Μία από τις πιο εμβληματικές προσωπικότητες της μεταπολεμικής και μεταπολιτευτικής Ελλάδας και σύμβολο των κοινωνικών αγώνων, υπήρξε η Σύλβα-Καίτη Ακρίτα, η οποία έφυγε από τη ζωή χθες 23 Δεκεμβρίου, σε ηλικία 97 ετών.

Ιδρυτικό μέλος του ΠΑΣΟΚ, πρώην βουλευτής για περισσότερες από δύο δεκαετίες και υφυπουργός Υγείας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Υπήρξε μία από τις πιο χαρακτηριστικές φυσιογνωμίες της μεταπολιτευτικής δημοκρατίας, μια πολιτικός που συνέδεσε την προσωπική εμπειρία της αντίστασης και των διώξεων με τη συστηματική οικοδόμηση κοινωνικού κράτους.

Η πολιτική της διαδρομή δεν περιορίστηκε σε αξιώματα. Αντιθέτως, ταυτίστηκε με την καθημερινή, συχνά αθέατη, εργασία της κοινωνικής πολιτικής: με τους πρόσφυγες, τα άτομα με αναπηρία, την τρίτη ηλικία, τα παιδιά, τις γυναίκες και τους ανθρώπους που βρίσκονταν στο περιθώριο της κρατικής μέριμνας.

Ρίζες και βιώματα

Η Σύλβα Ακρίτα γεννήθηκε στις 17 Ιουλίου 1928 στη Θεσσαλονίκη, σε οικογένεια μικρασιατικής καταγωγής. Ο πατέρας της, Κωνσταντίνος Γιαβάσογλου, συνδέθηκε με πολιτικές πρόνοιας και στεγαστικής αποκατάστασης προσφύγων. Η προσφυγική μνήμη και η κοινωνική ανασφάλεια δεν αποτέλεσαν απλώς οικογενειακές αφηγήσεις, αλλά διαμόρφωσαν το αξιακό της υπόβαθρο.

Μεγάλωσε σε περιβάλλον έντονης πολιτικής και δημοκρατικής παράδοσης, που επηρέασε καθοριστικά τη μετέπειτα πορεία της.

Από νωρίς αντιλήφθηκε την πολιτική όχι ως ιδεολογική αφαίρεση, αλλά ως πρακτικό εργαλείο ανακούφισης κοινωνικών αναγκών. Αυτή η αντίληψη θα τη συνόδευε σε όλη τη δημόσια διαδρομή της.

Το 1954 παντρεύτηκε τον Λουκή Ακρίτα, γενικό γραμματέα και βουλευτή της Ε.Π.Ε.Κ., με τον οποίο απέκτησαν μία κόρη, την Έλενα Ακρίτα.

Μετά τον θάνατο του συζύγου της, συνέχισε αυτόνομα τη δημόσια παρουσία της, επιλέγοντας να δραστηριοποιηθεί ενεργά στην πολιτική ζωή της χώρας.

Δικτατορία και αντίσταση

Πολιτεύθηκε με την Ένωση Κέντρου και στις εκλογές του 1967 ήταν η μόνη γυναίκα υποψήφια βουλευτής του κόμματος σε ολόκληρη τη χώρα.

Με την επιβολή της δικτατορίας των συνταγματαρχών, εντάχθηκε ενεργά στον αντιδικτατορικό αγώνα μέσω του Πατριωτικού Μετώπου. Συνελήφθη, παραπέμφθηκε σε στρατοδικείο και καταδικάστηκε σε δεκαετή κάθειρξη ως ηγετικό στέλεχος της αντίστασης.

Η δίκη των 31 μελών του Πατριωτικού Μετώπου (15–21 Νοεμβρίου 1967) υπήρξε η πρώτη μεγάλη δίκη αντιστασιακής οργάνωσης από το καθεστώς της χούντας.

Η εμπειρία της φυλακής και της καταστολής σφράγισε τη δημοκρατική της συνείδηση και την αντίληψή της για το κράτος δικαίου.

Ιδρυτικό μέλος του ΠΑΣΟΚ

Με την αποκατάσταση της δημοκρατίας, η Σύλβα Ακρίτα βρέθηκε στον πυρήνα της ίδρυσης του ΠΑΣΟΚ. Ήταν παρούσα στα πρώτα του βήματα και στη διακήρυξη της 3ης Σεπτέμβρη, συμμετέχοντας ενεργά στη συγκρότηση ενός κινήματος που φιλοδοξούσε να εκφράσει τους «μη προνομιούχους» και να μετασχηματίσει ριζικά το κοινωνικό κράτος.

Το ΠΑΣΟΚ δεν ήταν για εκείνη απλώς κομματικός φορέας, αλλά όχημα κοινωνικής αλλαγής. Η ίδια λειτούργησε ως γέφυρα ανάμεσα στα κοινωνικά αιτήματα της βάσης και τη θεσμική τους μετουσίωση.

