιήθηκαν πάνω από 2.000 πυρηνικές δοκιμές, 1.032 από αυτές από τις Ηνωμένες Πολιτείες και 715 από τη Σοβιετική Ένωση, σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη.

Η Βρετανία πραγματοποίησε 45 δοκιμές, η Γαλλία 210 και η Κίνα 45.

Από την CTBT, έχουν πραγματοποιηθεί 10 πυρηνικές δοκιμές. Η Ινδία πραγματοποίησε δύο το 1998, το Πακιστάν επίσης δύο το 1998, και η Βόρεια Κορέα πραγματοποίησε δοκιμές το 2006, το 2009, το 2013, το 2016 (δύο φορές) και το 2017, σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες πραγματοποίησαν τελευταία δοκιμή το 1992, η Κίνα και η Γαλλία το 1996 και η Σοβιετική Ένωση το 1990. Η Ρωσία, η οποία κληρονόμησε το μεγαλύτερο μέρος του σοβιετικού πυρηνικού οπλοστασίου, δεν το έχει κάνει ποτέ.

Ωστόσο, η Μόσχα πραγματοποίησε πυρηνικές ασκήσεις την περασμένη εβδομάδα και δοκίμασε έναν πυρηνοκίνητο πύραυλο κρουζ και μια πυρηνοκίνητη τορπίλη, αλλά δεν έχει δοκιμάσει πυρηνική κεφαλή.

Γιατί τελείωσαν οι πυρηνικές δοκιμές;

Οι πυρηνικές δοκιμές διακόπηκαν αφού εντάθηκε η ανησυχία για τον αντίκτυπο των δοκιμών – πάνω από το έδαφος, υπόγεια και υποβρύχια – στην ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον.

Ο αντίκτυπος των δοκιμών της Δύσης στον Ειρηνικό και των σοβιετικών δοκιμών στο Καζακστάν και την Αρκτική ήταν σημαντικός τόσο για το περιβάλλον όσο και για τους ανθρώπους. Ακτιβιστές λένε ότι εκατομμύρια άνθρωποι τόσο στον Ειρηνικό όσο και στο Καζακστάν είχαν μολυνθεί από πυρηνικές δοκιμές – και αντιμετωπίζουν προβλήματα υγείας εδώ και δεκαετίες.

Περιορίζοντας τις πυρηνιές δοκιμές του Ψυχρού Πολέμου, ανέφεραν οι υποστηρικτές, οι εντάσεις μεταξύ Μόσχας και Ουάσινγκτον θα μπορούσαν να μειωθούν.

Η CTBT απαγορεύει τις πυρηνικές εκρήξεις από όλους, παντού. Υπογράφηκε από τη Ρωσία το 1996 και επικυρώθηκε το 2000. Οι Ηνωμένες Πολιτείες υπέγραψαν τη συνθήκη το 1996, αλλά δεν την έχουν επικυρώσει.

Το 2023, ο Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν ανακάλεσε επίσημα την επικύρωση της CTBT από τη Ρωσία, ευθυγραμμίζοντας τη χώρα του με τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Γιατί ξεκινούν εκ νέου οι δοκιμές;

Για τη συλλογή πληροφοριών – ή για την αποστολή ενός σήματος.

Οι δοκιμές παρέχουν στοιχεία για το τι θα κάνει οποιοδήποτε νέο πυρηνικό όπλο – και για το αν τα παλαιότερα όπλα εξακολουθούν να λειτουργούν.

Το 2020, η Washington Post ανέφερε ότι η κυβέρνηση του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ είχε συζητήσει το αν θα διεξαγάγει ή όχι πυρηνική δοκιμή. Εκτός από την παροχή τεχνικών δεδομένων, μια τέτοια δοκιμή θα θεωρούνταν στη Ρωσία και την Κίνα ως σκόπιμη επιβεβαίωση της στρατηγικής ισχύος των ΗΠΑ. Ο Πούτιν έχει επανειλημμένα προειδοποιήσει ότι εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες επαναρχίσουν τις πυρηνικές δοκιμές, θα το κάνει και η Ρωσία. Ο Πούτιν λέει ότι ένας παγκόσμιος αγώνας πυρηνικών εξοπλισμών βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη.

Τι κάνουν οι μεγάλες δυνάμεις με τα πυρηνικά τους όπλα;

Ο ακριβής αριθμός των κεφαλών που έχει κάθε χώρα είναι μυστικός, αλλά η Ρωσία έχει συνολικά περίπου 5.459 κεφαλές, ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν περίπου 5.177, σύμφωνα με την Ομοσπονδία Αμερικανών Επιστημόνων. Αυτός ο αριθμός περιλαμβάνει τις αναπτυγμένες, τις αποθηκευμένες και τις αποσυρμένες κεφαλές.

Ο Σύνδεσμος Ελέγχου Όπλων με έδρα την Ουάσινγκτον αναφέρει ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν ένα απόθεμα 5.225 πυρηνικών κεφαλών και η Ρωσία έχει 5.580.

Τα παγκόσμια αποθέματα πυρηνικών κεφαλών κορυφώθηκαν το 1986 με πάνω από 70.000 κεφαλές, οι περισσότερες στη Σοβιετική Ένωση και τις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά έκτοτε έχουν μειωθεί σε περίπου 12.000, οι περισσότερες εξακολουθούν να βρίσκονται στη Ρωσία και τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Η Κίνα είναι η τρίτη μεγαλύτερη πυρηνική δύναμη με 600 κεφαλές, η Γαλλία έχει 290, το Ηνωμένο Βασίλειο 225, η Ινδία 180, το Πακιστάν 170, το Ισραήλ 90 και η Βόρεια Κορέα 50, σύμφωνα με την Ομοσπονδία Αμερικανών Επιστημόνων.

Η Ρωσία, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Κίνα προβαίνουν σε σημαντικούς εκσυγχρονισμούς των πυρηνικών τους οπλοστασίων.

Διαβάστε επίσης:

Τραμπ για Ουκρανία: «Μερικές φορές, πρέπει να τους αφήσεις να πολεμήσουν»

Για πρώτη φορά, το γαλλικό κοινοβούλιο στηρίζει κείμενο που προωθεί η ακροδεξιά της Λεπέν

Το Ισραήλ άρχισε πάλι τους βομβαρδισμούς στην ανατολική Γάζα – Τουλάχιστον 10 αεροπορικές επιδρομές στην Χαν Γιούνις