Ο τρόπος, που τα ελληνικά ΜΜΕ κάλυψαν αρχικά την είδηση του λιντσαρίσματος του Ζακ Κωστόπουλου θα έπρεπε να διδάσκεται στις σχολές δημοσιογραφίας, ως παράδειγμα προς αποφυγή.

Ο «τοξικοεξαρτημένος ληστής που αυτοτραυματίστηκε», δεν ήταν ούτε τοξικοεξαρτημένος, ούτε ληστής.

Ο Ζακ Κωστόπουλος είχε καθαρές τοξικολογικές και το βίντεο που δημοσιεύτηκε λίγο μετά το έγκλημα, απέδειξε περίτρανα αυτό που στη συνέχεια επιβεβαίωσε και η ιατροδικαστική έκθεση. Τον Ζακ Κωστόπουλο τον σκότωσαν στο ξύλο, ένα μέσημερι του 2018, σε δημόσια θέα, στην οδό Γλάδστωνος στο κέντρο της Αθήνας.

Όπως κατέθεσαν και στη δίκη οι ιατροδικαστές, ο θάνατός του ήταν συνέπεια ισχαιμικού επεισοδίου που προκλήθηκε από τα ανελέητα χτυπήματα που δέχτηκε.

Οι αστυνομικοί ρεπόρτερ που αντιμετωπίζουν ως «θέσφατο» κάθε διαρροή της ΓΑΔΑ «βαφτίζοντάς» τη ρεπορτάζ, αν είχαν κάνει εξαρχής τη δουλειά τους, δεν θα είχαν βρεθεί εκτεθειμένοι, όταν λίγες ώρες μετά είδε το «φως» της δημοσιότητας το βίντεο που ανέτρεψε το αρχικό αφήγημα.

Αν δεν υπήρχε το βίντεο, η υπόθεση θα είχε περάσει στα «ψιλά» και οι δράστες της αποτρόπαιας δολοφονικής επίθεσης θα συνέχιζαν τη ζωή τους ατιμώρητοι.

Μετά από σχεδόν 4 χρόνια, το Μικτό Ορκωτό Δικαστήριο της Αθήνας αποφάσισε να επιβάλει ομόφωνα, ποινή κάθειρξης 10 ετών χωρίς αναστολή, στους δύο φυσικούς αυτουργούς που καταγράφηκαν να κλωτσούν με μένος στο κεφάλι, τον ημιθανή Ζακ Κωστόπουλο.

Παράλληλα όμως υιοθετώντας την εισαγγελική πρόταση απάλλαξε με οριακή πλειοψηφία τους τέσσερις αστυνομικούς κρίνοντας ότι ενήργησαν στο πλαίσιο των καθηκόντων τους…

Αποδόθηκε ωστόσο δικαιοσύνη;

Νίκος Κωστόπουλος: Οργή και θλίψη

Ο αδελφός του Ζακ Κωστόπουλου στον απόηχο της απόφασης μίλησε στο topontiki και εξέφρασε την οργή του για τη μη μεταβολή της κατηγορίας σε ανθρωποκτονία αλλά και την απαλλαγή των τεσσάρων αστυνομικών.

• Μετά από σχεδόν τέσσερα χρόνια, έχουμε απόφαση σε πρώτο βαθμό για το δημόσιο λιντσάρισμα του αδελφού σου. Πώς αξιολογεις την ετυμηγορία του δικαστηρίου; Ποιο συναίσθημα κυριαρχεί;

Το κύριο συναίσθημα είναι η οργή και η θλίψη. Λυπάμαι πολύ. Λυπάμαι και οργίζομαι γιατί ναι μεν οι δυο δολοφόνοι καταδικάστηκαν αλλά όχι για αυτό που πραγματικά έκαναν. Δολοφονία. Η αστυνομία για ακόμη μια φορά αλώβητη να ασκεί τις «πρακτικές της». Βία, βία, βία. Ως πότε όμως; Η αγάπη που άφησε πίσω του ο Ζαχαρίας, το έργο, τα λόγια του, τα γραπτά του σαν γκλιτερ θα χρωματίζουν τις όμορφες ψυχές και θα «τυφλώνουν» τα ήδη θολά μάτια των δολοφόνων του. Και όλοι εμείς θα συνεχίσουμε να μαχόμαστε για τον Ζαχαρία και όλα αυτά που ήταν και στήριζε.

