Στις αρχές του 2025, ο ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι είχε μια σοβαρή διπλωματική σύγκρουση με τον πρόεδρο των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ και τον αντιπρόεδρο Τζ. Ντ. Βανς στο Οβάλ Γραφείο. Έκτοτε, οι σχέσεις μεταξύ Ουάσινγκτον και Κιέβου παρουσιάζουν διακυμάνσεις, αναφέρει σε άρθρο του το Politico.

Η Ευρώπη, από την πλευρά της, αντέδρασε στο διπλωματικό επεισόδιο με εντατικοποίηση των προσπαθειών της να στηρίξει την Ουκρανία και να κρατήσει τις ΗΠΑ στο πλευρό της. Τον Μάρτιο, ο βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ και ο γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν ανακοίνωσαν τη δημιουργία μιας «συμμαχίας των προθύμων» 34 χωρών, με στόχο την ενίσχυση του ρόλου της Ευρώπης στη διασφάλιση της μελλοντικής κυριαρχίας και ασφάλειας της Ουκρανίας. Και τον Σεπτέμβριο, ο Μακρόν ανακοίνωσε ότι 26 χώρες δεσμεύτηκαν να αναπτύξουν στρατεύματα επί του εδάφους, στο πλαίσιο μιας Πολυεθνικής Δύναμης για την Ουκρανία, «την επόμενη ημέρα της εκεχειρίας ή της ειρήνης».

OPINION: Ukraine’s security guarantees have been put in Vladimir Putin’s hands.https://t.co/sKOxNa3gx9

— POLITICOEurope (@POLITICOEurope) December 22, 2025

Ωστόσο, ανεξάρτητα από τις ευρωπαϊκές προσπάθειες στήριξης της Ουκρανίας, το μόνο που έχει πραγματικά σημασία είναι οι εγγυήσεις ασφάλειας των ΗΠΑ, τις οποίες ο Ζελένσκι πρέπει πλέον να εξασφαλίσει – ακόμη κι αν αυτό σημαίνει παραχωρήσεις σε άλλα μέτωπα.

Όσο κι αν η Ευρώπη θα ήθελε να πιστεύει το αντίθετο, οι εγγυήσεις της Ουάσινγκτον αποτελούν τη μόνη βιώσιμη οδό προς την ειρήνη για την Ουκρανία. Η Ευρώπη δεν μπορεί καν να αναπτύξει την πολυεθνική της δύναμη χωρίς την υλικοτεχνική υποστήριξη των ΗΠΑ. Και καθώς το 2025 πλησιάζει στο τέλος του, το ζήτημα της δέσμευσης της Ουάσινγκτον παραμένει θεμελιώδης παράγοντας στις προσπάθειες να οδηγηθεί ο πόλεμος της Ρωσίας στο επόμενο στάδιό του και, ελπίζουμε, σε μια διαρκή ειρήνη.

Κι όμως, όλα δείχνουν ότι η πραγματική ισχύς βρίσκεται στα χέρια της Ρωσίας, σχολιάζει το Politico.

Η συλλογική μνήμη της Ουκρανίας για τις αποτυχίες του Μνημονίου της Βουδαπέστης του 1994 -των εγγυήσεων ασφάλειας που παρείχαν οι ΗΠΑ, η Ρωσία και το Ηνωμένο Βασίλειο, ώστε η Ουκρανία να παραδώσει τα πυρηνικά όπλα σοβιετικής εποχής που διέθετε- ρίχνει βαριά σκιά στις σημερινές διαπραγματεύσεις. Και σε αυτή την εξαιρετικά επικίνδυνη στιγμή, ο Ζελένσκι έχει αρκετά σημεία να λάβει υπόψη:

Πρώτον, σύμφωνα με πληροφορίες, ο ουκρανός πρόεδρος είναι έτοιμος να εγκαταλείψει την επιδίωξη ένταξης της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ -κάτι που η Συμμαχία είχε χαρακτηρίσει «μη αναστρέψιμο» στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ πέρυσι- με αντάλλαγμα ισχυρές εγγυήσεις ασφάλειας, και υπάρχουν ενδείξεις ότι αυτές θα μπορούσαν να δοθούν. Μέχρι στιγμής, οι ΗΠΑ έχουν προσφέρει στην Ουκρανία εγγυήσεις ασφάλειας «επιπέδου πλατίνας», με την επισήμανση ότι «δεν θα παραμείνουν στο τραπέζι για πάντα», πιέζοντας τον Ζελένσκι να αποδεχθεί τη συμφωνία που βρίσκεται αυτή τη στιγμή στο τραπέζι.

Επιπλέον, υπάρχουν ελπίδες ότι αυτές οι εγγυήσεις θα περιλαμβάνουν την παροχή πυραύλων κρουζ Tomahawk με εμβέλεια 1.000 χιλιομέτρων – μόνο τέσσερις σύμμαχοι των ΗΠΑ έχουν λάβει ποτέ Tomahawk στο παρελθόν. Αυτοί θα επέτρεπαν στην Ουκρανία να πλήττει τα πολιτικά και στρατιωτικά κέντρα της Ρωσίας, αποτρέποντας ενδεχομένως το Κρεμλίνο από την επανέναρξη των εχθροπραξιών. Όμως, παρότι αυτή η πρόσθετη δυνατότητα θα δυσκόλευε σίγουρα τη λήψη αποφάσεων του ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν, δεν αποτελεί πανάκεια.

Πέρα από τις τεχνικές λεπτομέρειες των εγγυήσεων, ο Ζελένσκι δικαίως ελπίζει ότι, σε αντίθεση με το Μνημόνιο της Βουδαπέστης -που ήταν εκτελεστική συμφωνία- οποιαδήποτε δέσμευση θα είναι νομικά δεσμευτική, απαιτώντας επικύρωση από τη Βουλή των Αντιπροσώπων και τη Γερουσία των ΗΠΑ -αμφότερα όργανα που σε γενικές γραμμές στηρίζουν την Ουκρανία- και στη συνέχεια έγκριση από τον πρόεδρο.

