Το βράδυ της Πρωτοχρονιάς επικρατούσε στο «Αβέρωφ» γιορτινή ατμόσφαιρα. Στη χειμωνιάτικη νύχτα ακούγονταν οι εύθυμες φωνές των ανδρών και οι ήχοι των ποτηριών που τσούγκριζαν.

Η ευχή ήταν μία και αυτήν αντάλλασσαν μεταξύ τους οι στρατιώτες: Στην υγειά μας, και με ακόμα περισσότερες νίκες το 1913! Την ίδια στιγμή, στα Δαρδανέλια, η ατμόσφαιρα ήταν διαφορετική καθώς οι Τούρκοι ζητούσαν – έναν μήνα σχεδόν μετά τη ναυμαχία της Έλλης – να πάρουν τη ρεβάνς από το «Αβέρωφ» και τον ελληνικό στόλο.

Το «Χαμιντιέ» βομβαρδίζει τη Σύρο

Την Πρωτοχρονιά, ένα τουρκικό πολεμικό πλοίο είχε καταφέρει να περάσει τα Στενά δίχως να γίνει αντιληπτό από τα ελληνικά κατασκοπευτικά πλοία και να κατευθυνθεί διασχίζοντας καταμεσής το Αιγαίο ώς τα ανοικτά της Σύρου. Έντρομοι οι κάτοικοι του νησιού άκουσαν ήχους δυνατών εκρήξεων. Το «Χαμιντιέ» βομβάρδισε τις αποθήκες πυρομαχικών του νησιού και του επίτακτου «Μακεδονία», το οποίο έμεινε μισοβυθισμένο στο λιμάνι. Ο ελληνικός στόλος είχε το δίχως άλλο αιφνιδιαστεί και ο Κουντουριώτης έδωσε αμέσως εντολή να εντοπιστεί το εχθρικό καταδρομικό πριν προλάβει να διαφύγει στην ασφάλεια των Στενών. Η είδηση προκάλεσε πανικό στην Αθήνα, η οποία έδωσε εντολή στον ναύαρχο Κουντουριώτη να καταδιώξει με τον στόλο τον εχθρό, εντολή που αγνόησε ο έμπειρος ναύαρχος μένοντας στη θέση του στον Μούδρο.
Τελικά, το τουρκικό καταδρομικό, με τη συνδρομή του θυελλώδους καιρού και της νύχτας, κατάφερε να διαφύγει. Ωστόσο, αυτό που κατάφερε το «Χαμιντιέ» δεν οδήγησε στην επίτευξη του στόχου του Ραμίζ Μπέη, αρχηγού του ναυτικού της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων, που δεν ήταν άλλος από το να παρασύρει τον ναύαρχο Κουντουριώτη να εγκαταλείψει τη θέση του στον Μούδρο ώστε να δώσει την ευκαιρία στον τουρκικό στόλο να ανακαταλάβει τα ελληνικά νησιά που κερδήθηκαν με τη ναυμαχία της Έλλης! Ο Έλληνας ναύαρχος δεν «αγόρασε» τον αντιπερισπασμό της Σύρου και δεν εγκατέλειψε τη θέση του στον Μούδρο. Τότε ο Ραμίζ με τη σειρά του κατάλαβε ότι δεν έπιασε η μπλόφα και αποφάσισε να επιτεθεί στον ελληνικό στόλο αιφνιδιαστικά στον όρμο του Μούδρου. Από την άλλη, ο Κουντουριώτης είχε θέσει σε ετοιμότητα τον ελληνικό στόλο και περίμενε.

Η σημαία του Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα

Πριν επιχειρήσει τον αιφνιδιασμό, ο Ραμίζ Μπέης βρήκε τρόπο να τονώσει το ηθικό των τούρκικων πληρωμάτων. Έτσι, την αυγή της 5ης Ιανουαρίου μάζεψε το οθωμανικό ναυτικό στη βάση Ναγαρά (το σημερινό Μπογάζ Χισάρ) στον Ελλήσποντο, στην ανατολική ακτή της εισόδου του από το Αιγαίο, στο σημείο όπου το πλάτος του είναι μόλις ένα μίλι. Παρατάσσοντας εκεί τα πληρώματα, ένα άγημα απόδοσης τιμών μετέφερε μια τεράστια κόκκινη σημαία η οποία λεγόταν ότι ανήκε στον Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα, τον θρυλικό ναύαρχο του Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς. Ο – ελληνικής καταγωγής – Μπαρμπαρόσα θεωρείται ο κατεξοχήν οργανωτής του οθωμανικού στόλου και υπήρξε ο φόβος και τρόμος του Αιγαίου και η μάστιγα της χριστιανικής Ευρώπης. Τη σημαία αυτή, που έφερε χρυσοκέντητα αποσπάσματα από το Κοράνι, οι Οθωμανοί τη φυλούσαν σε μουσείο από τον 16ο αιώνα. Αυτήν την τεράστια σημαία, με κατάνυξη και κάθε επισημότητα, ανάρτησαν να κυματίζει στον πρωραίο ιστό του «Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα». Ταυτόχρονα, στον ουρανό ανέβαιναν οι προσευχές τους που καλούσαν τον Αλλάχ να τους συνδράμει ώστε να αφανίσουν τους άπιστους και επιθετικούς Έλληνες.
Ο σκοπός του Ραμίζ Μπέη ολοκληρώθηκε με έναν φλογερό λόγο: «Ο Μπαρμπαρόσα, νικώντας τους χριστιανικούς στόλους, κατέκτησε ολόκληρη τη Μεσόγειο για λογαριασμό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας». Στην προσπάθειά του να συνδέσει το σήμερα με το ένδοξο παρελθόν και να τονώσει το ηθικό των πληρωμάτων πριν από την επικείμενη αναμέτρησή τους με τον ελληνικό στόλο συμπλήρωσε: «Η χώρα σας περιμένει από εσάς να πράξετε το ίδιο σήμερα».