• Οι δολοφόνοι του Ζακ εμφανίστηκαν αμετανόητοι στο δικαστήριο, ενίοτε δε, και προκλητικοί. Θα «μαλακωνε» το πένθος σας αυτή η «συγγνώμη» που δεν ακούστηκε ποτέ από τους δολοφόνους του;

Η όποια «συγγνώμη» δεν θα μαλακωνε το πένθος. Ίσως αν από την αρχή είχαν δείξει μεταμέλεια και πραγματικά είχαν κατανοήσει το έγκλημα τους, ίσως είχα λιγότερη οργή…

• Ο Ζακ ήταν ένα πολύ γλυκό, τρυφερό πλάσμα με εξαιρετικό χιούμορ. Τι σου λείπει περισσότερο από εκείνον;

Μου λείπει πολύ η ατάκα του. Είχε έναν υπέροχο τρόπο να χρωματίζει όλα τα αρνητικά που συμβαίνουν γύρω μας. Συνήθως με κάποια καυστική ατάκα που σε έκανε να γελάσεις αλλά και να σκεφτείς…

Κλειώ Παπαπαντολέων: «Η συστηματική ασυλία προς την αστυνομία τροφοδοτεί τον κύκλο της αστυνομικής βίας»

Η δικηγόρος της οικογένειας του Ζακ Κωστόπουλου, Κλειώ Παπαπαντολέων μίλησε επίσης στο topontiki για τη συστηματική ασυλία των αστυνομικών, που ρίχνει νερό στο μύλο της αστυνομικής βίας κλονίζοντας παράλληλα την εμπιστοσύνη των πολιτών…

• Είσαι ευχαριστημένη από την απόφαση;

Η απόφαση αντιμετώπισε με τελείως διαφορετικό τρόπο τις δυο ομάδες κατηγορουμένων, ως εκ τούτου είναι σαν να έχουμε δυο, μερικώς αυτοτελείς, αποφάσεις. Ως προς τον κοσμητοπώλη και τον μεσίτη, θεωρώ ότι η συνολική ποινική τους μεταχείριση, δηλαδή η επιβολή της μέγιστης ποινής, η καθολική απόρριψη ελαφρυντικών και η άμεση εκτέλεση της ποινής, όντως συνιστούν δικαίωση και με έναν τρόπο, ισοσταθμίζουν τη μη μεταβολή της κατηγορίας σε ανθρωποκτονία.

Για τους αστυνομικούς όμως, η οριακή μεν, αθωωτική δε απόφαση του Δικαστηρίου, δεν μπορεί παρά να δημιουργεί ένα αίσθημα αδικίας. Όλοι είμαστε αδιάψευστοι μάρτυρες της συμπεριφοράς των αστυνομικών γιατί όλοι έχουμε δει το βίντεο. Αθώωση σημαίνει επιβράβευση αυτής της συμπεριφοράς. Και η επιβράβευση αυτής της συμπεριφοράς κλονίζει την εμπιστοσύνη των πολιτών τόσο απέναντι στην αστυνομία όσο και -κυρίως- απέναντι στην δικαιοσύνη.

• Σε κοσμηματοπώλη και μεσίτη επιβλήθηκαν οι μέγιστες ποινές χωρίς αναστολή αλλά οι αστυνομικοί απαλλάχτηκαν παρά το γεγονός ότι οι ιατροδικαστές κατέθεσαν ότι όλα τα χτυπήματα συνέβαλαν στον θάνατο του Ζακ. Αυτή η προσπάθεια «εξισορρόπησης» από το δικαστήριο τι μήνυμα περνάει και γιατι πιστεύεις ότι συνέβη;