Η πρώτη γυναίκα βουλευτής του ΠΑΣΟΚ

Στις εκλογές του 1974 εξελέγη βουλευτής και έγινε η πρώτη γυναίκα βουλευτής στην ιστορία του ΠΑΣΟΚ. Σε μια εποχή έντονης ανδροκρατίας, η παρουσία της είχε έντονο συμβολισμό, αλλά και ουσιαστικό πολιτικό βάρος.

Το 1981 επανεκλέχθηκε πρώτη σε ψήφους από όλες τις γυναίκες υποψηφίους. Στη Βουλή διετέλεσε κοσμήτορας του Προεδρείου, πρόεδρος των Διεθνών Σχέσεων, πρόεδρος της Εθνικής Βιβλιοθήκης και εκπρόσωπος της Ελλάδας στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Επανεκλέχθηκε διαδοχικά και παρέμεινε στη Βουλή έως το 1996, διανύοντας πάνω από δύο δεκαετίες κοινοβουλευτικής παρουσίας. Συμμετείχε σε κοινοβουλευτικές επιτροπές, διεθνείς αποστολές και θεσμικά όργανα, αντιμετωπίζοντας τους θεσμούς ως πεδίο πολιτικής σύγκρουσης και κοινωνικής διεκδίκησης.

Υφυπουργός Πρόνοιας – Η αιχμή της πολιτικής της

Το αποτύπωμά της υπήρξε ιδιαίτερα έντονο κατά τη θητεία της ως υφυπουργού Υγείας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων (1986–1988). Εκεί ανέδειξε την πρόνοια ως δικαίωμα και όχι ως φιλανθρωπία.

Μεταξύ άλλων, συνέβαλε:

– Στη ρύθμιση και απόσβεση χρεών προσφύγων.

– Στον εκσυγχρονισμό των δομών πρόνοιας.

– Στην ενίσχυση του ΠΙΚΠΑ και των δομών για άτομα με αναπηρία.

– Σε παρεμβάσεις για τις υιοθεσίες.

– Σε πολιτικές για την τρίτη ηλικία.

– Σε μέτρα προσβασιμότητας για άτομα με αναπηρία.

– Στη δημιουργία βρεφονηπιακών σταθμών και στήριξης της οικογένειας.

Η κοινωνική πολιτική, για τη Σύλβας Ακρίτα, ήταν σκληρή διοικητική δουλειά, όχι επικοινωνιακό σύνθημα.

Εμβληματική φυσιογνωμία των κοινωνικών αγώνων

Η πορεία της συνδέει τρεις διαστάσεις: την αντίσταση στη δικτατορία, τη συμμετοχή στην ίδρυση ενός μαζικού σοσιαλιστικού κινήματος και τη θεσμική εφαρμογή κοινωνικών πολιτικών. Αυτή η ενότητα πράξης και αξιών είναι που την καθιστά εμβληματική μορφή κοινωνικών αγώνων.

Δεν υπήρξε πολιτικός της ρητορικής, αλλά της συνέπειας. Η δράση της στόχευε στους ανθρώπους που δεν είχαν φωνή, μεταφέροντας τις ανάγκες τους στο κέντρο της κρατικής πολιτικής.

Τελευταία χρόνια και κληρονομιά

Μετά το 1996 αποσύρθηκε από την ενεργό πολιτική. Ο θάνατός της, τον Δεκέμβριο του 2025, σηματοδότησε το τέλος ενός κύκλου της μεταπολιτευτικής ιστορίας.

Η κληρονομιά της παραμένει ζωντανή: στη μνήμη της αντίστασης, στη θεσμική παρουσία των γυναικών στην πολιτική και στο κοινωνικό κράτος που οικοδομήθηκε με επιμονή και λεπτομέρεια.

Η Σύλβα-Καίτη Ακρίτα ανήκει σε εκείνη τη γενιά που πίστεψε ότι η δημοκρατία και η κοινωνική δικαιοσύνη δεν είναι αυτονόητες, αλλά κερδίζονται καθημερινά.

Διαβάστε επίσης

Πέθανε η Σύλβα Ακρίτα: Ήταν η πρώτη γυναίκα βουλευτής του ΠΑΣΟΚ – Η ανάρτηση της κόρης της, Έλενας

Έξοδος Χριστουγέννων μετ’ εμποδίων: «Πονοκέφαλος» οι διαφωνίες αγροτών-αστυνομίας παρά τα ανοιχτά μπλόκα – Άνοιξαν και σε Ριτσώνα, Κάστρο, Αμφίκλεια

Ο Ανεστίδης σηκώνει το γάντι: «Έχω γραμμένα τα τηλέφωνα όσων με έπαιρναν για να σπάσω τα μπλόκα»