Χιλιάδες συμβόλαια μεταβιβάσεων ακινήτων του 2024 περνούν αυτές τις εβδομάδες από το ηλεκτρονικό κόσκινο της ΑΑΔΕ. Στόχος, σύμφωνα με την υπηρεσία, είναι να εντοπιστούν περιπτώσεις όπου σπίτια, οικόπεδα, γραφεία και καταστήματα άλλαξαν χέρια χωρίς να έχει προηγηθεί η τακτοποίηση των οφειλών ΕΝΦΙΑ.

Στην πράξη, όμως, η διαδικασία αποκαλύπτει για ακόμη μια φορά τη γραφειοκρατική πολυπλοκότητα του ελληνικού φορολογικού συστήματος και τον φαύλο κύκλο στον οποίο συχνά παγιδεύονται οι πολίτες και οι επαγγελματίες.

Οι έλεγχοι πραγματοποιούνται εξ αποστάσεως από τις ΔΟΥ και τα Κέντρα Φορολογίας Κεφαλαίου (ΚΕΦΟΚ) με βάση «κριτήρια ανάλυσης κινδύνου». Δηλαδή, η ΑΑΔΕ συγκρίνει ηλεκτρονικά δεδομένα για να διαπιστώσει εάν στις μεταβιβάσεις που έγιναν μέσω της πλατφόρμας myPROPERTY (211.610 δηλώσεις μεταβίβασης και 111.705 δηλώσεις κληρονομιάς μέσα στο 2024) έχουν τηρηθεί οι προβλεπόμενοι κανόνες για το λεγόμενο πιστοποιητικό ΕΝΦΙΑ.

Ο νόμος και η πραγματικότητα

Σύμφωνα με τη νομοθεσία, κανένα ακίνητο δεν μπορεί να μεταβιβαστεί ή να υποθηκευτεί αν δεν συνοδεύεται από το πιστοποιητικό ΕΝΦΙΑ — ένα έγγραφο που αποδεικνύει ότι ο ιδιοκτήτης έχει εξοφλήσει ή απαλλαγεί νόμιμα από τον φόρο των τελευταίων πέντε (ή έξι) ετών.
Η υποχρέωση αυτή επεκτείνεται και στους συμβολαιογράφους, υποθηκοφύλακες και προϊσταμένους των κτηματολογικών γραφείων, οι οποίοι οφείλουν να αρνηθούν τη μεταγραφή πράξης που δεν συνοδεύεται από πιστοποιητικό. Σε διαφορετική περίπτωση, αντιμετωπίζουν πρόστιμα από 100 έως 1.000 ευρώ.

Θεωρητικά, το μέτρο διασφαλίζει τη φορολογική διαφάνεια και εμποδίζει μεταβιβάσεις «στο σκοτάδι». Στην πράξη, ωστόσο, έχει εξελιχθεί σε μηχανισμό καθυστέρησης και αβεβαιότητας για χιλιάδες πολίτες. Πολλές φορές, λάθη στις δηλώσεις Ε9 ή αστοχίες στο σύστημα της ΑΑΔΕ οδηγούν σε αυτόματες απορρίψεις πιστοποιητικών, παγώνοντας τις αγοραπωλησίες για εβδομάδες.

Εφικτός ή γραφειοκρατικός στόχος;

Η προσπάθεια μαζικού ελέγχου όλων των μεταβιβάσεων του 2024 από την ΑΑΔΕ εγείρει εύλογα ερωτήματα για το αν είναι πραγματικά εφαρμόσιμη. Η χρήση risk analysis περιορίζει μεν τον φόρτο, αλλά το πλήθος των πράξεων και η συχνότητα λαθών στο ηλεκτρονικό μητρώο ακινήτων αφήνουν μικρά περιθώρια για πλήρη ακρίβεια. Επιπλέον, η υποχρέωση ελέγχου από πολλαπλές υπηρεσίες (ΔΟΥ, ΚΕΦΟΚ, Κτηματολογικά Γραφεία) δημιουργεί ένα πολύπλοκο πλέγμα αρμοδιοτήτων, όπου το λάθος ή η καθυστέρηση σε ένα στάδιο μπορεί να μπλοκάρει ολόκληρη τη διαδικασία.

Εν ολίγοις, η ΑΑΔΕ επιχειρεί ένα φιλόδοξο εγχείρημα ψηφιακού ελέγχου της ακίνητης περιουσίας, το οποίο όμως κινδυνεύει να καταλήξει σε ακόμη μία γραφειοκρατική παγίδα για τους φορολογούμενους, αν δεν συνδυαστεί με πραγματική απλοποίηση των διαδικασιών και διορθώσεις στις βάσεις δεδομένων.

Διαβάστε επίσης:

«Καρατομήθηκε» από τη Μενδώνη η γενική διευθύντρια του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου

Μαρία Καρυστιανού: Ο περίεργος ρόλος, οι αντιφάσεις και τι επιδιώκει ο Καραχάλιος – Πώς ενέπλεξε Νικολόπουλο και Σαμαρά

Σκανδάμης για οπλοκατοχή: Φέρετε και μια διάταξη για τον κάθε Άδωνι Γεωργιάδη