Η χώρα μας έχει μια ιδιαιτερότητα. Η ιδιαιτερότητα αυτή δεν συνίσταται στο ότι υπάρχουν φαινόμενα αστυνομικής βίας, όσο ότι έχει κυριαρχήσει, σε ποινικό και πειθαρχικό επίπεδο, μια ιδιότυπη ασυλία για τα αστυνομικά όργανα. Αυτό αποτυπώνεται σε σωρεία διεθνών εκθέσεων και συστάσεων προς τη χώρα μας εδώ και χρόνια, όπως και στις δεκάδες αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου που καταδικάζει την Ελλάδα για συστηματική παραβίαση του δικαιώματος στη ζωή, σε απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση και σε παραβίαση του δικαιώματος σε δίκαιη δίκη, λόγω της διαχρονικής, δομικής, αστυνομικής ατιμωρησίας. Το μήνυμα είναι σαφές: μια ομάδα ανθρώπων, και μάλιστα αυτή που ασκεί την έννομη βία, εξαιρείται από την εφαρμογή του νόμου. Επιτρέψτε μου να πω, ότι για μια ευρωπαϊκή χώρα, αυτό είναι βαρύτατο ρήγμα στο κράτος δικαίου και στις εγγυήσεις ασφάλειας που πρέπει να παρέχει ένα κράτος στους πολίτες του. Δεν έχει νόημα η Ελλάδα να συγκρίνει τον εαυτό της με την Τουρκία ή τη Λιβύη και να χαίρεται ότι τα πάει καλά σε επίπεδο διασφάλισης στοιχειωδών δικαιωμάτων. Η συστηματική ασυλία προς την αστυνομία τροφοδοτεί τον κύκλο της αστυνομικής βίας και αυθαιρεσίας και μας αφήνει όλους έκθετους.

• Γιατί θεωρείς ότι το δικαστήριο δεν δέχτηκε μεταβολή της κατηγορίας;

Το ζήτημα του ενδεχόμενου δόλου και της ενσυνείδητης αμέλειας είναι ένα από τα δυσχερέστερα προβλήματα στο ποινικό δίκαιο. Απασχολεί την ποινική θεωρία και τη νομολογία εδώ και δεκαετίες. Το σύνηθες είναι η ανθρωποκτονία να τρέπεται σε θανατηφόρα σωματική βλάβη, όπως για παράδειγμα στην υπόθεση Μπακαρί. Το να πετύχεις συνεπώς το αντίστροφο, ήταν εξαρχής ένα πολύ δύσκολο στοίχημα.

• Στο άκουσμα της απόφασης το ακροατήριο ξέσπασε, θεωρώντας προκλητική και άδικη την αθώωση των τεσσάρων. Ωστόσο, όσο περνούν οι μέρες, κυριαρχεί η άποψη ότι πρόκειται τελικά για μια καλύτερη απόφαση από όσο αρχικά – και σε καθεστώς συναισθηματικής φόρτισης- αξιολογήθηκε. Τελικά, πρόκειται για διαιώνιση της ατιμωρησίας των ένστολων ή η οριακή 4/3 απαλλαγή συνιστά νίκη;

Δεν μπορεί να είναι νίκη η αθώωση. Από την άλλη, δεν μπορεί κανείς να μην αξιολογήσει ως ενδιαφέρουσα την οριακή πλειοψηφία και βεβαίως τη μειοψηφία της Προέδρου της σύνθεσης. Αυτό είναι ένα δείγμα ότι κάτι αλλάζει στον συσχετισμό.

• Αν ο Ζακ δεν ήταν αναγνωρίσιμος στη ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα κι αν το κίνημα δεν ειχε απαιτήσει με συνεχείς δράσεις -επί σχεδόν τέσσερα χρόνια- δικαίωση, μη επιτρέποντας να ξεχαστεί η υπόθεση, πιστεύεις ότι η απόφαση θα ήταν η ίδια;

Η κοινωνική στήριξη έχει πάντα ιδιαίτερη σημασία. Ζούμε σε μια εποχή που πάμε ένα βήμα μπροστά και δύο πίσω. Χρειάζεται διαρκής εγρήγορση, χρειάζονται αντανακλαστικά και επιμονή. Δεν μπορούμε να χάσκουμε νωχελικά και μετά να διαμαρτυρόμαστε για τη συρρίκνωση των δικαιωμάτων μας. Τα δικαιώματα είναι εργαλείο καθημερινής χρήσης, δεν είναι μια θεωρητική συζήτηση που κάνουν τρεις αστοί πίνοντας καλό κρασί.

