Χειρότερη χρονιά από το 2024 είναι το 2025 για τα άτομα με αναπηρία, χρόνιες ή και σπάνιες παθήσεις και τις οικογένειές τους στην Ελλάδα.

Η Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (ΕΣΑμεΑ) με αφορμή τη σημερινή, Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία, 3^η Δεκέμβρη 2025 παρουσιάζει την σκληρή πραγματικότητα που βιώνει περισσότερο από το 10% του πληθυσμού της χώρας, η μεγαλύτερη κατηγορία ευάλωτων πολιτών.

Χωρίς διάθεση δραματοποίησης αλλά με παράθεση γεγονότων και στοιχείων, για πολλοστή φορά η ΕΣΑμεΑ κρούει τον κώδωνα του κινδύνου και προειδοποιεί ότι η εφαρμογή συνδυαστικών μέτρων με στόχο την ολοκληρωμένη στήριξη των ατόμων με αναπηρία, χρόνιες ή/και σπάνιες παθήσεις και των οικογενειών τους, μέσω ενός συνολικού πλαισίου συνδυαστικών οικονομικών μέτρων, το οποίο θα έχει συνέχεια σε βάθος χρόνου, είναι πλέον επιβεβλημένη.

Απόδειξη ο Δεκάλογος του Αποκλεισμού και της Ευαλωτότητας που παρουσιάζει παρακάτω η ΕΣΑμεΑ.

1. Φτώχεια – μεγαλύτερος αριθμός ατόμων με αναπηρία σε κίνδυνο

Κατά την τετραετία 2021-2024 καταγράφεται σταθερή συνεχόμενη τάση αύξησης του ποσοστού κινδύνου φτώχειας στα άτομα με αναπηρία: από 28,3% το 2021 ανήλθε σε 33% το 2024 και η τάση βαίνει επιδεινούμενη.

Τα πλέον πρόσφατα στοιχεία δείχνουν ότι το ¼ των ατόμων με αναπηρία διαβιούν σε νοικοκυριά με συνολικό μηνιαίο οικογενειακό εισόδημα -εκτός των προνοιακών ενισχύσεων και επιδομάτων- το οποίο κυμαίνεται σε επίπεδα έως 600 ευρώ.

2. Αύξηση της ιδιωτικής δαπάνης για υγεία – Ανικανοποίητες ανάγκες υγείας 

Οι έρευνες τόσο του Παρατηρητηρίου Θεμάτων Αναπηρίας της Ε.Σ.Α.μεΑ. όσο και της Eurostat καταγράφουν ότι πολλά νοικοκυριά με άτομα με αναπηρία καταβάλλουν σημαντικές ιδιωτικές δαπάνες για υγεία/θεραπείες – και το ποσοστό των ατόμων με αναπηρία με ανικανοποίητες ανάγκες υγείας στην Ελλάδα είναι πολύ υψηλό (ΠΟΥ). Αυτό σημαίνει ότι, ενώ αυξάνονται οι ανάγκες, η πρόσβαση/χρηματοδότηση δεν βελτιώνεται επαρκώς το 2025.

3.Εργασιακή συμπερίληψη: περιορισμένη πρόοδος, συνεχιζόμενος αποκλεισμός

Αν και ανακοινώνονται προγράμματα επιδοτούμενης απασχόλησης (π.χ. θέσεις στους ΟΤΑ, ειδικά προγράμματα), τα συνολικά στοιχεία δείχνουν ότι ο εργασιακός αποκλεισμός παραμένει βασικό ζήτημα. Ενδεικτικά, το 82% των νέων 15-24 ετών και το 49,2% των ατόμων ηλικίας «25-34 ετών» δεν έχουν εργαστεί ποτέ.

4. Κοινωνική προστασία – ανεπαρκής κάλυψη και αστάθεια προγραμμάτων

Ο «Προσωπικός Βοηθός» παραμένει πιλοτική υπηρεσία και η μακροπρόθεσμη χρηματοδότησή της καθώς και η καθολική εφαρμογή της παραμένει αβέβαιη. Το αποτυχημένο μοντέλο αποϊδρυματοποίησης εξακολουθεί να υφίσταται ενώ ακόμη δεν έχει φτάσει ούτε σε επίπεδο εξαγγελίας μία Στρατηγική για τη Συμπερίληψη και τη Διαβίωση στην Κοινότητα στην Ελλάδα. Η πλειονότητα των ΣΥΔ και των ΚΔΑΠ ΑμεΑ λειτουργούν δίχως σταθερή χρηματοδότηση ή/και έλεγχο.