Μια τέτοια επίσημη επικύρωση θα έθετε τις εγγυήσεις προς την Ουκρανία σε παρόμοια βάση με άλλες διμερείς συνθήκες ασφάλειας των ΗΠΑ με χώρες όπως η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα.

Εναλλακτικά μέσα, όπως μια προεδρική εκτελεστική πράξη -που χρησιμοποιήθηκε τόσο για τις Συμφωνίες του Παρισιού για το Κλίμα όσο και για το Κοινό Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης σχετικά με τον περιορισμό του εμπλουτισμού ουρανίου του Ιράν- αποτελούν μη δεσμευτικές πολιτικές δεσμεύσεις, πράγμα που σημαίνει ότι ένας μελλοντικός πρόεδρος δεν θα δεσμεύεται από αυτές. Έτσι, αν η επίσημη επικύρωση είναι στο τραπέζι, ο Ζελένσκι θα ελπίζει ότι θα προσφέρει στην Ουκρανία μελλοντικές ευκαιρίες να επηρεάζει το Κογκρέσο και να διασφαλίζει ότι η υποστήριξη θα παραμείνει ισχυρή και ενιαία.

Ακόμη κι έτσι, όμως, υπάρχουν κίνδυνοι. Παρότι ο Ζελένσκι έχει δηλώσει ότι οι εγγυήσεις ασφάλειας «αντιστοιχούν στο Άρθρο 5», αυτή η θεμελιώδης δέσμευση της Συμμαχίας είναι εύθραυστη.

Στο αεροπλάνο προς τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στη Χάγη το καλοκαίρι, ο Τραμπ ανέφερε: «Υπάρχουν πολλοί ορισμοί του Άρθρου 5» – και είχε δίκιο. Το Άρθρο 5 επιδέχεται ερμηνείας και διατυπώθηκε σκόπιμα έτσι το 1949, ώστε να αποτραπεί η αυτόματη εμπλοκή των ΗΠΑ σε έναν τρίτο μεγάλο πόλεμο στην ευρωπαϊκή ήπειρο. Επομένως, δεν πρόκειται μόνο για το γράμμα της συνθήκης, αλλά και για το πνεύμα της.

Βεβαίως, το ΝΑΤΟ είναι κάτι πολύ περισσότερο από το Άρθρο 5. Ιδρύθηκε πάνω στα ερείπια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και αποτελεί επίσης μια συμμαχία βασισμένη στην οικονομική συνεργασία (Άρθρο 2), καθώς και στην ατομική και συλλογική ικανότητα αντίστασης σε ένοπλη επίθεση (Άρθρο 3). Όμως, αν το Άρθρο 5 μπορούσε να αναπαραχθεί εύκολα, τότε συμμαχίες παρόμοιας ισχύος θα δημιουργούνταν σε όλο τον κόσμο. Στην πραγματικότητα, οι αμοιβαίες εγγυήσεις ασφάλειας που υποστηρίζονται από αξιόπιστη στρατιωτική ισχύ είναι σπάνιες.

Επομένως, είναι αμφίβολο αν οι ΗΠΑ θα επέλεγαν πράγματι να προσφέρουν μια εγγύηση που θα μπορούσε να τις υποχρεώσει να επέμβουν άμεσα στην Ουκρανία, ιδίως αν ληφθεί υπόψη ότι από το 2014 παρέχουν μετρημένη υποστήριξη, από το 2022 μπλοκάρουν συστηματικά την πορεία της χώρας προς το ΝΑΤΟ και έχουν θέσει ως προτεραιότητα την αποφυγή άμεσης εμπλοκής στον πόλεμο.

Τέλος, υπάρχει ένα αξίωμα του πολέμου που λέει ότι «ο εχθρός έχει λόγο». Έτσι, καθώς οι διμερείς επαφές μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας συνεχίζονται παράλληλα με τις ευρωπαϊκές και ουκρανικές διαπραγματεύσεις, η στάση του Πούτιν θα είναι σημαντική, είτε αρέσει αυτό είτε όχι. Η Ρωσία επιδιώκει μια πολύ ευρύτερη συμφωνία με τις ΗΠΑ για την ευρωπαϊκή ασφάλεια – κάτι που κατέδειξε ξεκάθαρα με το αρχικό της ειρηνευτικό σχέδιο 28 σημείων. Και με τον Πούτιν να αρνείται μέχρι στιγμής να υποχωρήσει από τις μαξιμαλιστικές του απαιτήσεις, παραμένει ασαφές τι ακριβώς θα δεχθεί η Ρωσία.

Τελικά, ανεξάρτητα από το πόσο ισχυρή πιστεύει ο Ζελένσκι ότι είναι η αμερικανική εγγύηση ασφάλειας, η αντοχή της μπορεί να εξακολουθεί να εξαρτάται από την ερμηνεία του Πούτιν.

Διαβάστε επίσης:

Ουκρανία: Ο Μακρόν επικροτεί τις δηλώσεις Πούτιν για διάλογο – «Ψήνεται» διμερής συνάντηση

Τραμπ: Από την οικονομία στα… εσώρουχα της Μελάνια – Τι είπε ο πρόεδρος των ΗΠΑ για την έρευνα του FBI στα συρτάρια της γυναίκας του (Video)

Στην Αυστραλία είχαν εκπαιδευτεί οι μακελάρηδες του Σίδνεϊ, εκτιμούν οι αρχές – Μέτρα «ασπιρίνες» μετά την επίθεση