• Η μητέρα του Ζακ στη δήλωση της μετά την καταδίκη των δύο, έκανε λόγο για ένα «πρώτο βήμα» για την απονομή δικαιοσύνης. Τι ακολουθεί από δω και πέρα, τι προβλέπει η διαδικασία;

Μόλις καθαρογραφεί η απόφαση, θα αιτηθούμε από τον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου να ασκήσει αναίρεση για το σκέλος της αθώωσης των αστυνομικών. Δικονομικά, δεν υπάρχει καμία άλλη δυνατότητα.

Η φρίκη, η μερική δικαίωση κι ένας αγώνας που συνεχίζεται

Αν κάποιος περάσει από την όδο Γλάδστωνος γνωρίζοντας τι συντελέστηκε εκεί στις 21 Σεπτεμβρίου 2018 δεν μπορεί παρά να σοκαριστεί όταν συνειδητοποιήσει τη μηδαμινή απόσταση που χώριζε τον όχλο που παρατηρούσε αμέτοχος το λιντσάρισμα του Ζακ, από τη σπασμένη βιτρίνα του κοσμηματοπωλείου του Σπυρίδωνα Δημόπουλου.

Δεκάδες περαστικοί κοντοστάθηκαν εκείνο το μεσημέρι Παρασκευής για να παρακολουθήσουν μια δολοφονία εν μέση οδώ και σχεδόν κανένας δεν έκανε τίποτα για να σταματήσει την έκρηξη αυτής της ακραίας βίας σε βάρος ένος τρομαγμένου ανθρώπου, που βρέθηκε εγκλωβισμένος στο μαγαζί χωρίς ποτέ να αποδειχθεί γιατί μπήκε εξαρχής σε αυτό.

Ο ιδιοκτήτης παραδέχτηκε στην απολογία του ότι από το κοσμηματοπωλείο ο Κωστόπουλος δεν αφαίρεσε τίποτα, και ούτε πάνω στον νεκρό Ζακ βρέθηκε κάτι, που θα μπορούσε να στηρίξει το αρχικό «σενάριο» της ληστείας.

Σενάριο που διέρρευσε αρχικά από την αστυνομία και υιοθετήθηκε άκριτα από τα μέσα ενημέρωσης, «χτίζοντας» την υπερασπιστική γραμμή των δραστών και οδηγώντας σε «ξέπλυμα» μιας πράξης αδιανόητης βαρβαρότητας, συνοδευόμενο από ύμνους στην «αυτοδικία», λες και ακόμη κι αν οι πρώτες πληροφορίες ήταν ακριβείς, θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως αντεπιχείρημα που θα κατάφερνε να μετριάσει την πρωτοφανή φρίκη.

Σχεδόν τέσσερα χρόνια και μια απόφαση μετά, όσοι γνώρισαν και αγάπησαν τον Ζακ προσπαθούν ακόμη να συνειδητοποιήσουν το μέγεθος της απώλειας. Το πένθος τους δεν μετριάζεται, δεν ξεθωριάζει, δεν συνηθίζεται.

Κι αν ο Ζακ έγινε μέσα από την αποτρόπαια δολοφονία του, σύμβολο του κινήματος όλοι μαζί θα συνεχίσουν τον αγώνα για κοινωνική δικαιοσύνη, απολύτως πιστοί σε όσα πρέσβευε κι εκείνος στη σύντομη ζωή του…

Διαβάστε επίσης:

Νεκρά παιδιά στην Πάτρα: Πέντε φορές που τα ΜΜΕ έπιασαν πάτο (videos)

Από την Τοπαλούδη στην Καρολάιν – Οι γυναικοκτονίες στην Ελλάδα και η προβληματική κάλυψη από τα ΜΜΕ

Νίκος Κοεμτζής: Η ματωμένη «παραγγελιά» για το «μακρύ ζεϊμπέκικο» (photos/video)