5. Αύξηση ληξιπροθέσμων οφειλών

Η Ελλάδα κατέχει αρνητική διάκριση στον δείκτη «ποσοστό ατόμων με αναπηρία με ληξιπρόθεσμες οφειλές»,  καταγράφοντας το υψηλότερο ποσοστό (44,5%), υπερτετραπλάσιο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (10,2%).

6. Δυσβάσταχτο κόστος στέγασης

Ταυτόχρονα το 33% των ατόμων με αναπηρία ζουν σε νοικοκυριά με υπερβολική επιβάρυνση από το κόστος στέγασης, ποσοστό που είναι το υψηλότερο στην ΕΕ και σχεδόν τριπλάσιο του μέσου όρου ΕΕ.

7. Προσβασιμότητα δημόσιων-ιδιωτικών υποδομών – αργή πρόοδος

Παρά κάποιες πρωτοβουλίες, η υλοποίηση έργων προσβασιμότητας είναι αργή, με αποτέλεσμα το 2025 πολλοί χώροι και συγκοινωνίες παραμένουν μη προσβάσιμοι – μια έλλειψη που διατηρεί ή εντείνει τον αποκλεισμό.

8.Ψυχολογική επιβάρυνση – κοινωνικός αποκλεισμός

Συνδυασμός οικονομικής πίεσης, ανεπαρκούς πρόσβασης στη φροντίδα και περιορισμένης απασχόλησης οδηγεί σε αυξημένο άγχος, φόβο και κοινωνική απομόνωση – αυτό αναγνωρίζεται στις αναλύσεις της Ε.Σ.Α.μεΑ. ως κρίσιμη παράμετρος επιβάρυνσης το 2025.

9. Μεγάλα κενά και ελλείψεις στην Εκπαίδευση

Η έναρξη της σχολική χρονιάς το Σεπτέμβριο του 2025 έφερε ξανά στο προσκήνιο το ζήτημα των σημαντικών ελλείψεων σε εκπαιδευτικούς ΕΑΕ, Παράλληλης Στήριξης, Τμημάτων Ένταξης και σε ΕΒΠ, καθώς και σε σχολικούς νοσηλευτές σε πάρα πολλές περιοχές της χώρας. Μεγάλες ελλείψεις παραμένουν σε δρομολόγια σχολικών λεωφορείων. Οι εν λόγω ελλείψεις είναι σαφές ότι δυσχεραίνουν σημαντικά την πρόσβαση αλλά και τη συμμετοχή των μαθητών/τριών με αναπηρία στο υπέρτατο αγαθό της εκπαίδευσης, οδηγούν σε διακρίσεις λόγω της ετεροχρονισμένης έναρξης της φοίτησής τους έναντι των συνομήλικών τους ή/και της αδυναμίας κάλυψης του συνόλου των σχολικών δραστηριοτήτων από το υφιστάμενο προσωπικό.

10. Πολιτικές – στρατηγικές υποσχέσεις αλλά αργή και ελλιπής υλοποίηση

Στην Ελλάδα υλοποιείται η Εθνική Στρατηγική για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία 2024-2030, που ήταν ένα πάγιο αίτημα του αναπηρικού κινήματος, αλλά πολλά από τα μέτρα απαιτούν αποφασιστικότητα, χρόνο και χρηματοδότηση για να παράξουν αποτέλεσμα. Επομένως το 2025 παραμένει στάσιμο σε αυτό το πεδίο και τα προβλήματα εξακολουθούν να εμφανίζονται εντονότερα, χωρίς απόδοση μέτρων.

Διαβάστε επίσης:

Η Βουλγαρία τριπλασιάζει τους κατώτατους μισθούς γιατρών και νοσηλευτών μετά από μήνες διαμαρτυριών – Η Ελλάδα;

Δυο παραιτήσεις νευρολόγων στο ΠΑΓΝΗ μετά από «εντέλλεσθε» – Κινδυνεύει η λειτουργία της μοναδικής Μονάδας για Οξέα Εγκεφαλικά Επεισόδια στην Κρήτη

Οι δράσεις του Δήμου Αθηναίων για την καταπολέμηση του AIDS όλο τον χρόνο