Να είστε λιοντάρια!

Στο μεταξύ, στον όρμο του Μούδρου, ο Κουντουριώτης δεν περίμενε με σταυρωμένα τα χέρια. Είχε προνοήσει και στη διάρκεια των εορτών των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς να περιπολεί γύρω από την περιοχή των Στενών. Με την κατάληψη της Λήμνου ο όρμος του Μούδρου έγινε μία ισχυρή ναυτική βάση, από όπου ο ελληνικός στόλος παρακολουθούσε τα Δαρδανέλλια. Την 4η Ιανουαρίου του 1913 όλα έδειχναν ότι ο τούρκικος στόλος θα επιχειρούσε την έξοδό του ορκισμένος να πάρει τη ρεβάνς.
Στις 8 το βράδυ το ελληνικό αντιτορπιλικό «Ασπίς», που περιπολούσε στην περιοχή των Στενών, έστειλε σήμα ότι ένα οθωμανικό καταδρομικό πλέει δυτικά των Μαυρονήσων, συνοδευόμενο από τορπιλοβόλο τύπου Σιχάο. Την πληροφορία αυτή μετέδωσε και στα συμπεριπολούντα «Λέων» και «Νίκη», τα οποία όμως κρατούσαν απόσταση προς αποφυγήν συγχύσεως. Το ελληνικό ναυτικό τέθηκε σε ετοιμότητα. Λίγες ώρες αργότερα, στις 11.30 μ.μ., η κινητικότητα του τουρκικού στόλου παρακολουθείτο στενά από τα ελληνικά πλοία.
Την επομένη, 5 Ιανουαρίου, ο Κουντουριώτης έλαβε ένα τηλεγράφημα από τον υπουργό Νικόλαο Στράτο το οποίο τον ενημέρωνε ότι επίκειται έξοδος του οθωμανικού στόλου. Στο μεταξύ, η ηγεσία του αντίπαλου στόλου έμενε με την εντύπωση ότι το «Αβέρωφ» κυνηγά στα τυφλά το «Χαμιντιέ». Είναι προφανές ότι οι Οθωμανοί είχαν χάσει το πλεονέκτημα του αιφνιδιασμού και θα βρίσκονταν αντιμέτωποι οι ίδιοι με μια δυσάρεστη έκπληξη: τον πανέτοιμο ελληνικό στόλο να τους περιμένει.
Στις 8.20 το πρωί, το αντιτορπιλικό «Λέων» τηλεγραφούσε: «Ε.Χ. Ε.Χ. Ε.Χ. ολόκληρος ο τουρκικός στόλος εξέρχεται». Ο Κουντουριώτης περίμενε να τελειώσουν οι ναύτες το πρωινό τους και τότε σάλπισε την επάνδρωση των θέσεων μάχης: «Εχθρικός στόλος πλησιάζει από τριάντα μίλια ανατολικά. Ετοιμαστείτε για άμεσον απόπλου. Όλα εξαρτώνται από τη σημερινή μέρα. Να είστε λιοντάρια»!
Στις 10.15 π.μ., το «Αβέρωφ» έβγαινε από το ακρωτήριο Ειρήνη της Λήμνου προς συνάντηση του εχθρικού στόλου, μαζί με τα «Σπέτσαι», «Ύδρα» και «Ψαρά». Πίσω τους έπλεαν, καλύπτοντας τα θωρηκτά από κάθε πλευρά, τα ελληνικά αντιτορπιλικά. Ο οθωμανικός στόλος δεν είχε άλλη επιλογή από το να ναυμαχήσει στην ανοικτή θάλασσα, μακριά από το καταφύγιο των Δαρδανελλίων, με όρους καθόλου καλύτερους από την πρόσφατη ναυμαχία της Έλλης.

Αποτελέσματα

Για άλλη μια φορά, σε σύντομο χρονικό διάστημα, ο οθωμανικός στόλος αναγκάστηκε να υποχωρήσει με μεγάλες απώλειες στα Δαρδανέλλια. Οι ζημιές που υπέστη δεν του επέτρεψαν να αποτολμήσει άλλη έξοδο. Είναι χαρακτηριστική η δήλωση του αρχηγού των Οθωμανικών Ενόπλων Δυνάμεων Ναζίμ πασά στο τουρκικό κοινοβούλιο: «Ο Στόλος έπραξεν ό,τι ήτο δυνατόν. Δυστυχώς ουδέν δυνάμεθα, πλέον, να αναμένωμεν από αυτόν».
Λίγο μετά τη ναυμαχία, στις 24 Ιανουαρίου 1913, δυο Έλληνες πιλότοι, ο ανθυποπλοίαρχος Μιχαήλ Μουτούσης και ο σημαιοφόρος Αριστείδης Μωραϊτίνης, σε μια αποστολή της ναυτικής αεροπορίας με υδροπλάνο, εντόπισαν τον εχθρικό στόλο στη ναυτική βάση Ναγαρά. Κατά τη διάρκεια της πτήσης τους σχεδίασαν ένα ακριβές διάγραμμα των θέσεων του οθωμανικού στόλου, εναντίον του οποίου έριξαν τέσσερις βόμβες!

Διαβάστε επίσης:

Επιταχύνει ο ΣΥΡΙΖΑ για ψηφοδέλτια – προεκλογική εκστρατεία

Αφιέρωμα: «Αβέρωφ», ο θρύλος του Αιγαίου! – «Η Ελλάς δεν θα παραμείνει μικρά. Θα γίνει μεγάλη»

«Πόλεμος» με τους «φιλελεύθερους πολυτελείας»